مهم‌ترین عوارض شیمی‌ درمانی؛ چه مشکلاتی ممکن است به دنبال داشته باشد؟

مهم‌ترین عوارض شیمی‌ درمانی؛ چه مشکلاتی ممکن است به دنبال داشته باشد؟

در شیمی درمانی، داروهای شیمیایی به طور مستقیم به بدن بیمار وارد می‌شوند. این روش در اغلب موارد از طریق ورید یا زیر پوست انجام می‌شود. شیمی درمانی تزریقی به ویژه برای درمان سرطان و برخی اختلالات خونی مانند لوسمی، لنفوم و میلوم نقصانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، برخی بیماری‌های التهابی مثل روماتوئید آرتریت و اسکلرودرمی نیز با این روش درمان می‌شوند.

با این حال، این نوع درمان می‌تواند عوارض جانبی مختلفی به همراه داشته باشد، از جمله کاهش تعداد گلبول‌های خونی، حالت تهوع، استفراغ، تغییرات پوستی و موی، خستگی و سردرد. بنابراین، بیماران تحت این درمان نیاز دارند تحت نظر پزشک و پرستار قرار گیرند تا مراقبت‌های لازم برای کاهش عوارض و مدیریت بهتر وضعیت‌شان فراهم شود.

شیمی درمانی چیست؟

شیمی درمانی به مجموعه‌ای از داروها اطلاق می‌شود که هدف آن‌ها مختل کردن روند رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی در بدن است. این درمان به واسطه متوقف کردن تقسیم سلولی و کشتن سلول‌های در حال تکثیر عمل می‌کند و میزان تأثیر آن به نوع و پیشرفت سرطان در بدن بیمار بستگی دارد.

مطالعات نشان می‌دهند که سلول‌های بدن به طور مداوم در حال تقسیم و جایگزینی یکدیگر هستند. در حالت سرطانی، این تقسیمات به طور غیرقابل کنترلی افزایش می‌یابد و به سلول‌های سالم آسیب می‌زند. داروهای شیمی درمانی طراحی شده‌اند تا این روند را مهار کنند و از گسترش سرطان جلوگیری نمایند.

بررسی عوارض جانبی طولانی مدت شیمی درمانی 

گاهی اوقات عوارض ناشی از شیمی ‌درمانی ممکن است حتی ماه‌ها یا سال‌ها پس از اتمام درمان باقی بمانند. نوع داروی مصرفی بر روی این عوارض تاثیر می‌گذارد و آن‌ها ممکن است متفاوت باشند. برخی از مشکلات جانبی بلندمدت رایج شامل موارد زیر است:

• مشکلات قلبی
• مشکلات کلیوی
•  اختلال در باروری
• آسیب به بافت ریه
• خطر ابتلا به سرطان ثانویه
• آسیب عصبی (نوروپاتی محیطی)

عوارض شیمی درمانی پس از جلسه چندم ظاهر می‌شود؟

عوارض و بیماری‌های مرتبط با شیمی‌ درمانی ممکن است چند ساعت پس از شروع درمان آغاز شوند. در بسیاری از بیماران، حالت تهوع و استفراغ معمولاً یک هفته بعد از درمان نمایان می‌شود که به آن استفراغ تأخیری گفته می‌شود. جهت مدیریت حالت تهوع، داروهای متعددی مانند قرص دمیترون در دسترس است.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله صفر تا صد سرطان زبان و علل آن را نیز مطالعه نمایید.

آیا عوارض شیمی درمانی قابل درمان است؟

تیم مراقبتی شما می‌تواند در پیشگیری و مدیریت برخی از عوارض جانبی به شما کمک کند. امروزه، نسبت به گذشته، گزینه‌های دارویی بیشتری برای مقابله با عوارض شیمی‌درمانی وجود دارد. پیشگیری و درمان این عوارض که به مراقبت تسکینی یا حمایتی معروف است، بخش اساسی از روند درمان سرطان به شمار می‌رود. پزشکان و محققان دائماً در تلاش هستند تا داروها و روش‌های درمانی با عوارض جانبی کمتر را توسعه دهند، و بسیاری از درمان‌های شیمی‌درمانی امروزه نسبت به گذشته، قابل تحمل‌تر شده‌اند.

درمان عوارض شیمی درمانی با داروهای گیاهی

برخی از داروهای گیاهی می‌توانند بر تأثیر داروهای شیمی‌درمانی تأثیر بگذارند و باعث تداخل شوند. بنابراین، توصیه می‌شود که در این زمینه با پزشک خود مشورت کنید. گیاهان دارویی ایمنی که می‌توانند به صورت دمنوش مصرف شوند و عموماً عوارض جانبی کمی دارند، شامل موارد زیر هستند:

• هل
• ریحان
• میخک
• زنجبیل
• جینسینگ

عوارض شیمی درمانی از جلسه چندم شروع می‌شود؟

عوارض شیمی ‌درمانی می‌تواند از همان جلسات اول آغاز شود، اما زمان و شدت بروز این عوارض به عواملی مانند نوع دارو، دوز مصرفی، وضعیت کلی بیمار و واکنش بدن به درمان بستگی دارد. برخی بیماران ممکن است پس از اولین جلسه شیمی‌ درمانی با علائمی چون حالن تهوع، خستگی یا ریزش مو مواجه شوند، در حالی که برای دیگران این مشکلات ممکن است در جلسات بعدی نمایان شود. توصیه می‌شود که با پزشک خود درباره عوارض احتمالی و زمان‌بندی آن‌ها صحبت کنید تا آمادگی لازم را داشته باشید.

سخن پایانی

عوارض شیمی‌ درمانی تزریقی بسته به نوع داروی ضد سرطان، دوز و روش تجویز آن می‌تواند متنوع باشد. علاوه بر این، واکنش افراد به داروهای شیمی ‌درمانی ممکن است متفاوت باشد؛ به این معنی که عوارض جانبی برای همه یکسان نیست و برخی از بیماران ممکن است با عوارض کمتری مواجه شوند یا حتی عارضه‌ای نداشته باشند. اگرچه این عوارض ممکن است ناخوشایند باشند، اما مهم است که مزایای شیمی‌ درمانی را در نظر بگیریم. در واقع، به طور معمول حذف تومور از اجتناب از عوارض موقتی که غالباً گذرا هستند، اولویت بیشتری دارد.