نشانه‌ها، علل و راهکارهای مقابله کم خونی در کودکان

نشانه‌ها، علل و راهکارهای مقابله کم خونی در کودکان؛ اغلب کم خونی نشان دهنده وضعیت و‌ یا حالتی از یک ییماری است تا خود بیماری. در برخی موارد، کمبود خون می‌تواند موقتی باشد و ناشی از کمبود مواد مغذی یا از دست دادن خون باشد. اما در موارد دیگر، این وضعیت ممکن است ناشی از بیماری‌های مزمن یا ارثی باشد، از جمله سرطان، اختلالات ژنتیکی، مشکلات خود ایمنی و بیماری‌های دیگر. بسیاری از انواع کمبود خون معمولاً خفیف هستند و با اقدامات ساده می‌توان آن‌ها را بهبود داد. اما برخی انواع خاص ممکن است شدید، مزمن و حتی تهدیدب برای زندگی فرد مبتلا باشند.

علائم رایج کم خونی در کودکان

علائم کم خونی در کودکان ممکن است به دلیل کمبود اکسیژن در سلول‌ها ایجاد شود و در اغلب موارد، علایم خفیف در ابتدا ظاهر نمی‌شوند. شایع‌ترین نشانه‌های کم خونی در کودکان عبارتند از:

1. زخم یا تورم زبان
2. سردرد و سرگیجه
3. افزایش ضربان قلب
4. بزرگ شدن طحال یا کبد
5. تحریک پذیری یا آشفتگی
6. زردی پوست، چشم و دهان
7. رشد و توسعه کم یا با تاخیر
8. بهبود ضعیف زخم‌ها و بافت‌های بدن
9. تنگی نفس یا مشکل در نفس کشیدن
10. کاهش انرژی و احساس خستگی زودرس

آشنایی با انواع کم خونی در کودکان 

انواع کم‌خونی‌ها که ممکن است فرزند شما مبتلا به یکی از آن‌ها  مبتلا باشد، عبارتند از:

• کم‌خونی آپلاستیک: در این حالت، مغز استخوان کودک به اندازه کافی گلبول‌های قرمز جدید تولید نمی‌کند.
• کم‌خونی سلول‌های داسی شکل: یک نوع آنمی ارثی که با گلبول‌های قرمز غیرطبیعی تشخیص داده می‌شود.
• کم‌خونی ناشی از فقر آهن: شایع‌ترین نوع آنمی که زمانی رخ می‌دهد که کودکان فقدان آهن در خونشان دارند. آهن ضروری برای تشکیل هموگلوبین است.
• کم‌خونی دیاموند: بیماری ارثی که بر مغز استخوان تاثیر می‌گذارد و در آن، سلول‌های بنیادی مغز استخوان قادر به تبدیل شدن به گلبول‌های قرمز نیستند.
• تالاسمی: یک گروه از اختلالات خونی ارثی که باعث می‌شوند مغز استخوان هموگلوبین غیرطبیعی بسازد و می‌تواند به تولید ناکافی گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین منجر شود.
• کم‌خونی همولیتیک: وضعیتی که گلبول‌های قرمز خون سریع‌تر از حد طبیعی از بین می‌روند و دلایل مختلفی مانند عفونت‌های شدید یا مصرف برخی داروها می‌تواند باعث آن شود.
• کم‌خونی مگالوبلاستیک: در این نوع، گلبول‌های قرمز به دلیل کمبود فولات (ویتامین B9) یا ویتامین B12 بیش از حد بزرگ می‌شوند. یکی از انواع این کم‌خونی، کم‌خونی پرنیشیوز است که به دلیل سوء جذب ویتامین B12 ایجاد می‌شود.

این انواع کم‌خونی‌ها ممکن است نیاز به درمان داشته باشند و تشخیص صحیح و به موقع از اهمیت بالایی برخوردار است.

 کم خونی در کودکان و نوزادان چه عوارضی به همراه دارد؟

بعضی انواع کم‌خونی به سرعت قابل درمان هستند و عوارض کمی دارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به عوارض مکرر و جدی منجر شوند. برخی از این عوارض شامل موارد زیر هستند:

• تاخیر در رشد و توسعه: کم‌خونی می‌تواند باعث توقف یا کاهش رشد و توسعه فیزیکی و ذهنی در کودکان شود.
• درد و تورم مفاصل: در برخی از موارد، کم‌خونی می‌تواند باعث درد و تورم مفاصل شود که این وضعیت ممکن است به مرور زمان تشدید شود.
• نارسایی مغز استخوان: کم‌خونی شدید می‌تواند منجر به نارسایی مغز استخوان شود که باعث کاهش تولید سلول‌های خونی در بدن می‌شود و نیاز به درمان‌های خاصی مانند انتقال خون دارد.

روش‌های تشخیص کم خونی در نوزادان و کودکان

در کودکان و نوزادان، بیشترین انواع کم‌خونی‌ها از طریق آزمایش خون تشخیص داده می‌شوند. این آزمایشات شامل موارد زیر هستند:

1. اسمیر خون محیطی: در این آزمایش، نمونه‌ای از خون زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا ببینیم آیا سلول‌های خونی طبیعی هستند یا خیر.
2. اندازه‌گیری هموگلوبین و هماتوکریت: میزان هموگلوبین (پروتئین حمل کننده اکسیژن در خون) و درصد حجم خون که توسط گلبول‌های قرمز تشکیل می‌شود، اندازه‌گیری می‌شود.
3. اندازه‌گیری مقادیر آهن و فریتین: میزان آهن و فریتین (پروتئینی که به ذخیره‌سازی آهن در بدن کمک می‌کند) در خون اندازه‌گیری می‌شود که این مقادیر می‌توانند نشانگر کمبود آهن در بدن باشند.
4. شمارش کامل خون (CBC): این آزمایش شامل شمارش دقیق گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید، پلاکت‌ها (سلول‌های لخته‌کننده خون) و گاهی اوقات رتیکولوسیت‌ها (گلبول‌های قرمز جوان) است. همچنین، میزان هموگلوبین و هماتوکریت نیز از جمله مواردی است که در این آزمایش مورد بررسی قرار می‌گیرند و اطلاعات مهمی درباره وضعیت خون ارائه می‌دهند.

با توجه به نتایج آزمایش خون، پزشک ممکن است تست‌های تشخیصی دیگری مثل آسپیراسیون مغز استخوان یا بیوپسی را نیز توصیه کند تا به علت اصلی کم‌خونی دقیق‌تر پی ببرد.

معرفی بهترین دارو جهت کمبود آهن در کودکان

جهت درمان کمبود آهن در کودکان، روش‌های مختلفی وجود دارد که باید با توجه به شدت کمبود آهن، علت آن، سن و وضعیت جسمانی کودک تعیین شود. پزشک متخصص می‌تواند به شما راهنمایی کند که کدام روش برای کودک شما مناسب‌تر است.

یکی از راه‌های معمول درمان کمبود آهن در کودکان، استفاده از مکمل‌های آهن است که در اشکال مختلف مانند قرص، شربت و قطره در دسترس هستند. دوز این مکمل‌ها بسته به سن و وزن کودک و همچنین شدت کمبود آهن، توسط پزشک تنظیم می‌شود.

علاوه بر مکمل‌های آهن، تغذیه با غذاهای غنی از آهن نیز می‌تواند بهبود سطح آهن در بدن کودک کمک کند. این غذاها شامل تخم مرغ، گوشت قرمز، جگر، نخود، اسفناج، لوبیا، برگ‌های شبدر، هویج و غلات غنی از آهن می‌شوند.

مشاوره با پزشک و تنظیم یک رژیم غذایی مناسب، به کودک شما کمک می‌کند تا بهبود یابد و علائم کمبود آهن کاهش یابد. همچنین، پزشک ممکن است نیاز به درمان علت اصلی کمبود آهن را هم بررسی کند، مانند درمان کم‌خونی مزمن یا دیگر وضعیت‌های مرتبط.

به یاد داشته باشید که هر گونه تغییر در رژیم غذایی یا مصرف مکمل‌ها را قبل از استفاده بهتر است با پزشک مشاوره کنید تا بهترین نتیجه را برای کودکتان به دست آورید.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله بررسی مقدار مناسب قطره مولتی ویتامین برای نوزاد را نیز مطالعه نمایید.

درمان کم خونی در کودکان چگونه است؟

درمان کم خونی در کودکان بسته به علائم آن، سن کودک و وضعیت عمومی او متفاوت است. همچنین، نوع درمان به شدت کم خونی کودک نیز وابسته است. یکی از عوامل مؤثر در تعیین نوع درمان مناسب برای کم خونی کودکان، علت ایجاد آن است. برخی انواع کم خونی نیاز به درمان خاصی ندارند، در حالی که برخی دیگر نیازمند درمان دارویی، تعویض خون، جراحی یا پیوند سلول‌های بنیادی هستند.

شیوه‌های متداول درمان کم خونی در کودکان شامل موارد زیر می‌شود:

1. درمان‌های دارویی خاص
2. تعویض خون در موارد لازم
3. جراحی برای اختصاص طحال
4. تغییرات در رژیم غذایی کودک
5. استفاده از پیوند سلول‌های بنیادی
6. استفاده از قرص یا قطره‌های ویتامین یا املاح
7. قطع یا تغییر داروهایی که ممکن است کم خونی را ایجاد کنند

این تدابیر متناسب با نیازهای ویژه هر کودک تعیین می‌شود تا بهبود وضعیت کم خونی او را تسریع کند و اثرات منفی آن را به حداقل برساند.

سخن پایانی

کم خونی یکی از مشکلات شایع در نوزادان، به ویژه تولد زودتر از موعد یا متولد با وزن کم  است که می‌تواند نشانه‌هایی از قبیل خستگی، رنگ پریدگی و خلق و خوی بد نمایانگر آن باشد. این وضعیت اگر به شدت پیش برود، می‌تواند به یک مشکل دائمی تبدیل شود و بر رشد طبیعی کودک تأثیر منفی بگذارد. درمان و مدیریت صحیح کم خونی در کودکان از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ چرا که ممکن است در‌‌‌ داراز مدت تاثیرات ناخوشایندی به همراه داشته باشد.