آبریزش بینی شدید؟ سریع‌ترین راهکارهای بدون دارو برای خلاص شدن از شر آن

آبریزش بینی شدید؟ سریع‌ترین راهکارهای بدون دارو برای خلاص شدن از شر آن

آبریزش بینی یکی از رایج ترین علائمی محسوب می‌شود که بیشتر افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این حالت به‌ خصوص در فصول سرد سال یا زمان‌های شیوع ویروس‌ها و آلرژی‌های فصلی بیشتر به چشم می‌خورد. اگرچه آبریزش بینی اغلب خطرناک به شمار نمی‌رود و به‌عنوان واکنش طبیعی بدن در برابر عوامل تحریک‌کننده در نظر گرفته می‌شود، اما می‌تواند زندگی روزمره را مختل کرده و ناراحتی‌هایی مانند اختلال در خواب، کاهش تمرکز، و حتی خجالت اجتماعی ایجاد کند. خوشبختانه راهکارهای ساده و مؤثر خانگی وجود دارند که می‌توانند در تسکین این مشکل نقش مؤثری ایفا کنند.

آبریزش بینی چیست و چرا رخ می‌دهد؟

آبریزش بینی یا رینوره (Rhinorrhea) به وضعیتی اطلاق می‌شود که طی آن، ترشحات اضافی از غدد مخاطی بینی ترشح می‌شود. این ترشحات معمولاً شفاف و آبکی هستند اما در برخی موارد ممکن است غلیظ، زرد یا سبز نیز باشند. آبریزش بینی یکی از واکنش‌های طبیعی بدن به عوامل تحریک‌کننده مثل ویروس‌ها، آلرژن‌ها یا شرایط محیطی است.

عملکرد سیستم دفاعی بینی در مقابل بسیاری از عوامل خارجی بینی نخستین خط دفاعی بدن در برابر عوامل بیماری‌زا محسوب می‌شود. وقتی ذرات مضر به مجاری تنفسی ورود می‌کنند، سلول‌های مخاطی به‌سرعت با ترشح مخاط واکنش نشان داده تا این ذرات را به‌دام انداخته و از ورود آن‌ها به ریه‌ها جلوگیری نمایند. در نهایت  آبریزش بینی یک پاسخ حفاظتی بدن محسوب می‌شود، نه صرفا یک بیماری.

به‌طور کلی، آبریزش بینی می‌تواند در اثر عوامل مختلفی بروز کند:

• عفونت‌های ویروسی همانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا از دلایل رایج آن به شمار می‌روند.
• تحریکات محیطی نظیر دود سیگار، آلودگی هوا و مواد شیمیایی نیز شامل این دلایل می‌شوند.
• واکنش‌های آلرژیک نسبت به گرده، قارچ‌ها یا گرد و خاک و موی حیوانات سبب آبریزش بینی خواهد شد.
• مشکلات ساختاری بینی مانند انحراف تیغه بینی یا وجود پولیپ‌ها سبب آبریزش بینی شدید در افراد می‌شود.
• تغییرات دمایی شدید، به‌ خصوص هنگام ورود ناگهانی از هوای سرد به هوای گرم یا بالعکس از این دلایل به شمار می‌روند.

انواع آبریزش بینی

آبریزش بینی را می‌توان به دو نوع اصلی تقسیم کرد:

آبریزش بینی حاد (کوتاه‌ مدت)

در این صورت، علائم و نشانه‌ها به‌طرز ناگهانی پدیدار شده و اغلب با سایر علائم سرماخوردگی مانند عطسه، گلودرد و تب همراه است. این نوع آبریزش بینی اغلب کمتر از دو هفته طول می‌کشد و پس از رفع عامل اصلی، به‌طور طبیعی بهبود می‌یابد.

آبریزش بینی مزمن (بلند مدت)

در صورتی که آبریزش بینی به‌طور مکرر ادامه دار شود، آبریزش بینی  مزمن تلقی می‌شود. این وضعیت می‌تواند حاکی از وجود آلرژی‌های دائمی، مشکلات ساختاری بینی یا تحریکات محیطی بلندمدت باشد. در چنین شرایطی معمولاً درمان‌های تخصصی‌تری نیاز خواهد بود.

تفاوت بین آبریزش آلرژیک و عفونی

 تفاوت در نوع مخاط و علائم همراه

 آبریزش آلرژیک در اغلب موارد شفاف و رقیق بوده و با خارش، عطسه و سوزش چشم همراه خواهد بود. آبریزش عفونی غلیظ‌تر بوده و ممکن است با بدن‌درد، تب و گلودرد نیز همراه شود.

علائم همراه با آبریزش بینی 

عطسه، گلودرد، تب در موارد ویروسی

 علائمی نظیر خارش گلو، عطسه‌های مکرر و تب خفیف تا متوسط شایع هستند.

 فشار سینوسی و گرفتگی بینی 

میزان ترشحات بالا ممکن است باعث انسداد سینوس‌ها و ایجاد حس سنگینی یا درد در پیشانی و اطراف چشم شود.

درمان‌های خانگی موثر برای آبریزش بینی شدید

در بسیاری از موارد، می‌توان با استفاده از درمان‌های ساده‌ی خانگی، علائم آبریزش بینی را کنترل و تسکین داد. در ادامه به برخی از مؤثرترین این روش‌ها می‌پردازیم:

• شستشوی بینی با آب نمک

شستشوی بینی با محلول نمکی روشی بی‌ضرر و بسیار نتیجه بخش به منظور پاکسازی حفره‌های بینی از مخاط و عوامل محرک خواهد بود. کافی است نصف قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب جوشیده و سرد شده حل نموده و با استفاده از سرنگ یا ظرف مخصوص، بینی خود را بشویید.

• افزایش مصرف مایعات 

در شرایطی که بدن با عفونت یا حساسیت مواجه است، مصرف مایعات فراوان به رقیق شدن ترشحات و خروج راحت‌تر آن‌ها کمک می‌کند. نوشیدن آب، آب‌میوه‌های طبیعی، چای گیاهی و حتی سوپ گرم مانند سوپ مرغ می‌تواند در این زمینه مفید باشد.

• مرطوب نگه داشتن محیط

استفاده از دستگاه بخور در فصول سرد سال یا در محیط‌هایی با هوای خشک، از خشک شدن راه‌های تنفسی و تحریک بیشتر مخاط بینی جلوگیری می‌نماید. این امر می‌تواند به کاهش شدت آبریزش بینی و عطسه‌های پی‌در‌پی کمک چشمگیری کند.

• نفس کشیدن در بخار آب گرم

استفاده از بخار آب گرم به‌ خصوص هنگام گرفتگی بینی بسیار مفید می‌باشد. بخار سبب مرطوب شدن راه‌های هوایی شده و به رقیق شدن مخاط کمک می‌نماید، در نتیجه تخلیه آن آسان‌تر می‌شود. می‌توانید با ریختن آب داغ در یک کاسه، حوله‌ای روی سر خود بیندازید و بخار را به‌مدت 10 تا 15 دقیقه تنفس کنید. افزودن عصاره‌هایی مانند نعناع یا اکالیپتوس می‌تواند اثربخشی آن را بالا ببرد.

• کمپرس گرم روی صورت

قرار دادن پارچه گرم و مرطوب روی پیشانی و بینی می‌تواند فشار سینوس‌ها را کاهش داده و ترشحات را روان‌تر نماید. این روش به‌ویژه هنگام درد سینوسی یا احساس سنگینی در صورت بسیار مفید خواهد بود.

• استفاده از دمنوش‌های گیاهی

گیاهان دارویی نظیر زنجبیل، بابونه، آویشن و نعناع دارای خواص فوق‌العاده‌ای نظیر ضدالتهابی، ضدباکتری و آرام‌بخش هستند. در واقع، مصرف منظم دمنوش‌های این گیاهان نه‌تنها علائم آبریزش بینی را کاهش می‌دهد بلکه به تقویت سیستم ایمنی نیز تا حد زیادی کمک می‌نماید.

درمان‌های دارویی تجویزی و بدون نسخه برای آبریزش بینی

اسپری‌های بینی

 اسپری‌های ضداحتقان نظیر اکسیمتازولین و فنیل‌افرین، بلافاصله ورم مخاط بینی را کاهش می‌دهند. با این وجود، استفاده بیش از سه روز از این نوع اسپری‌ها توصیه نمی‌شود؛ چرا که می‌تواند موجب بازگشت احتقان شود.

آنتی‌هیستامین‌ها 

به منظور کنترل آبریزش بینی ناشی از آلرژی، داروهای آنتی‌هیستامین بسیار نتیجه بخش هستند. این داروها جلوی ترشح هیستامین در بدن را گرفته و علائم و نشانه‌های حساسیت را کاهش می‌دهند. برخی از انواع بدون نسخه مانند لوراتادین یا سیتریزین برای استفاده کوتاه‌مدت ایمن هستند.

 قطره‌های ضداحتقان 

استفاده از قطره‌های نمکی ساده یا محلول‌های نازال برای نوزادان و کودکان، ، راه‌حل ایمن‌تر و مطمئن‌تری تلقی می‌شود. این قطره‌ها بدون دارو بوده و فقط رطوبت مورد نیاز را تامین می‌کنند.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله قرص نئوتادین بهترین درمان برای تسکین فوری علائم آلرژی و کهیر را نیز مطالعه نمایید.

رژیم غذایی مناسب برای تقویت سیستم تنفسی

خوراکی‌های ضدالتهاب و مقوی

کصرف برخی مواد غذایی در جهت کاهش التهاب مجاری تنفسی و تقویت سیستم ایمنی موثرند:

• سوپ مرغ
• سیر و پیاز
• زنجبیل تازه
• زردچوبه و فلفل سیاه
• مصرف ویتامین C و D

مصرف منظم ویتامین C (لیمو، پرتقال، فلفل دلمه‌ای) و ویتامین D (نور آفتاب، ماهی‌های چرب) در کاهش احتمال ابتلا به عفونت‌های تنفسی نتیجه بخش است.

درمان آبریزش بینی در کودکان و نوزادان

روش‌های بی‌خطر خانگی برای نوزادان

در نوزادان، آبریزش بینی می‌تواند منجر به بروز مشکل در تنفس و شیر خوردن شود.

استفاده از قطره‌های سالین (نمکی) و پوار بینی جهت تخلیه ترشحات توصیه می‌گر‌‌دد. 

حتما توجه داشته باشید که ضداحتقان برای کودکان بدون تجویز پزشک استفاده نشود.

درمان آبریزش بینی در دوران بارداری

انتخاب درمان‌های ایمن و گیاهی

در دوران حساس و پر تلاطم بارداری، بسیاری از داروها ممنوعیت مصرف دارند. در این راستا، درمان‌های گیاهی و خانگی نظیر دمنوش زنجبیل، بخور و کمپرس گرم بهترین گزینه‌ها برای بهبود علائم‌ محسوب می‌شوند. در صورت شدید بودن علائم، پزشک می‌تواند داروهای بی‌خطر تجویز نماید.

راهکارهای پیشگیری از آبریزش بینی

پیشگیری همیشه بهتر از درمان خواهد بود. پس با رعایت برخی اصول ساده می‌توان احتمال ابتلا به آبریزش بینی را به‌شدت کاهش داد:

• پرهیز از تماس با افراد بیمار به‌ویژه در زمان شیوع سرماخوردگی می‌تواند سبب کاهش ابتلا به این مشکل شود.
• شستشوی منظم دست‌ها برای جلوگیری از ورود ویروس‌ها و باکتری‌ها به بدن از پیشگیری های مهم به شمار می‌رود.
• تقویت سیستم ایمنی از طریق تغذیه سالم، ورزش منظم و خواب کافی نیز سبب کاهش دچار به آبریزش بینی می‌شود.
• پرهیز از قرارگیری طولانی‌مدت در هوای بسیار سرد یا بسیار گرم نیز از دستور های مهمی در پیشگیری به شمار می‌رود.
• استفاده از ماسک در محیط‌های پر از آلاینده یا گرد و غبار نیز از عامل های بسیار مهم در پیشگیری این مشکل خواهد بود.
• حذف محرک‌های آلرژی‌زا از محیط زندگی مانند گرد و غبار، موی حیوانات و اسپری‌های شیمیایی نیز می‌تواند بسیار تاثیر گذار واقع شود.

طب سنتی و گیاهان دارویی 

نسخه‌های گیاهی موثر بر مخاط بینی

• دمنوش آویشن با عسل: ضدالتهاب قوی
• دمنوش بابونه: ضدحساسیت و آرام‌بخش
• بخور با عصاره اکالیپتوس: ضداحتقان طبیعی
• چای زنجبیل و دارچین: محرک سیستم ایمنی و گرم‌کننده بدن 

سخن پایانی

در نهایت، آبریزش بینی شدید یکی از مکانیزم‌های دفاعی طبیعی بدن است که در پاسخ به عوامل مهاجم یا محرک پدیدار می‌شود. هرچند این حالت در اکثر مواقع نیاز به درمان دارویی نخواهد داشت، اما تداوم یا شدت آن می‌تواند منجر به ناراحتی فرد شود. استفاده از روش‌های خانگی نه‌تنها به کاهش علائم کمک می‌کند، بلکه اغلب بدون عوارض جانبی است. 

با رعایت اصول پیشگیری، تغذیه سالم و تقویت بدن می‌توان از بروز مکرر این مشکل جلوگیری نمود. با این وجود، در صورتی که آبریزش بینی با علائمی نظیر سردرد شدید،تب بالا یا ترشحات سبز و زرد همراه باشد، توصیه می‌شود حتماً به پزشک مراجعه شود تا از وجود عفونت‌های جدی‌تر اطمینان حاصل گردد. همچنین شربت ویتارژین را نیز ببینید.