شب‌ ادراری کودکان و بزرگسالان؛ درمان‌های سریع و خانگی

شب‌ ادراری کودکان و بزرگسالان؛ درمان‌های سریع و خانگی

شب ادراری یا انورزی شبانه، یکی از مشکلات رایج در میان کودکان و در برخی موارد بزرگسالان محسوب می‌شود. این وضعیت می‌تواند اثرات عاطفی و اجتماعی متعددی بر فرد و خانواده‌ وی به همراه داشته باشد. در این مقاله از آقای داروبه بررسی مفصل درباره انواع، علل و درمان شب ادراری می‌پردازیم و بدین ترتیب به کمک والدین  می‌توان  درک و حل نمود و آن‌ها قادرند به مدیریت موثرتری برسند.

شب ادراری چیست؟

شب ادراری کودکان و‌ بزرگسالان به معنی ناتوانی در کنترل ادرار در حین خواب است. این مشکل به طور معمول در شیرخواران و کودکان خردسال شایع است و به‌عنوان یک مرحله طبیعی از رشد مشاهده می‌شود. در حقیقت، تقریباً ۱15 درصد از کودکان پنج ساله با این مشکل مواجه هستند. شب ادراری در اغلب موارد به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: انورزی مجزا که در آن خواب کودک با ادرار کردن مختل می‌شود و انورزی غیر مجزا که با علائم دیگری چون فوریت و تکرار در ادرار همراه است.

در حقیقت، انورزی مجزا به حالتی اطلاق می‌شود که کودک هیچ‌گاه نتوانسته است به‌طور مداوم و درازمدت کنترل ادرار خود را در خواب حفظ نماید. از طرف دیگر، انورزی غیر مجزا اشاره به وضعیتی دارد که با علائم اضافی دیگری از جمله فشار، فوریت و تکرر ادرار همراه است و به طور معمول نیاز به در نظر گرفتن دلایل و مراقبت‌های خاص دارد.

علاوه بر کودکان، شب ادراری در بزرگسالان نیز وجود دارد و در اغلب موارد در این سنین با مشکلات جدی‌تری از خود همراه است. در واقع، شب ادراری در بزرگسالان به‌عنوان یک علامت غیرطبیعی در نظر گرفته می‌شود و نیاز به ارزیابی و مدیریت دقیق‌تر دارد.

بررسی انواع شب ادراری

شب ادراری به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود، که هر یک از آن‌ها ویژگی‌ها و دلایل خاص خود را دارند. برای مثال:

1. انورزی اولیه: این نوع زمانی به‌وجود می‌آید که کودک هرگز قادر به حفظ شب خشک نبوده است. به طور معمول، این وضعیت ناشی از مشکلاتی در رشد سیستم ادراری کودک یا درمورد مسائل خواب است.
2.   انورزی ثانویه: در این نوع، کودک مدتی قادر به حفظ خشکی شب بود، اما به دلایلی اعم از استرس و اضطراب یا تغییر شرایط زندگی، دوباره به این مشکل دچار می‌شود. این نوع اغلب نشان‌دهنده وجود مشکلات عاطفی یا اجتماعی است که بیشتر نیاز به توجه دارند.

تفاوت در این دو نوع شب ادراری بسیار حائز اهمیت است، زیرا نیاز به درمان و مدیریت هر یک از آن‌ها متفاوت است و نیازمند رویکردهای خاص است.

مهم‌ترین علل شب ادراری در کودکان و بزرگسالان

تنوع عوامل موثر بر شب ادراری نشان‌دهنده پیچیدگی‌های نهفته در این وضعیت است. با در نظر گرفتن اثرات عاطفی، روانی و فیزیکی، می‌توان به چندین عامل اصلی اشاره نمود:

• عوامل ژنتیکی: تحقیقات حاکی از آن است که شب ادراری می‌تواند عمدتاً تحت تأثیر عوامل وراثتی باشد. در صورتی که یکی از والدین به این مشکل دچار بوده باشد، احتمال بروز آن در فرزند نیز افزایش می‌یابد.
• عوامل عاطفی و روانی: استرس‌های عاطفی، خواب ناکافی و اضطراب می‌تواند به ایجاد شب ادراری منجر شوذ. کودکانی که در محیطی مملو از تنش زندگی می‌کنند یا تجربیات آسیب‌زا دارند، ممکن است بیشتر تحت تأثیر این وضعیت قرار گیرند.
• عوامل فیزیولوژیکی: در برخی موارد، تولید ادرار در شب به مقدار بیشتری از حد طبیعی افزایش می‌یابد. از سوی دیگر، مشکلاتی در ساختار یا عملکرد مثانه می‌تواند بر کنترل ادرار اثر بگذارد. به عنوان مثال، در برخی از کودکان ممکن است مثانه نتواند به درستی ادرار را ذخیره کند یا به موقع احساس نیاز به ادرار کردن کنند.
• عوامل پزشکی: بعضی از اختلالات پزشکی مانند عفونت‌های ادراری یا مشکلات ساختاری راه ادرار نیز می‌توانند منجر به بروز شب ادراری شوند. در نهایت، به منظور مدیریت درست، شناسایی مشکلات پزشکی اساسی بسیار جدی است.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله چگونه اشتهای کودک بدغذا را افزایش دهیم؟ را نیز ببینید.

راهکارهای درمان شب ادراری کودکان و بزرگسالان

درمان شب ادراری نیاز به رویکردی جامع و دقیق دارد. به‌طوری که باید به تمام جوانب این مشکل توجه کنیم، از جمله مشکلات عاطفی، پزشکی و روانی.

• تغییرات سبک زندگی: یکی از راه‌های ابتدایی درمان، ایجاد تغییراتی در سبک زندگی کودک است. کاهش مصرف مایعات در ساعات قبل از خواب، محدود کردن استفاده از مواد خوراکی ادرارآور مانند کافئین و برقراری برنامه‌ای منظم برای خواب می‌تواند مفید باشد.
• درمان‌های دارویی: در موارد حاد، پزشک ممکن است داروهایی مانند دسموپرسین را تجویز نماید. این دارو به کاهش تولید ادرار در شب کمک کرده و می‌تواند بسیار موثر باشد. به علاوه، داروهای آنتی‌کولینرژیک در موارد خاص قابل استفاده هستند.
• حمایت عاطفی: به‌دلیل اثرات عاطفی و اجتماعی شب ادراری، حمایت عاطفی برای کودک و خانواده ضروری است. والدین باید محیطی حمایتگر و مثبت ارائه دهند و از تنبیه کودک به‌دلیل شب ادراری خودداری کنند.
• تکنیک‌های رفتاری: آموزش کودک به یادآوری نیاز به ادرار کردن در طول شب و قرار دادن او در محیط‌های آرام و بدون استرس، می‌تواند کمک مهمی به بهبود وضعیت او باشد. برنامه‌ریزی منظم برای ادرار کردن قبل از خواب و تشویق او به تحمل فشار به‌عنوان یک اقدام مثبت، نیز در این راستا کمک کننده خواهد بود.

شب ادراری چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

شب ادراری افراد در هر سنی از کودکان تا بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد. کودکان هنوز در حال یادگیری کنترل مثانه خود هستند، بنابراین این مشکل قبل از 6 سالگی شایع تر است. بزرگسالان مبتلا به شب ادراری به طور معمول یک بیماری زمینه ای پزشکی یا روانی دارند که منجر به شب ادراری می شود. 

شب ادراری بیشتر در میان پسران رخ می دهد. اگر ضربه روحی شدید یا استرس داشته باشید، ممکن است بیشتر در معرض خطر شب ادراری باشید. شب ادراری همچنین می‌تواند ژنتیکی باشد و در صورتی که یکی از والدین یا خواهر و برادر نیز این مشکل را داشته یا داشته باشد، در خانواده ها ایجاد می شود.

درمان شب ادراری با تغییرات رفتاری

هنگامی که از درمان شب ادراری صحبت می شود، اغلب درمان با هدف تغییر رفتار توصیه می شود. رفتار درمانی در بیش از 75 درصد بیماران کارآمد و مثمرثمر است. تکنیک‌های رفتاری کارهایی هستند که می‌توانید برای برنامه‌های شبانه خود یا فرزندتان انجام دهید که شامل دارو نمی‌شود. این تکنیک ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

• محدود کردن مایعات قبل از خواب: حداقل دو ساعت قبل از خواب به کودک خود چیزی برای نوشیدن ندهید. اطمینان حاصل نماییذ که کودک شما در طول روز مایعات زیادی می نوشد. در حالی که این ممکن است مصرف مایعات را کاهش دهد، همواره از شب ادراری جلوگیری نمی کند، اما می تواند میزان ادرار کردن آن‌ها در شب را کاهش دهد.
• رفتن به دستشویی قبل از خواب: مطمئن شوید که کودک شما قبل از خواب به دستشویی رفته و مثانه خود را خالی می کند. حتی در صورتی که کودک شما تمایل یا تمایلی به آن نداشته باشد.

سخن پایانی

شب ادراری کودکان و بزرگسالان یک وضعیت رایج است که نه تنها می‌تواند بر کیفیت خواب کودک و بزرگسال اثر بگذارد، بلکه تاثیرات عاطفی و اجتماعی معناداری نیز بر زندگی فرد دارد. در نهایت، درک دقیق این مشکل و روش‌های مناسب درمان آن، ضروری خواهد بود. همکاری والدین و اطرافیان با پزشکان و متخصصین می‌تواند به حل مشکلات ناشی از شب ادراری کمک نم‌ده و زمینه‌ساز یک زندگی آرام‌تر برای کودکان و خانواده‌ها شود. 

حائز اهمیت است که با درنظر گرفتن تمامی جوانب این مشکل، با رویکردی جامع و مثبت به درمان آن پرداخته و به کودکان این اطمینان را بدهیم که همواره تحت حمایت و توجه ما قرار دارند. بدین ترتیب می‌توان عوارض منفی شب ادراری را کاهش داد و به کیفیت زندگی فرد کمک کرد. همچنین شربت آنتی رفلاکس باریج را نیز ببینید.