علائم هشداردهنده سکته مغزی را بشناسید

علائم هشداردهنده سکته مغزی را بشناسید

سکته مغزی یک وضعیت اورژانسی به شمار می‌رود که در آن هر ثانیه از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورت مشاهده علائم سکته، تشخیص سریع و انتقال فوری بیمار به بیمارستان می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش عوارض و حفظ عملکرد مغز داشته باشد. این بیماری به‌عنوان یکی از دلایل اصلی مرگ و ناتوانی در جهان شناخته شده است؛ در نهایت آگاهی از علائم و عوامل خطر آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی از انواع سکته هایی به شمار می‌رود که خون‌رسانی به بخش‌هایی از مغز به هر دلیلی مختل شود. این اختلال به دلیل انسداد یک رگ خونی (سکته مغزی ایسکمیک) یا پارگی یک رگ خونی (سکته مغزی هموراژیک) است. در هر دو حالت، مغز از دریافت خون و اکسیژن کافی محروم شده و این امر به آسیب جدی بافت مغزی و در نتیجه اختلالات عصبی منجر می‌شود.

سکته مغزی به سرعت به ناتوانی‌های دائمی یا حتی مرگ منتهی می‌شود، به همین خاطر به آن "قاتل خاموش" نیز گفته می‌شود. دلیل این نام‌گذاری به‌ این‌ دلیل می‌باشد که علائم سکته مغزی در مراحل ابتدایی ممکن است مشابه با علائم دیگر بیماری‌ها باشد و فرد یا اطرافیانش دیر متوجه آن شوند، در حالی که در این زمان هنوز فرصت‌های درمانی و بهبودی وجود دارد.

مهم‌ترین علل سکته مغزی

علل مختلفی می‌توانند موجب سکته مغزی شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به فشار خون بالا، دیابت، سیگار کشیدن، مصرف الکل، چربی خون بالا، چاقی و سابقه بیماری‌های قلبی اشاره نمود. به علا‌‌وه، سکته مغزی می‌تواند به‌دلیل اختلالات ژنتیکی، آترواسکلروز (تصلب شرایین)، یا ناهنجاری‌های ساختاری در رگ‌های مغزی ایجاد شود. در برخی موارد، سکته مغزی می‌تواند به دلیل فشار عصبی و استرس‌های شدید نیز بروز کند.

آشنایی با انواع سکته مغزی

در ادامه به بررسی انواع سکته مغزی خواهیم پرداخت:

• سکته مغزی ایسکمیک (Ischemic):

یکی از رایج‌ترین نوع سکته مغزی به شمار می‌رود و زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌های خونی مغز به دلیل انسداد یا تنگی به طور کامل بسته می‌شوند. این انسداد در اغلب موارد ناشی از تجمع رسوب‌های چربی در دیواره رگ‌ها و تشکیل لخته خون است که مانع جریان خون به مغز می‌شود.

• حمله ایسکمیک گذرا (TIA):

به این نوع سکته مغزی، سکته مغزی کوچک یا سکته مغزی گذرا نیز گفته می‌شود. در این حالت، اختلال موقتی در جریان خون مغزی به وجود می‌آید که معمولاً به‌صورت موقت است و هیچ آسیب دائمی ایجاد نمی‌کند، اما نشان‌دهنده خطر بروز سکته مغزی جدی‌تر در آینده است. TIA به‌عنوان هشدار برای فرد در نظر گرفته می‌شود.

• سکته مغزی هموراژیک (Hemorrhagic):

این نوع سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از رگ‌های خونی مغز پاره می‌شود و خون به بافت‌های مغز نشت پیدا می‌کند. این خونریزی می‌تواند موجب قطع جریان خون به مناطق مختلف مغز شود و در نتیجه آسیب‌های شدید به بافت مغز و ناتوانی‌های عصبی ایجاد کند.

سکته مغزی چه زمانی رخ می‌دهد؟

سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به بخشی از مغز قطع یا مسدود شود. این مسدود شدن می‌تواند ناشی از پارگی رگ‌های خونی یا تشکیل لخته باشد. هنگامی که خون‌رسانی به مغز مختل می‌شود، مغز دیگر نمی‌تواند اکسیژن و مواد مغذی لازم را دریافت کند و این امر موجب آسیب به سلول‌های مغزی و مرگ آن‌ها می‌شود که در نتیجه بر عملکرد مغز تأثیر می‌گذارد.

شدت و نوع علائم سکته مغزی به قسمت آسیب‌دیده مغز و میزان آسیب وارد شده بستگی دارد. اگرچه بسیاری از سکته‌های مغزی قابل درمان یا پیشگیری هستند، برخی از آن‌ها می‌توانند به ناتوانی‌های دائمی یا حتی مرگ منجر شوند.

همچنین مقاله همه آنچه باید درباره سکته چشمی بدانید را نیز مطالعه نمایید.

علائم سکته مغزی را بشناسید

مغز به عنوان مرکز کنترل بدن مسئول بسیاری از توانایی‌ها و فعالیت‌های ما است. در نهایت علائم سکته مغزی می‌تواند بسته به ناحیه‌ای که آسیب دیده متفاوت باشد. به عنوان مثال، آسیب به ناحیه بروکا که مسئول زبان و گفتار است، می‌تواند موجب اختلال در توانایی صحبت کردن یا انحراف عضلات دهان شود.

در ادامه برخی از علائم شایع سکته مغزی آورده شده است:

1. تشنج
2. سرگیجه
3. سفتی گردن
4. بی‌ثباتی عاطفی
5. تهوع و استفراغ
6. تاری دید یا دوبینی
7. گیجی یا آشفتگی ذهنی
8. سردرد شدید و ناگهانی
9. مشکلات در صحبت کردن 
10. ضعف یا فلج یک طرف صورت
11. اختلال در هماهنگی دست و پا 
12. از دست دادن توانایی صحبت کردن 
13. از دست دادن حس‌های چشایی، لامسه، بویایی، بینایی یا شنوایی

موادغذایی موثر برای جلوگیری از سکته مغزی 

جهت کاهش خطر سکته مغزی، انتخاب رژیم غذایی مناسب نقش بسیار مهمی دارد. رژیم‌هایی که سرشار از فلاونوئیدها، آنتی‌اکسیدان‌ها و چربی‌های سالم هستند، می‌توانند به طور مؤثر ریسک سکته مغزی را کاهش دهند. سکته مغزی یکی از علل عمده مرگ و میر در کشورهایی همانند آمریکا و ایران است و بسیاری از عوامل خطر از جمله رژیم غذایی ناسالم می‌توانند این خطر را افزایش دهند. در اینجا به بررسی پنج غذای مفید برای پیشگیری از سکته مغزی می‌پردازیم که می‌توانند تاثیرات مثبتی بر سلامت قلب و عروق داشته باشند:

•  سبزیجات برگ‌دار

سبزیجات برگ‌دار از جمله اسفناج، کلم پیچ و سایر سبزیجاتی که به رنگ سبز تیره هستند، دارای ترکیبات مفیدی مانند نیترات‌های طبیعی هستند که می‌توانند به کاهش خطر سکته مغزی کمک کنند. این سبزیجات در بدن به اکسید نیتریک تبدیل می‌شوند، مولکولی که در تنظیم جریان خون و کاهش فشار خون تأثیر زیادی دارد. مطالعات انجام شده نشان داده‌اند که مصرف روزانه حداقل 60 میلی‌گرم نیترات از سبزیجات برگ‌دار، می‌تواند به کاهش 17 درصدی خطر سکته مغزی ایسکمیک کمک کند.

• گردو

گردو یکی از منابع غنی از آلفا لینولنیک اسید (ALA)، نوعی اسید چرب امگا-3 است که می‌تواند با کاهش التهاب و تنظیم فشار خون، به بهبود جریان خون و کاهش خطر سکته مغزی کمک کند. همچنین گردو سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی است که از بدن در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کند. تحقیقی که در سال 2021 بر روی بیش از 93 هزار نفر به مدت 20 سال انجام شد، نشان داد افرادی که گردو مصرف بیشتری دارند، در معرض خطر کمتری برای ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی قرار دارند.

• مرکبات

مرکبات مانند لیمو، پرتقال، گریپ‌فروت و لیموترش سرشار از ویتامین C، پتاسیم و فلاونوئیدها هستند. فلاونوئیدها ترکیبات گیاهی با خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی می‌باشند که می‌توانند با کاهش التهاب و بهبود عملکرد عروق، از بروز سکته مغزی جلوگیری نمایند. مطالعه‌ای که در سال 2012 بر روی 69 هزار نفر انجام شد، نشان داد مصرف مرکبات به ویژه برای زنان، با کاهش خطر سکته مغزی همراه است.

• ماهی‌های چرب و بدون چربی

ماهی‌های چرب مانند سالمون، ساردین، ماهی تن و شاه ماهی، سرشار از اسیدهای چرب امگا-3 هستند که اثرات ضد التهابی دارند و می‌توانند به بهبود جریان خون و کاهش خطر سکته مغزی کمک کنند. همچنین، ماهی‌های بدون چربی مانند ماهی کاد و ماهی‌های سفید حاوی پروتئین‌های باکیفیت و مواد مغذی دیگری مانند ید و سلنیوم هستند که می‌توانند به سلامت قلب و عروق کمک کنند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مرتب ماهی، چه چرب و چه بدون چربی، می‌تواند خطر سکته مغزی را کاهش دهد.

• ماست

ماست یک منبع غنی از کلسیم، پروتئین و پروبیوتیک‌هاست که می‌تواند به سلامت قلب و عروق کمک کند. مصرف ماست نه تنها به سلامت سیستم گوارشی کمک می‌کند بلکه با تأثیرات مثبت بر فشار خون و کاهش التهاب، می‌تواند از بروز سکته مغزی جلوگیری نماید. نتایج یک مطالعه بین‌المللی که در سال 2018 انجام شد نشان داد مصرف بیشتر ماست و لبنیات با کاهش خطر سکته مغزی و بیماری‌های قلبی عروقی همراه است.

سخن پایانی 

به همراه شیوه‌های زندگی سالم و اصلاح عادات غذایی، می‌توان به طور چشمگیری خطر سکته مغزی را کاهش داد. آگاهی از عوامل خطر و انتخاب مواد غذایی سالم، همچون سبزیجات برگ‌دار، گردو، مرکبات، ماهی و ماست، می‌تواند به عنوان یک استراتژی پیشگیرانه برای سلامت قلب و عروق عمل کند. علاوه بر این، کنترل فشار خون و انجام ورزش‌های منظم می‌تواند به جلوگیری از بروز سکته مغزی کمک کند. در کنار این اقدامات، مراجعه منظم به پزشک برای چکاپ و کنترل وضعیت سلامتی نیز اهمیت زیادی دارد. همچنین نوترارست کارن را نیز بببنید.