پره اکلامپسی چیست؟ بهترین روش‌های پیشگیری و درمان آن

پره اکلامپسی چیست؟ بهترین روش‌های پیشگیری و درمان آن

 دوران حساس بارداری یا حاملگی دورانی سرشار از تغییرات جسمانی و هیجانات عاطفی است. این دوره، زمانی برای شکل‌گیری یک زندگی جدید است و مادران باردار با امید و آرزوهای فراوان، در انتظار تولد فرزندشان هستند. اما در این میان، خطراتی تهدید کننده نیز برای سلامت مادر و جنین وجود دارد. یکی از این خطرات، پره اکلامپسی است، یک عارضه جدی دوران بارداری که می‌تواند عواقب وخیمی به دنبال داشته باشد. 

در واقع، این عارضه، با بالا بردن سطح فشار خون و وجود پروتئین در ادرار مشخص شده و می‌تواند بر اندام‌های مختلف بدن اثرات منفی بگذارد. آگاهی از علائم، نشانه‌ها،  راه‌های پیشگیری و درمان پره اکلامپسی به منظور حفظ سلامت مادر و نوزاد ضروری خواهد بود. این مقاله از آقای دارو، راهنمایی جامع برای زنان باردار و ارائه اطلاعات کلیدی در مورد این بیماری است.

 پره اکلامپسی چیست؟

پره اکلامپسی به عنوان یک اختلال چند سیستمی بر چندین سیستم و اندام در بدن تاثیر می‌گذارد. این بیماری، عروق خونی بدن زن باردار را تحت تأثیر قرار داده و می‌تواند عملکرد اندام‌های حیاتی مانند مغز، کبد، کلیه‌ها و ریه‌ها را مختل نماید. اگرچه علت دقیق پره اکلامپسی هنوز ناشناخته است، اما دانشمندان بر این باورند که این بیماری در راستای اختلال در تشکیل جفت و عروق خونی مرتبط با آن ایجاد می‌شود.

1. اختلال در تشکیل جفت: در پره اکلامپسی، عروق خونی که خون را به جفت می‌رسانند، به درستی تشکیل نمی‌شوند. این امر منجر می‌شود که جفت، خون کافی دریافت ننماید و عملکرد آن مختل شود.
2. آسیب به عروق خونی: اختلال در عملکرد جفت می‌تواند منجر به آسیب به عروق خونی در سراسر بدن شود. این آسیب می‌تواند موجب بالا رفتن سطح فشار خون، نشت پروتئین به ادرار و آسیب به اندام‌های مختلف شود.
    

آشنایی با انواع پره اکلامپسی

پره اکلامپسی بر اساس شدت علائم و عوارض، به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:

• پره اکلامپسی خفیف

افزایش خفیف فشار خون (فشار خون سیستولیک بین 140 تا 159 میلی‌متر جیوه و/یا فشار خون دیاستولیک بین 90 تا 109 میلی‌متر جیوه) و وجود مقادیر کمی پروتئین در ادرار (بیشتر از 300 میلی‌گرم در 24 ساعت). ممکن است علائم دیگری مانند سردردهای خفیف و تورم نیز وجود داشته باشد.

به طور معمول، با نظارت دقیق توسط پزشک و انجام آزمایش‌های منظم برای بررسی پیشرفت بیماری کنترل می‌شود.

• پره اکلامپسی شدید

 بالا رفتن قابل توجه فشار خون (فشار خون سیستولیک 160 میلی‌متر جیوه یا بالاتر و/یا فشار خون دیاستولیک 110 میلی‌متر جیوه یا بالاتر)، وجود مقادیر زیادی پروتئین در ادرار (بیشتر از 5 گرم در 24 ساعت)، سردردهای شدید، کاهش تولید ادرار، درد در ناحیه شکم (معمولاً در قسمت بالای شکم)، اختلالات بینایی (تاری دید، دیدن جرقه یا نقاط نورانی، یا از دست دادن موقت بینایی)، حالتتهوع و استفراغ، تورم شدید و تنگی نفس.

 نیازمند مراقبت‌های فوری پزشکی است و در اغلب موارد با بستری شدن در بیمارستان، تجویز داروهای کنترل فشار خون، و منیزیم سولفات برای پیشگیری از تشنج، همراه است. در بسیاری از موارد، زایمان (تحویل نوزاد) بهترین راه‌حل به منظور درمان محسوب می‌شود.
 

مهم‌ترین علائم پره اکلامپسی

شناخت علائم پره اکلامپسی، برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری از عوارض جدی ضروری است. زنان باردار باید از علائم زیر آگاه باشند و در صورت مشاهده هر یک از این علائم، فوراً به پزشک مراجعه نمایند:

• وجود پروتئین در ادرار (پروتئینوری)

این علامت می‌تواند در آزمایش ادرار (آزمایش ادرار 24 ساعته) تشخیص داده شود.

• فشار خون بالا

اندازه‌گیری منظم فشار خون در طول دوران بارداری جهت تشخیص زودهنگام افزایش فشار خون ضروری است.

• سردردهای شدید

سردردهایی که به مسکن‌ها پاسخ نمی‌دهند، به ویژه اگر با علائم دیگری مانند اختلالات بینایی یا درد شکم همراه باشند، می‌توانند نشانه‌ای از پره اکلامپسی باشند.

• اختلالات بینایی

دیدن نقاط نورانی، تاری دید یا از دست دادن موقت بینایی، از علائم هشداردهنده هستند و میبایست جدی گرفته شوند.

• تنگی نفس

اگر دچار تنگی نفس شدید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

• درد در ناحیه شکم

درد در ناحیه شکم، به ویژه در قسمت بالای شکم (زیر دنده‌ها)، می‌تواند نشانه‌ای از آسیب به کبد باشد.

• تهوع و استفراغ

در صورتی که تهوع و استفراغ شدید یا غیرقابل کنترل باشد، باید به پزشک  متخصص مراجعه شود.

• افزایش وزن ناگهانی

بالا رفتن وزن  به صورت ناگهانی به دلیل احتباس مایعات، می‌تواند نشانه‌ای از پره اکلامپسی باشد.

• کاهش تولید ادرار

در صورتی که میزان ادرار کم شده باشد، باید به پزشک اطلاع داده شود.

• تورم

تورم ناگهانی در صورت، دست‌ها و پاها، به ویژه در صورتی که با سایر علائم همراه باشد، می‌تواند نشانه‌ای از پره اکلامپسی باشد.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله رابطه جنسی در دوران بارداری؛ همه چیز درباره خطرات آن را نیز مطالعه نمایید.

راهکارهای موثر در پیشگیری از پره اکلامپسی

اگرچه هیچ راه قطعی برای پیشگیری از پره اکلامپسی وجود ندارد، اما اتخاذ اقدامات پیشگیرانه می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد.

• مکمل‌های کلسیم: مصرف مکمل‌های کلسیم در زنانی که کلسیم کمی دریافت می‌کنند، به ویژه در زنانی که رژیم غذایی کم کلسیمی دارند، می‌تواند خطر ابتلا به پره اکلامپسی را کاهش دهد.
• مراقبت‌های دوران بارداری منظم: مراجعه منظم به پزشک در طول دوران بارداری برای نظارت بر فشار خون، آزمایش ادرار و تشخیص زودهنگام پره اکلامپسی ضروری است.
• مصرف آسپرین با دوز پایین: زنانی که در معرض خطر ابتلا به پره اکلامپسی هستند (مانند زنانی که سابقه خانوادگی پره اکلامپسی دارند، یا بارداری‌های قبلی با این بیماری را تجربه کرده‌اند)، ممکن است پزشک مصرف آسپرین با دوز پایین را از سه‌ماهه دوم بارداری توصیه نماید. 

• کنترل وزن: حفظ وزن سالم پیش از بارداری و در طول دوران بارداری، می‌تواند خطر ابتلا به پره اکلامپسی را  تا حد زیادی کاهش دهد. اضافه وزن یا چاقی، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
• تغذیه سالم: پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل، غنی از سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل و پروتئین‌ها، می‌تواند به سلامت عمومی مادر و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌ها کمک نماید.
• اجتناب از مصرف سیگار و الکل: سیگار کشیدن و مصرف الکل، خطر ابتلا به پره اکلامپسی را بالا می‌برند و برای سلامت مادر و جنین مضر هستند.
• مدیریت استرس: استرس می‌تواند بر سلامت کلی بدن اثر بگذارد. تکنیک‌های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به پره اکلامپسی کمک کند.
• استراحت کافی: داشتن خواب کافی و استراحت مناسب در طول دوران بارداری، برای سلامت مادر و جنین ضروری است.

بهترین روش‌های درمان پره اکلامپسی

در حقیقت، درمان پره اکلامپسی به شدت بیماری و سن مادر باردار بستگی دارد. هدف از درمان، کنترل فشار خون، جلوگیری از تشنج (اکلامپسی) و حفظ سلامت مادر و جنین است.

• کنترل فشار خون: داروهای کاهنده فشار خون، برای کنترل فشار خون بالا استفاده می‌شوند. داروهای مختلفی وجود دارند که پزشک ممکن است بر اساس شرایط فردی بیمار، آن‌ها را تجویز کند.
• منیزیم سولفات: منیزیم سولفات، به منظور پیشگیری از تشنج (اکلامپسی) در زنان مبتلا به پره اکلامپسی شدید استفاده می‌شود.
• زایمان: زایمان (تحویل نوزاد) تنها راه درمان قطعی پره اکلامپسی است. در موارد خفیف، پزشک ممکن است با نظارت دقیق بر وضعیت مادر و جنین، منتظر بماند تا بارداری به زمان مناسبی برای زایمان (معمولاً هفته 37 یا 38 بارداری) برسد. در موارد شدید، زایمان فوری (حتی در صورت نارس بودن جنین) برای حفظ سلامت مادر و جلوگیری از عوارض جدی ضروری خواهد بود.
• مراقبت‌های پس از زایمان: پس از زایمان، فشار خون مادر میبایست به دقت کنترل شود؛ چرا که پره اکلامپسی ممکن است تا طی چند هفته پس از زایمان نیز ادامه داشته باشد. در این مدت، مادر نیاز به مراقبت‌های پزشکی و پیگیری دارد.
   

سخن پایانی

پره اکلامپسی یک بیماری جدی است، اما با تشخیص زودهنگام، مراقبت‌های پزشکی مناسب و پیگیری دقیق، می‌توان عوارض آن را به حداقل رساند و سلامت مادر و نوزاد را تضمین کرد. آگاهی از علائم، عوامل خطر و راه‌های پیشگیری، نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به این بیماری دارد. زنان باردار باید از مراقبت‌های دوران بارداری بهره‌مند شوند، به توصیه‌های پزشک عمل کنند و در صورت مشاهده هر یک از علائم هشداردهنده، فوراً به پزشک مراجعه کنند. همچنین قرص هیروژن را نیز ببینید.