همه چیز درباره سنگ کلیه و راهکارهای درمانی که باید بدانید

همه چیز درباره سنگ کلیه و راهکارهای درمانی که باید بدانید

سنگ‌ کلیه که به طور معمول به عنوان سنگ‌های بزرگ شناخته می‌شوند، سنگ‌هایی هستند که اندازه آن‌ها تقریباً 5 میلی‌متر یا بیشتر است. این سنگ‌ها می‌توانند به دلیل اندازه‌شان در حرکت از طریق دستگاه ادراری با مشکلاتی مواجه شوند. در واقع، زمانی که این سنگ‌ها در حال عبور از مجاری ادراری هستند، ممکن است باعث ایجاد درد شدید و سایر علائم ناخوشایند شوند. علاوه بر این، سنگ‌های کلیه می‌توانند به راحتی باعث ایجاد لخته‌های خون شوند که این امر خود می‌تواند به شدت به عوارض و مشکلات سلامتی منجر شود. درد ناشی از این سنگ‌ها معمولاً بسیار شدید و ناگهانی است و ممکن است با علائمی مانند تهوع و استفراغ همراه باشد.

سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه یکی از رایج‌ترین انواع بیماری‌های کلیوی به شمار می‌رود. این سنگ‌ها که به نام نفرولیتیازیس نیز شناخته می‌شوند، در واقع تجمعاتی از مواد معدنی و نمکی هستند که در کلیه‌ها شکل می‌گیرند. عمده‌ترین ترکیب این سنگ‌ها، اگزالات کلسیم است. ساختار این سنگ‌ها اغلب تیز و کریستالی بوده و در برخی موارد می‌توانند به اندازه یک توپ گلف رشد کنند.

این بیماری می‌تواند منجر به بروز خون در ادرار (هماچوری) و همچنین دردهای شدید در نواحی شکم، پهلو یا کشاله ران شود. جالب است بدانید که آمارها نشان می‌دهند مردان بیشتر از زنان به این عارضه مبتلا می‌شوند و بیشترین شیوع آن در افراد بین 30 تا 50 سالگی مشاهده می‌گردد.

در سال‌های اخیر، میزان ابتلا به سنگ‌های کلیه در ایالات متحده به طور قابل توجهی افزایش یافته است و این موضوع به احتمال زیاد به شیوع چاقی در جامعه مرتبط است. زمانی که ادرار غلیظ می‌شود، مواد معدنی موجود در آن به هم متصل شده و تشکیل سنگ کلیه می‌دهند. این فرآیند می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود، در نهایت آگاهی از علائم و پیشگیری از آن اهمیت زیادی دارد.

درد سنگ کلیه چگونه است؟ درد سنگ کلیه چقدر طول می‌کشد؟

درد ناشی از سنگ‌های کلیه یکی از شدیدترین انواع دردها محسوب می‌شود و بسیاری از افراد آن را با درد زایمان یا ضربات چاقو مقایسه می‌کنند. این درد به طور معمول زمانی آغاز می‌شود که سنگ‌ها به سمت حالب حرکت می‌کنند و منجر به انسداد مجرای ادراری می‌شوند، که در نتیجه فشار زیادی بر روی کلیه‌ها وارد می‌آید. بنابراین، اگر بخواهید بدانید که درد سنگ کلیه در کجا احساس می‌شود، باید گفت که این درد معمولاً به صورت تیز و ناگهانی در نواحی پشت، شکم یا پهلوها بروز می‌کند.

این درد معمولاً به شکل ناگهانی و شدید شروع می‌شود و می‌تواند از چند دقیقه تا چند ساعت ادامه یابد. معمولاً در ناحیه کمر یا پهلو احساس می‌شود و ممکن است به نواحی شکم یا کشاله ران نیز انتشار یابد. در مواردی که سنگ کوچک است، درد ممکن است به صورت متناوب و مزمن ظاهر شود و برای چند روز یا حتی هفته‌ها ادامه یابد. اگر عوارضی مانند عفونت یا انسداد نیز وجود داشته باشد، شدت و مدت زمان درد می‌تواند افزایش یابد. در هر صورت، در صورت تجربه درد شدید و مداوم، مراجعه به پزشک و دریافت مشاوره پزشکی ضروری خواهد بود.

نحوه تشخیص سنگ کلیه چگونه است؟

جهت تشخیص سنگ کلیه، روش‌های مختلفی وجود دارد که هر کدام می‌توانند اطلاعات مفیدی ارائه دهند. یکی از این روش‌ها، سونوگرافی است. در این آزمایش، پزشک می‌تواند با بررسی کلیه‌ها، مثانه و مجاری ادراری، وجود یا عدم وجود سنگ‌ها را به طور قطعی تشخیص دهد و در صورت شناسایی سنگ کلیه، به مرحله درمان بپردازد.

علاوه بر سونوگرافی، آزمایش آنالیز ادرار نیز می‌تواند به شناسایی احتمال وجود سنگ کلیه کمک کند. در این آزمایش، وجود کست‌ها و کریستال‌هایی مانند کریستال کلسیم اگزالات و اوریک اسید می‌تواند نشانه‌ای از تشکیل سنگ کلیه باشد. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا تصمیمات مناسب‌تری برای درمان بیمار اتخاذ کند.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله هپاتیت A تهدیدی پنهان برای سلامت کبد را نیز مطالعه نمایید.

علل ابتلا به سنگ کلیه کدامند؟

ابتلا به سنگ کلیه یک مشکل رایج است که می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. در ادامه به برخی از عوامل اصلی مؤثر در بروز این عارضه اشاره می‌شود:

1. کمبود آب: عدم مصرف کافی مایعات می‌تواند منجر به غلیظ شدن ادرار شود که در نتیجه آن، مواد معدنی و زائد در ادرار تجمع پیدا کرده و سنگ‌ها تشکیل می‌شوند.
2. بیماری‌های زمینه‌ای: برخی بیماری‌ها مانند دیابت، نقرس و اختلالات متابولیک می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
3. داروها: برخی داروها و مکمل‌ها ممکن است در ایجاد سنگ‌های کلیه نقش داشته باشند.
4. عوامل محیطی: زندگی در مناطق گرم و خشک که موجب تعریق زیاد و کاهش آب بدن می‌شود، می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را بالا ببرد.
5. عوامل ژنتیکی: وجود سابقه خانوادگی ابتلا به سنگ کلیه ممکن است خطر ابتلا به این مشکل را بیشتر کند.
6. عفونت‌های ادراری: عفونت‌های مکرر در دستگاه ادراری می‌توانند ترکیب ادرار را تغییر دهند و در نتیجه به تشکیل سنگ کلیه منجر شوند.
7. رژیم غذایی: مصرف زیاد پروتئین‌های حیوانی، نمک  و قندهای ساده می‌تواند ریسک ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. همچنین، کمبود میوه و سبزیجات در رژیم غذایی نیز می‌تواند مؤثر باشد.

جهت پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه، مهم است که به مصرف کافی آب، رعایت رژیم غذایی متعادل و مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای توجه ویژه‌ای شود. در صورتی که علائم سنگ کلیه را تجربه می‌کنید، مشاوره با پزشک ضروری است.

راهکارهای درمان سنگ کلیه

درمان سنگ کلیه به عواملی مانند نوع،  اندازه و محل سنگ، همچنین شدت علائم و مشکلات مرتبط بستگی دارد. در ادامه به روش‌های مختلف درمان این عارضه اشاره می‌شود:

درمان خانگی

• نوشیدن مایعات: افزایش مصرف آب می‌تواند به دفع سنگ‌های کوچک کمک کند. معمولاً توصیه می‌شود که حداقل 2 تا 3 لیتر آب در روز نوشیده شود.
• استراحت و مسکن‌ها: برای کاهش درد، می‌توان از داروهای مسکن غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن استفاده کرد.

داروها

• داروهای دفع‌کننده: برخی داروها می‌توانند به تسهیل دفع سنگ‌ها کمک کنند.
• داروهای کنترل درد: این داروها می‌توانند برای کاهش درد ناشی از سنگ‌ها مورد استفاده قرار گیرند.

روش‌های غیرجراحی

• لیزر یا ESWL (Lithotripsy با امواج شوک): این روش شامل استفاده از امواج شوک برای شکستن سنگ‌ها به قطعات کوچکتر است که سپس می‌توانند به راحتی دفع شوند.
• Ureteroscopy: در این روش، یک دوربین کوچک به داخل مجرای ادرار و کلیه وارد می‌شود تا سنگ‌ها را شناسایی و یا خرد کند.

جراحی

پیوند کلیه: در موارد نادر و زمانی که سنگ‌ها بزرگ باشند یا به دیگر روش‌ها پاسخ ندهند، ممکن است نیاز به جراحی باز (مثل PCNL) برای برداشت سنگ‌ها باشد.

پیشگیری

• نوشیدن آب کافی: برای جلوگیری از ایجاد سنگ‌های جدید، مهم است که آب به مقدار کافی مصرف شود.
• تغییرات غذایی: کاهش مصرف نمک، پروتئین‌های حیوانی و قندهای ساده و افزایش مصرف میوه و سبزیجات می‌تواند به جلوگیری از تشکیل سنگ‌های جدید کمک کند.

نکات مهم

• مشاوره پزشکی: در صورت بروز علائمی مانند درد شدید، خون در ادرار یا عفونت، مشاوره با پزشک الزامی است.
• آزمایش‌های تشخیصی: ممکن است نیاز به انجام آزمایش‌های تشخیصی برای بررسی وضعیت سنگ‌ها وجود داشته باشد.

سخن پایانی

کلیه‌ها که اندازه‌ای برابر با یک مشت دارند، نقش مهمی در تنظیم سطح مایعات و مواد شیمیایی در بدن ایفا می‌کنند. این اندام‌های داخلی در دو سمت ستون فقرات قرار گرفته و مسئولیت دفع مواد زائد خون از طریق ادرار را بر عهده دارند. علاوه بر این، کلیه‌ها میزان سدیم، پتاسیم و کلسیم موجود در خون را نیز کنترل می‌کنند. سنگ‌های کلیه می‌توانند بسته به نوع مواد معدنی تشکیل‌دهنده، دارای انواع و رنگ‌های متفاوتی باشند.