همه نکات درباره راهکارهای افزایش شیر مادر

همه نکات درباره راهکارهای افزایش شیر مادر

تغذیه نوزاد با شیر مادر، یکی از طبیعی‌ترین و ارزشمندترین روش‌های تامین نیازهای غذایی نوزادان بشمار می‌رود. در واقع، شیر مادر نه تنها بهترین مواد مغذی را به کودک می‌رساند بلکه نقشی چشمگیری در تقویت سیستم ایمنی، رشد ذهنی و عاطفی وی خواهد داشت. اما برخی مادران ممکن است در دوران حساس شیردهی به کودک خود با دغدغه‌هایی همچون کاهش میزان شیر مواجه شوند. این نگرانی‌ها کاملا طبیعی بوده و خوشبختانه راهکارهای افزایش شیر مادر وجود دارد. در این مقاله از آقای دارو، قصد داریم به بررسی همه نکات درباره شیر مادران، دلایل کاهش آن، روش‌های کارآمد جهت افزایش شیر و معرفی مواد غذایی مفید مناسب برای این هدف بپردازیم.

اهمیت شیر مادر برای نوزاد  

شیر مادران یک مایع خاص و شگفت‌انگیز محسوب می‌شود که فراتر از تامین کالری و ویتامین‌ها، شامل آنزیم‌ها، آنتی‌بادی‌ها، هورمون‌ها و سلول‌های ایمنی فعال خواهد بود.  در واقع، این ترکیب بی‌نظیر به گونه‌ای طراحی شده که تمامی نیازهای رشد کودک را در هر مرحله از زندگی تامین نموده و حتی ترکیب آن در طول روز و ماه‌های مختلف تغییر می‌یابد.

تحقیقات انجام شده حاکی از آن است‌ که تغذیه با شیر مادر می‌تواند خطر ابتلا به اسهال، عفونت‌های تنفسی،آلرژی‌ها و حتی بیماری‌هایی همچون دیابت و چاقی در سنین بالاتر را تا حد زیادی کاهش دهد. از سوی دیگذ شیر دهی به نوزاد ابتلا به سرطان سینه و تخمدان را نیز کم می‌کند، برگشت سریع‌تر رحم به حالت اولیه و کاهش وزن پس از زایمان نیز از جمله این فواید هستند.

مهم‌ترین دلایل کاهش تولید شیر در مادران

در بعضی مواقع، مادران با کاهش محسوس در شیر خود روبه‌رو می‌شوند که می‌تواند ناشی از عوامل متعددی شکل گیرد. درک این دلایل، گامی چشمگیر به منظور رفع مشکل است. در ادامه به اصلی‌ترین دلایل در این امر خواهیم پرداخت:

•  استرس و اضطراب

وجود استرس و اضطراب، فشارهای روانی متعدد، با ترشح هورمون‌هایی همچون کورتیزول (هورمون استرس)، فرآیند تولید شیر را مختل می‌نمایند. یک مادر با روحیه آرام و شاد، شانس بیشتری برای شیردهی موفق خواهد داشت.

• عدم تغذیه کافی و مناسب

بدن مادر به منظور تولید شیر به میزان کافی، نیازمند آب، انرژی و مواد مغذی فراوان خواهد بود. در واقع، تغذیه ناکافی یا رژیم‌های غذایی محدودکننده می‌توانند تولید شیر را تحت تاثیر قرار دهند.

•  مشکلات در شیردهی

گرفتن سینه به طرز نادرست توسط نوزاد و همچنین مکیدن ضعیف یا مشکلات فیزیکی در دهان نوزاد (مانند گره زبانی) می‌توانند مانع تغذیه درست شود و در نهایت تولید شیر مادر را کاهش می‌دهد.

• شیردهی نامنظم یا کوتاه شدن دفعات شیردهی

برنامه‌ریزی به موقع یا محدود کردن دفعات شیردهی می‌تواند منجر به کاهش تحریک سینه و در نهایت، کاهش تولید شیر گردد.

• بیماری‌های مادر

بیماری‌های زمینه‌ای اعم از مشکلات تیروئید، دیابت کنترل‌نشده یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک نیز می‌توانند در روند تولید شیر اختلال ایجاد نمایند.

•  مصرف برخی داروها

مصرف برخی داروهای خاص، همچون قرص‌های ضد بارداری که حاوی استروژن  هستند و یا داروهای ضداحتقان، می‌توانند میزان تولید شیر را تحت تاثیر قرار دهند.

راهکارهای کارامد برای افزایش شیر مادر

همواره با به‌کارگیری تکنیک‌های صحیح و درست می‌توان میزان شیر مادر را به طرز قابل توجهی بالا برد و این نگرانی را از بین برد. در ادامه به مهم‌ترین این روش‌ها اشاره خواهیم کرد:

• تغذیه مکرر و بدون محدودیت زمانی

ار مهم‌ترین عامل افزایش تولید شیر، می‌توان به مکیدن مرتب و موثر سینه توسط نوزاد اشاره داشت. هر چه نوزاد بیشتر توسط شیر مادر تغذیه شود یا حتی سینه را بمکد، سیگنال بیشتری به منظور تولید شیر به بدن ارسال می‌شود. در نهایت، توصیه می‌شود شیردهی طبق نیاز نوزاد انجام شود نه بر اساس ساعت‌های مشخص.

• بهبود تکنیک شیردهی

همواره  از گرفتن صحیح سینه توسط نوزاد مطمئن شوید. چانه نوزاد باید به سینه بچسبد، لب‌های او باز باشد و بخش بزرگی از هاله دور سینه را در دهان داشته باشد. در صورتی که به این موضوع شک دارید، مشاوره با متخصص شیردهی می‌تواند بسیار کمک‌کننده و موثر باشد.

• مدیریت استرس

استفاده از تکنیک‌هایی همانند تنفس عمیق، مراقبه، ماساژ، پیاده‌روی در فضای باز یا صحبت با دوستان می‌تواند سطح استرس را کم کرده و تاثیر شایانی بر شیردهی مادر بگذارد.

• تغذیه مناسب و مغذی

خوردن غذاهای متنوع و سالم همچون پروتئین، ویتامین‌ها و چربی‌های سالم به حفظ انرژی بدن مادر و بالا رفتن کیفیت و  در نهایت کمیت شیر کمک می‌کند.

• دوشیدن شیر

در مواقعی که نوزاد نمی‌تواند تمام شیر را تخلیه نماید یا زمانی که فاصله بین شیردهی‌ها زیاد است، می‌توان از شیردوش یا دوشیدن دستی شیر استفاده نمود. این امر کمک می‌کند تا تولید شیر حفظ شود یا افزایش یابد.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله مواد غذایی مضر برای کودکان زیر دو سال: راهنمای جامع برای والدین را نیز مطالعه نمایید.

• مصرف آب کافی

بدن مادر در روند تولید شیر به میزان زیادی آب نیاز خواهد داشت. نوشیدن حداقل 8 تا 10 لیوان آب در طول روز، به ویژه پس از هر بار شیردهی، به مادران توصیه می‌گردد.

• حمایت عاطفی و اجتماعی

مادران شیرده نیاز به حمایت همسر، خانواده و حتی دوستان خود دارند. کاهش اضطراب، داشتن احساس اطمینان و عزت نفس می‌تواند به طور چشمگیری بر تولید شیر مادر اثر داشته باشد.

• استفاده از گیاهان دارویی با مشورت پزشک

مصرف برخی از گیاهان دارویی همانند رازیانه، خارمریم، شنبلیله و برگ گزنه به‌طور سنتی برای تقویت شیردهی استفاده می‌شوند. البته پیش از مصرف هرگونه مکمل گیاهی میبایست با پزشک مشورت گردد.

خوراکی‌های افزایش شیر مادر

• جو دوسر

جو دوسر در بردارنده‌ی آهن و فیبر بوده و می‌تواند به بالا رفتن سطح انرژی و رفع کم‌خونی کمک بسزایی نماید.

• مغزها و دانه‌ها

مصرف گردو، بادام، فندق و دانه‌هایی مانند کنجد و تخم کتان منجر به تامین چربی‌های سالم و پروتئین‌های مورد نیاز بدن می‌شود.

• سبزیجات برگ سبز

مصرف کاهو، اسفناج، برگ شلغم و کلم حاوی فولات، کلسیم و ویتامین‌های ضروری هستند که تولید شیر را پشتیبانی می‌نمایند.

• سیر

سیر در راستاتب دارا بودن خواص ضدالتهابی و تقویتی برای سیستم ایمنی می‌تواند شیردهی را تا حد زیادی تقویت نماید، اگرچه برخی نوزادان ممکن است نسبت به تغییر طعم شیر حساس باشند.

• شنبلیله

شنبلیله یکی از گیاهان نتیجه بخش در افزایش شیر است. می‌توان از آن به شکل دمنوش یا مکمل استفاده نمود.

• نوشیدنی‌های مقوی

دمنوش‌هایی مانند چای چای گزنه، رازیانه یا معجون شیر و عسل می‌توانند تاثیر بسزایی بر بالا رفتن میزان شیر مادر داشته باشند.

• میوه‌ها و سبزیجات تازه

میوه‌هایی مانند انار، زردآلو و موز و سبزیجات رنگارنگ منابع غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌های حیاتی به منظور حفظ سلامت مادر و نوزاد هستند.
 

سخن پایانی 

افزایش میزان شیر مادر موضوعی چندوجهی محسوب شده که نیازمند توجه به تغذیه، روحیه، تکنیک شیردهی و مراقبت از بدن است. با رعایت اصول ساده اما نتیجه بخش همچون تغذیه مناسب، شیردهی مکرر، مدیریت استرس و مصرف مواد غذایی تقویت‌کننده می‌توان به بهبود تولید شیر کمک نمود. شایان به ذکر است که هر مادری و هر نوزادی منحصر به فرد است؛ در نهایت، در صورت وجود مشکلات مداوم، مشورت با پزشک یا مشاور شیردهی بهترین تصمیم خواهد بود. حمایت عاطفی از مادران شیرده میبایست در مرکز توجه خانواده و جامعه قرار گیرد تا آنان با آرامش و اطمینان به این وظیفه ارزشمند ادامه دهند. همچنین پیشنهاد می‌شود ساشه کیدی گارد زیست تخمیر را نیز ببینید.