همه چیز درباره برفک دهان نوزاد و‌ روش‌های درمانی

همه چیز درباره برفک دهان نوزاد و‌ روش‌های درمانی

برفک دهان نوزاد، یا همان عفونت قارچی دهانی، یکی از مشکلات مهم  و رایج در نوزادان به شمار می‌رود که در اغلب موارد موجب ناراحتی و بی‌قراری آن‌ها می‌شود. این عفونت قارچی که توسط قارچ کاندیدا آلبیکنس پدیدار می‌شود، به صورت لکه‌های سفید یا زرد خامه‌ای در دهان نوزاد به وجود می‌آید و ممکن است بر تغذیه او تأثیر بگذارد. اگرچه این بیماری در اغلب موارد تهدید جدی برای سلامت نوزاد محسوب نمی‌شود، اما در برخی موارد می‌تواند مشکلاتی نظیر درد یا عفونت‌های ثانویه ایجاد نماید.

 برفک دهان نوزاد چیست؟

برفک دهان نوزاد به‌عنوان نوعی عفونت قارچی محسوب می‌شود که به دلیل رشد بیش از حد قارچ کاندیدا آلبیکنس در دهان اتفاق می‌افتد. این قارچ به‌طور طبیعی در محیط دهان، پوست و روده بسیاری از انسان‌ها، از جمله نوزادان، وجود دارد و به‌عنوان بخشی از فلور طبیعی بدن عمل می‌کند. با این وجود، زمانی که تعادل بین قارچ‌ها و باکتری‌های مفید بدن بر هم بخورد، قارچ کاندیدا می‌تواند بیش از حد رشد نموده و منجر به عفونت شود. 

برفک دهان اغلب در نوزادانی مشاهده می‌شود که سیستم ایمنی آن‌ها هنوز به‌طور کامل توسعه نیافته یا ضعیف است. از سوی دیگر، این عارضه در نوزادانی که به دلایلی از جمله مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، فلور طبیعی دهانشان تغییر نموده، شایع‌تر است.

مهم‌ترین علل بروز برفک دهان نوزاد

برفک دهان در نوزادان می‌تواند تحت تأثیر عوامل متفاوتی ایجاد شود. در ادامه، دلایل اصلی این بیماری بررسی شده خواهد شد:

• سیستم ایمنی ضعیف نوزادان

سیستم ایمنی نوزادان، به‌ خصوص در ماه‌های اول زندگی، هنوز به‌طور کامل بالغ نمی‌باشد. این مسئله آن‌ها را در برابر عفونت‌های قارچی از جمله برفک دهان آسیب‌پذیر می‌نماید.

• عدم رعایت بهداشت وسایل تغذیه

عدم استریل کردن پستانک، شیشه شیر و سرشیشه می‌تواند محیط مناسبی برای رشد قارچ‌ها فراهم سازد.

• انتقال از مادر

نوزادانی که از مادرانی با عفونت قارچی مانند عفونت قارچی واژن در دوران بارداری یا شیردهی متولد می‌شوند، ممکن است این قارچ را در هنگام تولد دریافت کنند.

• شرایط مرطوب

محیط مرطوب و گرم دهان نوزاد، به‌ویژه در نوزادانی که از پستانک استفاده می‌کنند، می‌تواند زمینه رشد قارچ کاندیدا را فراهم کند.

•  وجود بثورات قارچی

نوزادانی که در ناحیه پوشک دچار بثورات قارچی هستند، بیشتر در معرض برفک دهان نیز قرار می‌گیرند؛ چرا که قارچ کاندیدا می‌تواند از ناحیه‌ای به ناحیه دیگر منتقل شود.

• استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها

در آخر، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، توسط نوزاد یا مادر شیرده، می‌تواند موجب از بین رفتن باکتری‌های مفید در دهان نوزاد شده و فرصت را برای رشد قارچ‌ها فراهم نماید.

 علائم برفک دهان نوزاد کدامند؟

علائم برفک دهان نوزاد در اکثر موارد به وضوح قابل تشخیص است. این علائم شامل موارد زیر می‌شود:

• لکه‌های سفید یا زرد در دهان 

لکه‌های خامه‌ای سفید یا زرد روی زبان، سقف دهان، داخل گونه‌ها و حتی لثه‌ها ظاهر می‌شوند. این لکه‌ها شبیه به باقی‌مانده شیر به نظر می‌رسند، اما با پاک کردن به راحتی از بین نمی‌روند.

•  ناراحتی هنگام تغذیه

نوزادان مبتلا به برفک دهان ممکن است هنگام شیر خوردن بی‌قراری کنند؛ چرا که لکه‌های قارچی ممکن است دردناک یا حساس باشند.

• ترک در گوشه‌های دهان

در موارد شدیدتر، ممکن است ترک‌خوردگی یا زخم در گوشه‌های دهان نوزاد مشاهده شود.

• بثورات در ناحیه پوشک

گاهی اوقات، برفک دهان با بثورات قرمز و پوسته‌پوسته در ناحیه پوشک همراه است؛ زیرا قارچ می‌تواند در بخش‌های مختلف بدن گسترش یابد.

بهترین روش‌های تشخیص برفک دهان نوزاد

تشخیص برفک دهان در نوزادان اغلب توسط پزشک عمومی یا متخصص اطفال و با یک معاینه ساده انجام می‌شود. پزشک با مشاهده علائم بالینی، از جمله لکه‌های سفید خامه‌ای در دهان، می‌تواند این بیماری را تشخیص دهد. در برخی موارد خاص، ممکن است پزشک نمونه‌ای از ناحیه مشکوک را برای بررسی دقیق‌تر به آزمایشگاه ارسال کند. این نمونه زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا وجود قارچ کاندیدا تأیید شود.

 راهکارهای درمان برفک دهان نوزاد

درمان برفک دهان نوزاد در اکثر موارد برای درمان ساده و مؤثر است و شامل موارد زیر می‌شود:

• داروهای ضدقارچ

پزشکان معمولاً داروهای ضدقارچ به شکل قطره یا ژل تجویز می‌کنند. این داروها مانند نیستاتین یا میکونازول مستقیماً روی لکه‌های قارچی اعمال می‌شوند و به کاهش رشد قارچ کمک می‌کنند. لازم به ذکر است که استفاده از داروها میبایست طبق دستور پزشک و به‌صورت منظم انجام شود.

• استریل کردن وسایل تغذیه

شیشه شیر، پستانک و سایر وسایل تغذیه باید به‌طور مرتب استریل شوند. استفاده از آب جوش جهت استریل کردن این وسایل بسیار مؤثر است.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله زخم‌های پشت گوش نوزاد؛ علل شایع و روش‌های پیشگیری آن را نیز مطالعه نمایید.

•  درمان مادر

در صورتی که مادر شیرده نیز به عفونت قارچی مبتلا باشد، باید درمان شود تا از انتقال مجدد قارچ به نوزاد جلوگیری شود. به طور معمول، از کرم‌های ضدقارچ برای درمان مادر استفاده می‌شود.

• رعایت بهداشت دهان

تمیز کردن دهان نوزاد پس از هر بار تغذیه می‌تواند به کاهش قارچ‌ها کمک کند. برای انجام این کار، یک پارچه نرم و مرطوب را به‌آرامی روی لثه‌ها و زبان نوزاد بکشید.

•  پرهیز از پستانک در موارد شدید

در مواردی که برفک دهان شدید است، ممکن است پزشک توصیه کند استفاده از پستانک محدود یا متوقف شود؛ چرا که پستانک می‌تواند محل تجمع قارچ باشد.

 چگونه از برفک دهان نوزاد پیشگیری کنیم؟

پیشگیری از برفک دهان نوزاد با رعایت برخی اصول بهداشتی ساده امکان‌پذیر است. در ادامه، روش‌های پیشگیری ذکر شده‌اند:

• رعایت بهداشت دهان نوزاد

پس از هر بار تغذیه، دهان نوزاد را با یک پارچه نرم و مرطوب تمیز کنید تا باقی‌مانده شیر از بین برود. 

• استریل کردن وسایل نوزاد

شیشه شیر، سرشیشه، پستانک و سایر وسایل تغذیه نوزاد باید به‌طور مرتب استریل و چک شوند. این کار می‌تواند از رشد قارچ‌ها جلوگیری نماید.

• پرهیز از آنتی‌بیوتیک‌های غیرضروری

مصرف آنتی‌بیوتیک تنها در موارد ضروری و با تجویز پزشک توصیه می‌شود؛ چرا که این داروها می‌توانند تعادل باکتری‌های بدن را مختل کنند.

• تغذیه مناسب مادر

مادران شیرده میبایست رژیم غذایی مناسب و برنامه ریزی شده داشته باشند و در صورت نیاز از پزشک در مورد مکمل‌های غذایی مناسب مشاوره بگیرند.

• کنترل بهداشت در محیط

محیط زندگی نوزاد باید کاملا تمیز و بهداشتی باشد. تماس با وسایلی که ممکن است آلوده به قارچ باشند، باید محدود شود.

سخن پایانی 

برفک دهان نوزاد اگرچه وضعیتی مهم و گاهی نسبتاً بی‌خطر است، اما می‌تواند برای نوزاد و والدین بسیار آزاردهنده باشد. شناخت علائم، علل و روش‌های درمان و پیشگیری از این بیماری، می‌تواند به والدین کمک نماید تا به‌موقع به مشکل رسیدگی کنند و از پیشرفت آن جلوگیری نمایند. در حقیقت، رعایت بهداشت و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم، از اصلی‌ترین اقدامات جهت حفظ سلامت نوزاد است. همچنین قرص جینسو ویت اسکای را نیز ببینید.