سرطان کلیه: از نشانه‌ها تا راه‌های درمانی

سرطان کلیه: از نشانه‌ها تا راه‌های درمانی

سرطان کلیه زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های کلیه به طور غیر طبیعی شروع به رشد می‌کنند و توده‌ای به نام تومور را شکل می‌دهند. این بیماری عمدتاً در مردان و افراد مسن اتفاق می‌افتد، گرچه در سال‌های اخیر به نظر می‌رسد که شیوع آن افزایش یافته است. یکی از دلایل این افزایش ممکن است استفاده گسترده‌تر از روش‌های تصویربرداری پزشکی مانند سی‌تی‌اسکن (CT scan) باشد؛ چرا که این تست‌ها می‌توانند به طور تصادفی سرطان‌های کلیه را شناسایی کنند، حتی پیش از بروز علائم آشکار.

سرطان کلیه چیست؟

سرطان کلیه یک بیماری بدخیم است که در آن سلول‌های سرطانی از کلیه‌ها شروع به رشد می‌کنند. کلیه‌ها دو عضو لوبیایی شکل هستند که در قسمت خلفی شکم، در هر طرف ستون فقرات قرار دارند. اندازه هر کلیه تقریباً به اندازه یک مشت انسان است. در بزرگسالان، شایع‌ترین نوع سرطان کلیه، سرطان سلول‌های کلیوی (Renal Cell Carcinoma) است، در حالی که در کودکان خردسال، نوعی دیگر از سرطان کلیه به نام تومور ویلمز (Wilms’ Tumor) بیشتر مشاهده می‌گردد.

مهم‌ترین علائم سرطان کلیه

در بسیاری از موارد، سرطان کلیه در مراحل اولیه هیچ علائمی از خود نشان نمی‌دهد. در نهایت، اغلب تشخیص سرطان کلیه زمانی صورت می‌گیرد که تومور رشد نموده و به اندازه‌ای بزرگ شده که علائمی ظاهر می‌شود. در بسیاری از موارد، تشخیص به واسطه آزمایش‌های تصویربرداری انجام می‌شود که در اغلب موارد برای دلایل دیگر صورت می‌گیرند، قبل از آنکه علائم بالینی به طور واضح بروز یابند.

• کم خونی

یکی از شایع‌ترین علائم سرطان کلیه در افراد مبتلا، کم خونی محسوب می‌شود. این علامت در 20 تا 40 درصد از بیمارانی که به سرطان کلیه مبتلا می‌شوند مشاهده شده است. کلیه‌ها در فرآیندی به نام اریتروپوئزیس، پروتئینی به نام اریتروپوئیتین تولید می‌کنند که مسئول تحریک تولید گلبول‌های قرمز در مغز استخوان است. در افرادی که به سرطان کلیه مبتلا هستند، کاهش تولید این پروتئین می‌تواند منجر به تولید ناکافی گلبول‌های قرمز و بروز کم خونی شود.

در بعضی از موارد، تومورهای کلیه ممکن است مقدار زیادی اریتروپوئیتین تولید کنند که موجب تولید بیش از حد گلبول‌های قرمز و به اصطلاح "سندرم پارانوپلاستیک" می‌شود. این وضعیت به علت تولید غیرطبیعی مواد یا هورمون‌ها توسط سلول‌های سرطانی ایجاد می‌شود.

• وجود خون در ادرار

خون در ادرار که به آن هماچوری نیز (Hematuria) گفته می‌شود، یکی از علائم شاخص ابتلا به سرطان کلیه به شمار می‌رود. به علاوه، وجود مقادیر بسیار کمی از خون در ادرار می‌تواند منجر به تغییر رنگ آن شود. در بعضی از موارد، خون در ادرار به حدی کم می‌شود که تنها از طریق آزمایش ادرار قابل تشخیص است. همچنین خون در ادرار ممکن است به دلایل دیگری مانند عفونت مثانه، سنگ کلیه، کیست‌ها یا التهاب دستگاه ادراری نیز رخ دهد. در هر حال، اگر خون در ادرار مشاهده شود، باید به سرعت به پزشک مراجعه کرد.

علائم اولیه سرطان کلیه کدامند؟

در 10 درصد از بیماران، علائم کلاسیک سرطان کلیه که شامل خون در ادرار، درد در پهلو و وجود یک توده در ناحیه پهلو است، در زمان تشخیص دیده می‌شود. بنابراین، زمانی که این علائم به وضوح ظاهر می‌شوند، احتمالاً تومور کلیه قبلاً به نقاط دیگر بدن (متاستاز) گسترش یافته است.

• درد پهلو 

درد در ناحیه پهلو، کمر یا شکم ممکن است از شدت خفیف تا شدید و ضربان دار باشد. این درد گاهی بدون هیچ گونه آسیب ظاهری بروز می‌کند و باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. یکی از مواردی که ممکن است درد پهلو به آن اشاره داشته باشد، سرطان کلیه است. در حالی که تنها حدود 40 درصد از بیماران مبتلا به سرطان کلیه در طول دوره بیماری خود دچار درد می‌شوند، اما درد در پهلو به عنوان اولین علامت این بیماری کمتر مشاهده می‌شود.

• وجود توده در شکم

وجود توده در ناحیه شکم یکی دیگر از نشانه‌های احتمالی ابتلا به سرطان کلیه است. در برخی تحقیقات، توده‌ای که در ناحیه پهلو (کمر یا شکم) ایجاد می‌شود، در حدود 45 درصد از بیماران به سرطان کلیه منتهی می‌شود. این توده‌ها اغلب در اعماق شکم قرار دارند، بنابراین احساس کردن آن‌ها ممکن است دشوار باشد. تشخیص این توده، پزشک را به انجام آزمایش‌های تشخیصی مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن سوق می‌دهد. 

• کاهش وزن غیر عمدی

کاهش وزن غیر عمدی یکی از علائم شایع سرطان کلیه است که در حدود یک سوم از بیماران در زمان تشخیص بیماری مشاهده می‌شود. کاهش وزن بیش از 5 درصد از وزن بدن در مدت زمان 6 تا 12 ماه، بدون هیچ گونه تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی، به عنوان کاهش وزن غیر عمدی شناخته می‌شود و می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکل در بدن باشد.

• خستگی

خستگی مفرط و شدید یکی دیگر از علائم رایج در بیماران مبتلا به سرطان‌ها، از جمله سرطان کلیه، است. این نوع خستگی با خستگی معمولی تفاوت دارد؛ چرا که حتی پس از استراحت و خواب کافی برطرف نمی‌شود. خستگی ناشی از سرطان می‌تواند فعالیت‌های روزمره فرد را مختل نموده و او را به شدت ضعیف و تحریک‌پذیر کند. هر گونه خستگی غیرمعمول که زندگی روزانه فرد را تحت تأثیر قرار دهد باید به پزشک گزارش شود.

• کچکسی

کچکسی یا کاهش وزن همراه با از دست دادن اشتها و کاهش حجم عضلات، یک سندروم شایع در بیماران مبتلا به سرطان کلیه محسوب می‌شود. بر اساس اطلاعات به دست آمده، حدود 30 درصد از بیماران مبتلا به سرطان کلیه به کچکسی دچار خواهند شد. این وضعیت علاوه بر آنکه یک علامت برجسته است، به عنوان یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در حدود 20 درصد از بیماران شناخته می‌شود. 

• از دست دادن اشتها

از دست دادن اشتها از نشانه‌های دیگر شایع سرطان کلیه به شمار می‌رود که می‌تواند همراه با کچکسی یا کاهش وزن باشد. این علامت می‌تواند به طور مستقلی یا در ترکیب با سایر علائم، مانند کاهش وزن غیر عمدی، در بیماران دیده شود. عدم تمایل به غذا خوردن می‌تواند تأثیر زیادی بر سلامت فرد بگذارد و به بدتر شدن وضعیت عمومی بدن منجر شود.

• تب 

تب یک نشانه شایع سرطان کلیه به شمار می‌رود که در زمان تشخیص در حدود یک سوم از افراد دیده می‌شود. ممکن است تب به صورت مکرر و پیوسته باشد یا به صورت منقطع باشد، اما بدون علائم واضح عفونت بروز می کند. در مواجه با این علائم سریعا به پزشک متخصص مراجعه نمایید.

همچنین مقاله عفونت مثانه؛ مهم‌ترین علائم، علل و راه‌های تشخیص آن را نیز مطالعه نمایید.

آشنایی با انواع سرطان کلیه 

سرطان کلیه می‌تواند به انواع مختلفی تقسیم شود که هرکدام ویژگی‌ها و علائم خاص خود را دارند. در زیر، به برخی از انواع رایج این بیماری پرداخته می‌شود:

• کارسینوم سلول کلیوی: این نوع سرطان کلیه، شایع‌ترین شکل آن است و در حدود 85 درصد از موارد سرطان کلیه دیده می‌شود. در این نوع، سلول‌های سرطانی در بافت‌های کلیه رشد کرده و به دیگر بخش‌های بدن گسترش می‌یابند. کارسینوم سلول کلیوی معمولاً در مراحل پیشرفته‌تر شناسایی می‌شود و ممکن است علائمی مانند خون در ادرار یا درد در ناحیه کمر ایجاد کند.
• کارسینوم سلول انتقالی: این نوع سرطان حدود 5 تا 10 درصد از موارد سرطان کلیه را تشکیل می‌دهد و از سلول‌هایی نشأت می‌گیرد که در پوشش داخلی حالب‌ها (لوله‌هایی که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌کنند) وجود دارند. این سرطان شباهت‌های زیادی به سرطان مثانه دارد و درواقع نوعی از تومورهای دستگاه ادراری است.
• تومور ویلم: تومور ویلم نوعی سرطان است که بیشتر در کودکان بروز می‌کند. این نوع سرطان در میان سرطان‌های دوران کودکی نسبتاً شایع است و اغلب در سنین پایین‌تر از 5 سالگی ایجاد می‌شود. در اکثر موارد، این نوع تومور در یک کلیه ایجاد می‌شود و می‌تواند با علائمی مانند تورم شکم یا مشکلات تنفسی همراه باشد.
• سارکوم کلیه: این نوع سرطان یک تومور نادر است که در اغلب موارد در بافت‌های همبند کلیه آغاز می‌شود. سارکوم‌های کلیه از بافت‌های غیرطبیعی مانند ماهیچه، عروق خونی و سایر بافت‌های حمایتی تشکیل می‌شوند و برخلاف دیگر انواع سرطان‌های کلیه، بیشتر در افراد جوان‌تر دیده می‌شوند.

عوامل خطر سرطان کلیه را بشناسید

علت دقیق سرطان کلیه هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما محققان شواهدی از عوامل مختلفی که می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند، پیدا کرده‌اند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:

1. سن: افزایش سن یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای ابتلا به سرطان کلیه است. این بیماری بیشتر در افراد بالای 40 سال مشاهده می‌شود، در حالی که تومور ویلم به طور عمده در کودکان رخ می‌دهد.
2. جنسیت: مردان نسبت به زنان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان کلیه هستند و احتمال بروز این بیماری در آن‌ها بیشتر است.
3. سیگار کشیدن: استعمال سیگار یکی از عوامل اصلی خطر برای ابتلا به سرطان کلیه است. دود سیگار می‌تواند به آسیب DNA در سلول‌های کلیه منجر شود و ریسک سرطان را افزایش دهد.
4. سابقه خانوادگی: افرادی که در خانواده‌شان سابقه ابتلا به سرطان کلیه یا برخی از بیماری‌های ژنتیکی خاص دارند، احتمال بیشتری برای ابتلا به این سرطان دارند.
5. مصرف داروها: استفاده از برخی داروها، به ویژه مسدودکننده‌های کانال کلسیم که برای درمان فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی استفاده می‌شوند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش دهد.

این عوامل خطر می‌توانند به طور ترکیبی یا به صورت مستقل، شانس ابتلا به سرطان کلیه را افزایش دهند. در صورتی که شما یا کسی که می‌شناسید، علائم مشکوک به این بیماری را تجربه می‌کنید، مشاوره پزشکی و انجام آزمایش‌های لازم برای تشخیص و درمان سریع توصیه می‌شود.

بررسی روش‌های درمان سرطان کلیه

 سرطان کلیه یک نوع بیماری پیچیده و منحصر به فرد به شمار می‌رود که به دلیل ویژگی‌های خاص خود، روش‌های درمانی خاصی نیز برای آن وجود دارد. یکی از ویژگی‌های برجسته این نوع سرطان این است که حتی در مراحل پیشرفته و با وجود متاستاز (انتشار به سایر نقاط بدن)، همچنان جراحی می‌تواند نقش موثری در درمان داشته باشد. این ویژگی سبب می‌شود که گزینه‌های درمانی برای بیماران مبتلا به سرطان کلیه گسترده‌تر از بسیاری از سرطان‌های دیگر باشد.

درمان سرطان کلیه به شدت به مرحله‌ی بیماری، وضعیت عمومی بیمار و ویژگی‌های خاص تومور بستگی خواهد داشت. در بعضی از موارد که سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، جراحی به طور معمول بهترین گزینه محسوب می‌شود و با برداشتن تومور، می‌توان شانس بهبود و درمان قطعی را افزایش داد. حتی در مراحل پیشرفته‌تری که سرطان به سایر نقاط بدن گسترش یافته است، 

برای بیمارانی که جراحی برای آن‌ها مناسب نیست، مانند افراد مسن یا کسانی که با بیماری‌های مزمن دست و پنجه نرم می‌کنند، درمان‌های غیرجراحی مانند کرایوسرجری (انجماد تومور) یا فرسایش با فرکانس رادیویی (سوزاندن تومور) گزینه‌های مناسبی هستند. این روش‌ها در برخی از موارد می‌توانند نتایج مشابه جراحی را فراهم کنند، اما با عوارض کمتری.

در کنار این روش‌های جراحی، درمان‌های دارویی مانند درمان‌های هدفمند و ایمونوتراپی نیز برای سرطان کلیه به کار می‌روند. درمان‌های هدفمند با مهار مسیرهای خاصی که در رشد سرطان نقش دارند، جلوی پیشرفت بیماری را می‌گیرند و در برخی موارد می‌توانند حتی گسترش سرطان را متوقف کنند. ایمونوتراپی نیز با تحریک سیستم ایمنی بدن برای شناسایی و از بین بردن سلول‌های سرطانی عمل می‌کند و به عنوان یک درمان بیولوژیک شناخته می‌شود که در سرطان‌های پیشرفته می‌تواند موثر باشد. 

پرتودرمانی و شیمی‌درمانی نیز در درمان سرطان کلیه کاربرد کمتری دارند؛ چرا که اثرگذاری آن‌ها نسبت به سایر روش‌ها محدودتر است. شیمی‌درمانی به‌ویژه در سرطان‌های خاصی مانند سرطان سلول‌های انتقالی و تومور ویلم موثرتر عمل می‌کند، اما برای درمان سایر انواع سرطان کلیه به طور عمومی به کار نمی‌رود.

سخن پایانی 

در نتیجه، باید توجه داشت که هر سرطان کلیه‌ای با توجه به نوع و مرحله‌ی بیماری، پتانسیل‌های مختلفی از نظر خطر و درمان دارد. تومورهای غیرسرطانی که در کلیه باقی می‌مانند و به سایر بخش‌های بدن منتشر نمی‌شوند، معمولاً کم‌خطرتر و راحت‌تر قابل درمان هستند. اما تومورهای سرطانی که احتمال گسترش و متاستاز آن‌ها به سایر نقاط بدن وجود دارد، به مراتب خطرناک‌تر بوده و نیاز به درمان سریع و تخصصی دارند. بهترین راهکار برای مقابله با سرطان کلیه، تشخیص زودهنگام و مراجعه به پزشک متخصص می‌باشد. همچنین کپسول پرولیو را نیز ببینید.