از اگزما دست و نحوه درمان آن چه می‌دانید؟

از اگزما دست و نحوه درمان آن چه می‌دانید؟

در دهه گذشته، شیوع اگزما در دست به طرز قابل توجهی افزایش یافته است. رایج‌ترین نوع اگزما در این زمینه، اگزما دست در زنان است که بیش از 95 درصد موارد آن به دلیل استفاده مکرر از مواد شوینده و شستشوی زیاد ایجاد می‌شود. به ویژه مادرانی که دارای کودکان کوچک هستند، به دلیل فعالیت‌های روزمره خود، بیشتر در معرض ابتلا به این نوع اگزما قرار می‌گیرند.

اگزما دست چیست؟

در واقع، اگزما دست یک اختلال پوستی است که موجب التهاب و خارش در پوست می‌شود. این مشکل زمانی به وجود می‌آید که عملکرد محافظتی پوست به طور قابل توجهی کاهش یابد. در نتیجه، رطوبت به آسانی از پوست خارج می‌شود و باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌توانند به داخل پوست نفوذ کنند. این وضعیت می‌تواند منجر به بروز لکه‌های خشک، قرمز و خارش‌دار در نواحی مختلفی از جمله دست‌ها، پاها، صورت، نواحی داخلی ران و پشت زانو شود.

اگزما می‌تواند در هر سنی ظاهر شود، اما در افراد جوان، زنان خانه‌دار و بزرگسالان بیشتر مشاهده می‌شود. هرچند علل دقیق اگزمای دست به طور کامل مشخص نیست، اما عواملی نظیر وراثت، حساسیت و شرایط محیطی می‌توانند در ایجاد آن مؤثر باشند.

آشنایی با علائم اگزما دست 

خشکی پوست یکی از نشانه‌های ممکن اگزمای دست است، اما علائم این بیماری فراتر از خشکی ساده پوست می‌باشد. یکی از نشانه‌هایی که نشان می‌دهد با مشکلی جدی‌تر از خشکی پوست مواجه هستید، این است که این عارضه تنها با استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده بهبود نمی‌یابد. علائم اگزمای دست می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• پوسته‌پوسته شدن و ترک خوردن پوست
• احساس خارش خفیف تا شدید در ناحیه پوست
• ترک‌های عمیق در پوست که ممکن است به خونریزی منجر شود
• ظهور تاول‌های کوچک که ممکن است خارش یا سوزش داشته باشند
• ترک‌های خشک و دردناک در نواحی مختلف پوست که موجب آزار می‌شوند
• بریدگی‌هایی در دستان که ممکن است ترشح کنند یا دچار پوسته‌پوسته شوند
• وجود لکه‌ها یا جوش‌هایی که بسته به نوع پوست شما ممکن است به رنگ‌های قرمز، بنفش مایل به قهوه‌ای یا قهوه‌ای تیره دیده شوند

به یاد داشته باشید که علائم اگزما می‌تواند در هر فرد متفاوت باشد و شدت آن نیز ممکن است تغییر کند.

بررسی علل بروز اگزما دست 

ایجاد اگزمای دست تحت تأثیر خطرات شغلی مختلفی قرار دارد، از جمله سایش و اصطکاک مداوم، تماس با مواد شیمیایی تحریک‌کننده، رطوبت مکرر و کار با مواد شیمیایی که می‌توانند حساسیت‌زا باشند. عوامل بیرونی مؤثر در بروز این بیماری شامل موارد زیر است:

• شرایط آب و هوایی سرد و رطوبت پایین
• سایش و اصطکاک مکرر بر روی پوست دست
• عوامل حساسیت‌زا که می‌توانند منجر به واکنش‌های آلرژیک شوند
• مواد شیمیایی تحریک‌کننده مانند قلیاها، حلال‌ها، پاک‌کننده‌ها و اسیدها

آلرژی فوری نوع ۱ می‌تواند به موادی مانند لاتکس و پروتئین‌های غذایی واکنش نشان دهد، در حالی که آلرژی تاخیری نوع 4، که شایع‌تر است، ممکن است به مواد زیر مرتبط باشد:

• نیکل
• افزودنی‌های موجود در لاستیک
• برخی مواد غذایی که می‌توانند حساسیت‌زا باشند
• برخی داروها مانند باسیتراسین، نئومایسین و هیدروکورتیزون
• مواد شیمیایی که به طور معمول در محصولات بهداشتی یافت می‌شوند، از جمله مواد نگهدارنده، عطرها و ضدآفتاب‌ها
• عفونت‌ها می‌توانند واکنش اید (Id Reaction) را به وجود آورند؛  به این معنا که اگزمای دست ممکن است به دنبال یک عفونت قارچی (درماتوفیتید) یا باکتریایی (باکترید) در ناحیه‌ای دورتر ایجاد شود

عوامل درونی نیز در بروز این بیماری مؤثر هستند. افرادی که استعداد آتوپی دارند، به این معنی که به بیماری‌های آلرژیک مانند تب یونجه، آسم و اگزمای آتوپیک مبتلا هستند، احتمال بیشتری برای ابتلا به اگزمای دست دارند. در این افراد، شدت اگزما معمولاً بیشتر بوده و خطر مزمن شدن آن نیز افزایش می‌یابد.

آیا اگزما دست مسری است؟

سؤال رایجی که در مورد اگزما مطرح می‌شود این است که آیا این بیماری پوستی واگیردار است یا خیر. لازم به ذکر است که اگزما به‌ هیچ‌ وجه واگیردار و مسری نیست. با این حال، پوست افرادی که دچار اگزما هستند، می‌تواند به‌راحتی دچار عفونت شود. این موضوع به‌خصوص زمانی اتفاق می‌افتد که پوست خشک می‌شود و ترک می‌خورد یا زمانی که فرد به‌خاطر خارش مکرر، پوست خود را می‌خراشد و دچار خونریزی می‌شود. در شرایطی که اگزما شدید و ملتهب باشد، عملکرد پوست در جلوگیری از ورود باکتری‌ها و سایر میکروب‌ها کاهش می‌یابد. در این حالت، در صورتی که باکتری‌ها به پوست آسیب‌دیده نفوذ کنند، ممکن است عفونت پوستی ایجاد شود.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله درماتیت سبورئیک: علل، علائم و راه‌های مدیریت این اختلال پوستی را نیز مطالعه نمایید.

ظاهر پوست آلوده ممکن است متفاوت باشد، اما یکی از نشانه‌های آن وجود پوسته‌های طلایی یا تاول‌های روی پوست است. اگر باکتری‌های موجود در پوست آلوده به فرد دیگری منتقل شوند، ممکن است عفونت به او نیز سرایت کند. به علاوه ، لازم به ذکر است که تنها راه انتقال عفونت، وجود تاول‌های باز نیست.

در صورتی که فکر می‌کنید به عفونت پوستی مبتلا شده‌اید، مهم است که به پزشک مراجعه نمایید. درمان به‌موقع با استفاده از داروهای خوراکی یا موضعی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها یا استروئیدها می‌تواند به بهبود وضعیت شما کمک کند. در صورتی که دچار اگزما هستید و احساس ناراحتی می‌کنید، به‌ویژه اگر مشکوک به عفونت پوستی هستید، بهتر است به یک متخصص پوست مراجعه کنید تا علت مشکل مشخص شود و درمان‌های مناسب آغاز گردد.

راهکارهای مهم درمان اگزما دست

در ادامه به بررسی مهم‌ترین روش‌های درمان اگزما دست خواهیم پرداخت:

اولین گام در درمان اگزمای پوست دست، شناسایی و دوری از عوامل محرک است. این عوامل شامل شست‌وشوی مکرر دست‌ها و تماس با آب، صابون، مواد پاک‌کننده و حلال‌ها می‌شود. همچنین، آسیب‌های ناشی از سایش مداوم می‌توانند به ایجاد درماتیت مزمن و پایدار منجر شوند. جهت کاهش تماس با این مواد، می‌توان از اقدامات حفاظتی مانند پوشیدن دستکش وینیل هنگام کار با مواد شیمیایی یا رطوبت استفاده کرد.

در زمینه درمان دارویی، پمادهای کورتیکواستروئید موضعی با قدرت متوسط تا بالا به طور معمول دو بار در روز تجویز می‌شوند. پمادها به‌طور کلی نسبت به کرم‌ها در درمان اگزمای دست مؤثرتر هستند. به علاوه، استفاده از پانسمان‌های پلاستیکی می‌تواند به افزایش نفوذ دارو کمک کند. بهتر است از داروهای فوق قوی خودداری شود، مگر در مواردی که درماتیت به شدت شدید باشد. جهت دستیابی به بهترین نتیجه، استروئیدهای موضعی باید به‌صورت متناوب استفاده شوند و نه به‌طور مداوم.

در موارد درماتیت شدید، پماد کورتیکواستروئید موضعی فوق قوی (پس از استفاده از پانسمان مرطوب حاوی محلول بارو) دو بار در روز برای 3 تا 5 روز اول درمان توصیه می‌شود. پس از این دوره، می‌توان به پماد کورتیکواستروئید با قدرت متوسط، دو بار در روز به مدت چند هفته ادامه داد.

سخن پایانی

اگزما یک نوع اختلال پوستی مزمن است که معمولاً به‌طور نهفته در بدن فرد وجود دارد و در مواقعی خود را نشان می‌دهد. عوامل مختلفی می‌توانند به بروز اگزما کمک کنند، از جمله نوسانات شدید دما، حساسیت به غذاها، تماس پوست با مواد شیمیایی و شوینده‌های قوی،  تعریق زیاد، تغییرات هورمونی و عوامل باکتریایی. همچنین قرص ب کمپلکس یوروویتال را نیز مشاهده نمایید.