هر آنچه باید درباره علت اساسی بی‌حالی و خستگی بدن بدانید

هر آنچه باید درباره علت اساسی بی‌حالی و خستگی بدن بدانید، خستگی یا بی حالی مداوم ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد. این وضعیت معمولاً باعث محدود شدن عملکرد در زمینه‌های مختلف می‌شود. برخی از علل ممکن عبارتند از: حساسیت رینیت (التهاب مخاط بینی)، کم خونی، افسردگی، فیبرومیالژیا (سندرم درد اسکلتی-عضلانی مزمن)، بیماری‌های کلیوی، بیماری‌های کبدی، بیماری‌های ریوی (COPD) و سایر بیماری‌ها. استراحت کافی، تغذیه سالم و متنوع، و مشاوره پزشک می‌تواند در تشخیص و مدیریت این وضعیت کمک کند. اگر بی حالی و خستگی خود را ناشی از بیماری مزمن می‌دانید، توصیه می‌شود که به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق تری از وضعیتتان بگیرید.

علت خستگی بدن چیست ؟

علت خستگی بدن می‌تواند متنوع باشد. اکثراً مربوط به کارهای روزمره و عادت‌های غیرسالم زندگی می‌شود، مانند نداشتن ورزش، کم خوابی و مصرف الکل. همچنین، ممکن است نشانه‌ای از بیماری فیزیکی مانند مشکلات تیروئید یا قلبی، یا بیماری‌های روانی مانند افسردگی و اضطراب باشد که نیازمند درمان است.

بررسی علل خستگی و بی‌حالی بدن

• بی حالی ناشی از آلرژی

خستگی ناشی از رینیت آلرژیک معمولاً همراه با علائمی مانند سردرد، خارش، گرفتگی بینی و آبریزش همراه است. این علائم قابل درمان هستند و می‌توانند با دستورات پزشک کنترل شوند. برای تشخیص و بررسی علائم، پزشک شما ممکن است از روش‌های تشخیصی مانند ارزیابی در قبال گرده‌ها، حشرات (مانند کنه‌ها) و دیگر عوامل استفاده کند. برای کاهش علائم و خستگی ناشی از آلرژی، محدودیت قرار گرفتن در معرض مواد حساسیت‌زا و استفاده از داروهای آنتی‌هیستامین می‌تواند مفید باشد. البته، همواره بهتر است راهنمایی و دستورات پزشک خود را در این زمینه  پیروی کنید. 

• بیحالی و ضعف به دلیل کم خونی

کم خونی عموماً با علایمی مانند سرگیجه، احساس سرما و تحریک پذیری همراه است. بیماری رایجی در حوزه‌ی بیماری‌های خونی، کم خونی است. کم خونی می‌تواند دلایل متنوعی داشته باشد و در برخی افراد احتمال آن بیشتر است. به عنوان مثال: در خانم‌ها، به خصوص در دوران جوانی (سال‌های قابلیت باروری و بچه‌زایی) و در خانم‌هایی که چرخه قاعدگی شدید وجود دارد، فیبروم رحمی یا پولیپ رحم وجود دارد، احتمال کم خونی بیشتر است. 

کم خونی ممکن است ناشی از کاهش تولید گلبول قرمز یا خونریزی باشد. بواسیر، مشکلات گوارشی مانند زخمها یا سرطان می‌توانند منجر به کم خونی شوند. استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا آسپرین نیز ممکن است باعث مشکلات گوارشی، خونریزی و در نهایت کم خونی شود. وجود کمبود آهن، اسید فولیک یا ویتامین B12 نیز می‌تواند دلیل کم خونی باشد. بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا بیماری‌های کلیوی می‌توانند باعث کم خونی شوند. 

پزشک معمولاً برای تأیید تشخیص کم خونی، آزمایش خون از شما درخواست می‌دهد. در صورتی که کمبود آهن منجر به خستگی شما باشد، درمان آن شامل مکمل‌های آهن و مصرف غذاهایی با میزان زیادی آهن مانند اسفناج، حبوبات، کلم بروکلی و گوشت قرمز است. همچنین، مصرف ویتامین C همراه با وعده‌های غذایی یا مکمل‌های آهن می‌تواند به جذب بهتر آهن و بهبود علائم کمک کند.

• افسردگی و اضطراب

خستگی که همراه با غم، احساس ناامیدی و ... باشد، میتواند از نشانه های افسردگی و اضطراب باشد. برخی افراد افسردگی بیشتر در معرض افسردگی هستند مانند: افسردگی دو برابر زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد و اغلب همراه با سابقه‌ی خانوادگی میباشد. معمولاً بین سنین ۱۵ تا ۳۰ سالگی شروع می‌شود. زنان می‌توانند پس از تولد نوزاد دچار افسردگی پس از زایمان شوند. 

برخی از افراد در زمستان با احساس خستگی و غم دچار اختلال عاطفی فصلی می‌شوند. افسردگی حاد گاهی نیز بخشی از اختلال دو قطبی است. افراد افسرده، بیشتر اوقات دچار ناراحتی و کسلی هستند یا علاقه چندانی به فعالیت‌های روزمره ندارند. در کنار احساس خستگی، ممکن است بیش از حد یا خیلی کم بخورید. بیش از حد یا کم بخوابید، حساس ناامیدی و بی فایده بودن داشته باشید و یا علائم جدی دیگر.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله خواص کره بادام زمینی برای بدنسازان را مطالعه نمایید.

• فیبرومیالژیا و خستگی مزمن

درد اسکلتی-عضلانی مزمن یک سندرم است که با درد در سراسر بدن، نقاط حساس، خستگی و اختلال خواب همراه است. این سندرم بیشتر در زنان رخ می‌دهد و دلیل آن هنوز مشخص نیست. احتمالاً با این سندرم احساس می‌کنید هر چقدر هم که بخوابید، آرامشی به دست نمی‌آید، یا همیشه در طول روز خسته می‌شوید و یا به طور مکرر از خواب بیدار می‌شوید. برخی از افراد مبتلا به فیبرومیالژیا تجربه "مه فیبرو" را دارند که به همراه تمرکز مشکل، مشکلات حافظه و گیجی همراه است.

 خستگی مداوم روزانه باعث کاهش فعالیت بدنی می‌شود و این برای بدن آمادگی فعالیت کاهشی به همراه دارد و ممکن است خلق و خو را تحت تأثیر قرار دهد. برای جبران این تأثیرات، ورزش منظم، به ویژه ورزش‌های کششی، تأثیر بزرگی در بهبود خواب، خلق و خو و خستگی دارد. به عنوان مثال، شنا کردن منظم (یا هر ورزش متوسط و کمی سنگین) در هر روز می‌تواند به شما در کاهش علائم کمک کند. اگرچه برای فهم بهتر و دریافت درمان مناسب، دیدار با یک پزشک استخوان مفاصل یا متخصص رماتولوژی توصیه می‌شود. 

• آلرژی‌های غذایی و حساسیت غذایی

گرچه غذا منبع انرژی است، اما تحقیقات نشان داده است که عدم تحمل غذای پنهان یا آلرژی ممکن است به صورت برعکس عمل کند. در واقع، خستگی ممکن است علامت اولیه اختلال تحمل غذا یا حساسیت به غذا باشد. بیماری سلیاک، که ناتوانی در هضم گلوتن است، ممکن است باعث خستگی شود. می‌توانید با پزشک خود در مورد رژیم غذایی صحبت کنید که شامل حذف بعضی مواد خاص است که بعد از مصرف آن‌ها علائمی از جمله خواب آلودگی در بازه زمانی ۱۰ تا ۳۰ دقیقه پس از مصرف آن‌ها دارید. همچنین، می‌توانید از آزمایش‌های آلرژی یا آزمایش خانگی ALCAT استفاده کنید که به شما در شناسایی حساسیت به غذا‌های مختلف کمک می‌کند.

• روماتیسم مفصلی

علائمی از آرتریت روماتوئید شامل خستگی، خشک شدگی صبحگاهی، درد مفاصل و التهاب مفصل ها هستند. آرتریت روماتوئید، نوعی آرتریت التهابی، یکی دیگر از علل خستگی بیش از حد است. به دلیل اینکه آسیب مفاصل می‌تواند منجر به ناتوانی شود، درمان زودرس و تهاجمی بهترین روش برای مدیریت آرتریت روماتوئید است. همچنین، روش‌های درمان دارویی نیز برای کنترل این بیماری وجود دارد. 

• آپنه خواب

علائم آپنه خواب شامل خستگی بعد از بیدار شدن و خروپف می‌باشد. بر اساس بنیاد ملی خواب، بیش از یک سوم بزرگسالان حداقل چند شب در هفته با آپنه خواب روبرو می‌شوند. در صورتی که خروپف با دوره‌هایی که تنفس متوقف می‌شود، که به آن آپنه خواب می‌گویند، همراه شود، ممکن است شخص دچار خواب آلودگی در روز و خستگی بیش از حد شود. آپنه انسدادی خواب منجر به کمبود اکسیژن در خون می‌شود؛ زیرا انسداد جلوگیری می‌کند تا هوا به ریه‌ها برسد. کمبود اکسیژن نیز بر عملکرد قلب و مغز تأثیر می‌گذارد. 

گاهی اوقات، تشخیص آپنه خواب تنها با توجه به خستگی مزمن امکان‌پذیر است. با پزشک خود درباره آپنه خواب مشورت کنید تا بفهمید آیا شما دچار آن هستید یا خیر. اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید و از سیگار کشیدن بپرهیزید. چاقی و سیگار کشیدن عوامل خطرناکی برای آپنه خواب هستند. خوابیدن به پشت هم می‌تواند در کاهش آپنه خواب کمک کند. پزشک ممکن است یک دستگاه پزشکی به نام CPAP را تجویز کند که به شما در بازدارندگی راه‌های تنفسی در هنگام خواب کمک می‌کند. 

در موارد شدید آپنه خواب، جراحی ممکن است موثر باشد. جراح بافت‌هایی را که باعث انسداد راه‌های تنفسی می‌شوند، تنظیم می‌کند. در صورت عدم درمان، آپنه خواب می‌تواند خطر سکته قلبی یا حمله قلبی را افزایش دهد.

• کم کاری تیروئید

علائم کم‌کاری تیروئید شامل خستگی، کندی، افسردگی، عدم تحمل سرما و افزایش وزن می‌باشد. تقریباً ۱۷٪ زنان تا ۶۰ سالگی با اختلال تیروئید مواجه خواهند شد. اختلال هاشیموتو، که یک اختلال خود ایمنی است، شایع‌ترین علت آن است. در این بیماری، غده تیرویید نمی‌تواند هورمون کافی تولید کند که منجر به کم کاری تیروئید و کاهش متابولیسم می‌شود. 

آزمایش خون با نام T۳ و T۴ سطح هورمون‌های تیروئید را تعیین می‌کند. اگر سطح این هورمون‌ها کاهش یابد، ممکن است از هورمون‌های مصنوعی (داروها) برای افزایش سطح آن‌ها و کاهش علائم استفاده شود. شیفت کاری ممکن است ساعت درونی بدن و ریتم شبانه‌روز را به هم بریزد. وقتی شما شیفت‌کاری یا شیفت‌های چرخشی دارید، بدنتان نمی‌داند کی باید بیدار باشد و کی باید بخوابد که منجر به خستگی می‌شود. روشنایی روز عامل مهمی در هشیاربودن است. 

در صورتی که ابتلا به طولانی بیداری در طول روز هستید، سعی کنید محیط خوابتان را تاریک و خنک نگه دارید و در صورت امکان از نویزهای مزاحم خودداری کنید. اگر شیفت کاری شبانه را انجام می‌دهید، محیط کارتان را روشن نگه دارید. سعی کنید به هم تراز و توازن در شیفت‌های شبانه برسید و از شیفت‌های چرخشی مداوم اجتناب کنید. همچنین، مصرف کافئین را کاهش دهید و در روزهای تعطیل نیز برنامه خواب و بیداری منظمی داشته باشید. 

راهکارهای رفع خستگی 

حقیقتی که در تحقیقات به وجود آمده است این است که ورزش به شما انرژی می‌دهد، بدنتان را تقویت می‌کند و خستگی بی‌دلیل شما را رفع می‌کند. بهترین راه برای رفع خستگی خفیف انجام ورزش مناسب است. در طول ورزش، با بهبود جریان خون، افزایش اکسیژن‌رسانی به سلول‌ها، تنظیم بهینه عملکرد هورمونی و عصبی بدن و بهبود خواب، انرژی قابل‌توجهی دریافت خواهید کرد. به عنوان مثال، پیاده‌روی، یوگا و ورزش‌های سبک می‌توانند گزینه‌های خوبی باشند. پس از برخورد اولیه با خستگی خفیف، ورزش را امتحان کنید و مطمئناً نتیجه‌ای را که می‌بینید، دیدگاه شما را تغییر خواهد داد.

سخن پایانی 

بعضی افراد بدون داشتن علت پزشکی خاص، احساس خستگی می‌کنند. ورزشکاری می‌تواند برای آنها مفید باشد و بهبودی در وضعیت آنها ایجاد کند. مطالعات همواره نشان داده است که افرادی که ورزش منظمی انجام می‌دهند، کمتر خستگی را تجربه می‌کنند نسبت به دیگران. هنگامی که برای افزایش انرژی ورزش می‌کنید، بهتر است ورزش‌های سبک تا متوسط مانند پیاده‌روی، یوگا یا ورزش‌های مقاومتی سبک را انجام دهید تا با خستگی مقابله کنید. امیدوارم این مقاله برایتان مفید بوده باشد.