چگونه مانع کاهش حافظه در سالمندی شویم؟

بعضی از فعالیت‌ها ممکن است به سالمندان در جهت کنترل از دست دادن حافظه یا زوال آن کمک کنند. چنین مشکلاتی می‌تواند در هر سنی برای افراد پیش آید. با شروع فراموشی این معضل می‌تواند هر روز بیشتر شده و شرایط نامطلوبی را پدید آورد. البته مغز، توانایی ایجاد سلول‌های جدید و ارتباطات عصبی را دارد. این قابلیت را نوروپلاستیسیتی می‌نامند که در واقع همان قابلیت مغز برای تغییر، رشد و بهبود عملکرد حافظه است. با این حال مغز برای تنظیم شدن به محرک‌های مناسب نیاز دارد. شیوه زندگی و عادات روزمره تاثیر زیادی بر سلامت مغز از جمله حافظه دارد.

کاهش حافظه چگونه رخ می‌دهد و چه خطراتی به همراه دارد؟

بیشتر افراد این موقعیت را تجربه کرده اند که بعضی موارد را موقتا فراموش کنند. البته همیشه این موضوع با فراموش کردن مقطعی یک اسم، اتفاق یا کارهای دیگر همراه نیست. به همین دلیل باید به این نکته توجه داشت که جای نگرانی وجود ندارد، چرا که می‌توان با انجام فعالیت‌های مختلف و تقویت حافظه کوتاه مدت از این اختلال جلوگیری کرد و مانع گسترش آن شد.

علائم از دست رفتن موقتی حافظه 

• کج خلقی
• فراموش کردن مکالمات 
• فراموش کردن شماره تلفن
• فراموش کردن نام و یا چهره افراد
• گیر افتادن یا گم شدن در وسط کار
• گیجی و رخوت ذهنی کلی و تاثیر آن بر روی یاد آوردن وقایع
• خواندن یک متن چاپی و اینکه قادر به یادآوری محتوای آن نباشد

علل از دست رفتن موقتی حافظه

عفونت

هر نوع عفونتی از جمله سرماخوردگی یا عفونت دستگاه ادراری و دیگر انواع آن می‌تواند بر عملکرد حافظه افراد اثر بگذارد.

تغییرات هورمونی

کم کاری تیروئید ممکن است به کاهش حالت، انرژی و برانگیختگی ذهنی کمک کند که می تواند به توانایی کم تر برای یادآوری اطلاعات بیافزاید. غده تیروئید کم کار ممکن است به فراموشی و مشکلات فکری دیگر منجر شود.

آسیب 

ضربات ناشی از تصادفات، برخورد جسم و ضربه مغزی متوسط می تواند موقتا بر سلامت حافظه اثر گذار باشد. ضربات روحی می تواند بسیار موقتی باشد و تغییرات در سلامتی حافظه را می توان در کوتاه مدت تا کمی بیشتر احساس کرد.

راه‌های کاهش روند فراموشی 

تغذیه مناسب و تقویت حافظه در سالمندان

برنامه‌های غذایی اصولی و رژیم غذایی مناسب همچنین در حفظ و گسترش حافظه سالمند نقش بسزایی دارد. لازم است سالمند را به خوردن غذای سالم سرشار از میوه ، سبزیجات ، غلات ، ماهی و گوشت کم چربی راغب نمایید‌. رژیم مدیترانه‌ای یکی از انواع رژیم هاست که به ویژه برای مغز سالمند بسیار مفید است. اگر پرستار سالمند مسئول آماده سازی غذای سالمند نیز می‌باشد بهتر است در خصوص رژیم غذایی مناسب برای حافظه سالمند با او صحبت و برنامه ربزی نمایید.

افزایش فعالیت‌های فکری

همانطور که فعالیت‌های فیزیکی مناسب سبب حفظ سلامت بدن سالمندان می‌شود، با انجام فعالیت های فکری مناسب نیز می توان تا حد زیادی حافظه افراد را تقویت نمود. بنابراین برای تقویت حافظه در سالمندان می توان از فعالیت‌های زیادی از جمله خواندن کتاب های جدید، یادگیری یک ساز موسیقی ، یادگیری زبان و حل کردن جدول به ویژه جدول سودوکو و هرگونه فعالیت دیگر که شامل تقویت فرآیند تفکر است را می توان از آن بهره برد.

خواب کافی ومنظم

داشتن خواب کافی و منظم بر حافظه سالمند تأثیر چشمگیری دارد. خواب زمانی است که خاطرات روزانه در مغز تثبیت می شوند و مغز استراحت کافی می نماید، در نتیجه از خواب کافی سالمند اطمینان حاصل نمایید. اگر سالمند خواب کافی نداشته باشد، باید به یافتن ریشه های بیخوابی او پرداخت‌. گاهی نیاز است با یک پزشک متخصص مشورت نمود. در حقیقت خوابیدن به اندازه کافی یک روش درمانی برای اختلال از دست دادن حافظه می باشد. در حقیقت خواب سبب ایجاد تغییراتی در مغز می شود که باعث تقویت حافظه در سالمندان می گردد.

همچنین خواب ارتباط بین سلولهای مغزی را تقویت کرده و در انتقال خاطرات از حافظه کوتاه مدت به طولانی مدت موثر است. حداقل میبایست 6 تا 9 ساعت خواب برای اکثر سالمندان در نظر گرفته شود. اگر یک سالمند چندبار در شب بیدار شود، روز آینده سالمند نمی‌تواند تمرکز خود را به هنگام بیدار شدن حفظ نماید. در نتیجه، با خواب آشفته، خاطرات تازه سالمند که نیاز به تثبت در حافظه دارد دچار اختلال می گردد و به خاطر آرودن آنها برای سالمند مشکل خواهد بود.

راهکارهای کاهش اثراث آلودگی هوا بر بدن

فعالیت های بدنی و ورزشی

در کنار فعالیت های بدنی فعالیت های فکری نیز برای تقویت حافظه بسیار حائز اهمیت است. فعالیت های ورزشی می تواند با افزایش جریان خون به مغز سبب تقویت ذهن و حافظه شود. انجام فعالیتهای بدنی منظم و ملایم که می تواند شامل پیاده روی یا شنا باشد، برای همه سالمندان مناسب است. از آنجا که استرس تاثیر منفی برای حافظه دارد، ورزش کردن اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ چرا که یکی دیگر از مزایای ورزش این است که می تواند به کاهش استرس کمک نماید.

سالمندانی که مشغول انجام فعالیت‌های بدنی از قبیل استفاده از دوچرخه ثابت یا تردمیل فقط 1 ساعت و به تعداد 3 بار در هفته به مدت دوازده هفته مشغول بوده اند تغییرات سودمند مانند بهبود فشار خون و تقویت حافظه در سالمندان را نشان داده اند. تقویت حافظه در کمتر از 6 هفته به دلیل افزایش جریان خون به نقاطی از مغز مشاهده شده است. فعالیت های بدنی سبب تولید ماده ای به نام اندورفین شده که این ماده منجر به بهبود اشتها شده و باعث بهبود خلق و خوی سالمند می شود.

ایجاد طبقه بندی در خانه

یکی از اولین کارهایی که در جهت تقویت حافظه در سالمندان باید صورت گیرد اطمینان از این مسئله است که آنها در خانه ای سکونت داشته باشند که همه چیز به خوبی سازماندهی و طبقه بندی شده باشد. مرتب کردن خانه بهترین اقدام برای ایجاد طبقه بندی است. همچنین استفاده از یک تقویم یا دفترچه یادداشت برای ثبت کارهایی که باید در خانه انجام شود نیز می توانند سودمند باشد.

گسترش و حفظ روابط اجتماعی

از آنجا که استرس سبب کاهش حافظه می‌شود، ارتباطات اجتماعی یکی از مسائل مهم در جهت کاهش استرس و اضطراب محسوب می‌شود. سالمندان با رفت وآمد بیشتر می‌توانند مغز خود را فعال نگه دارند. در نتیجه توصیه می شود که با دوستان و خانواده خود ملاقات نمایند. یكی از وظایف پرستار سالمند، ایجاد ارتباط دوستانه باسالمند و مهیا نمودن شرایط مناسب برای همراهی با او در جهت کاهش احساس تنهایی و انزوا در سالمند است که منجربه تقویت حافظه در سالمندان می گردد.

سخن پایانی 

همیشه پیشگیری قبل از درمان است و پیشگیری از کاهش حافظه با استفاده از رژیم غذایی سرشار از منابع غذایی امگا 3 و مواد آنتی اکسیدان و یا استفاده از مکمل غذایی حاوی امگا 3 و آنتی اکسیدان های قوی مانند مکمل غذایی ویتامین C، ویتامین E می تواند بسیار موثر باشد.