معده‌ درد عصبی یا میکروبی | تفاوت‌ها، علائم و روش‌های درمان

معده‌ درد عصبی یا میکروبی | تفاوت‌ها، علائم و روش‌های درمان

درد معده یکی از مشکلات گوارش محسوب می‌شود که بسیاری از افراد به آن دچار می‌شوند. با این حال، آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده‌اید که ممکن است علت این درد ناشی از استرس و اضطراب باشد یا در راستای عفونت‌های باکتریایی ایجاد شده باشد؟ تشخیص درست بین معده‌ درد ناشی از مشکلات عصبی یا عفونت‌های میکروبی به منظور انتخاب روش درمان مناسب از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مقاله از آقای دارو، به بررسی تفاوت‌ها، مهم‌ترین علائم، روش‌های تشخیص و درمان‌های موجود برای این نوع دردها خواهیم پرداخت.

تفاوت معده‌ درد عصبی با معده ‌درد میکروبی چیست؟

اگرچه درد معده از نظر ظاهری ممکن است علائم و نشانه‌های مشابهی در هر دو حالت از خود نشان دهد، اما ریشه اصلی آن‌ها و روش‌های درمانی هر کدام به طور کامل متفاوت خواهد بود. در حقیقت، نوع منبع و علت بروز درد در معده می‌تواند به شکل قابل توجهی بر نحوه مواجهه و درمان آن تاثیر بگذارد. این تفاوت‌ها به ویژه زمانی که به درمان روی آورده می‌شود، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند؛ چرا که انتخاب شیوه درمانی نادرست می‌تواند تاثیرات منفی بر روند بهبودی داشته باشد.

معده‌ درد عصبی چیست؟

درد معده ناشی از استرس و اضطراب به وضعیتی اطلاق می‌شود که بر اثر فشارهای روانی، نگرانی‌های شدید و بروز هیجانات عاطفی ایجاد می‌گردد. این نوع درد عمدتاً در راستای بروز اختلال در کارکرد سیستم عصبی رخ داده و اثرات آن به طور مستقیم بر فعالیت‌های معده و سیستم گوارش مشهود است.

معده‌درد میکروبی چیست؟

 درد معده ناشی از عفونت‌های میکروبی به علت ورود انواع میکروارگانیسم‌ها مثل ویروس‌ها، باکتری‌ها یا انگل‌ها به معده رخ می‌دهد. این نوع درد به طور معمول با التهاب و اختلال در عملکرد معده همراه است. یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین عوامل این گونه دردها، باکتری هلیکوباکتر پیلوری بوده که به دیواره معده چسبیده و می‌تواند موجب بروز مشکلات جدی اعم از زخم معده یا التهاب معده (گاستریت) شود. 

به مرور زمان، این عفونت ممکن است منجر به تخریب بافت معده شود و در صورتی که درمان نشود، مشکلات پیچیده‌تری همچون خونریزی معده یا سرطان معده را به همراه داشته باشد. در کنار این باکتری، عوامل دیگری نظیر ویروس‌ها و انگل‌ها نیز می‌توانند به بروز این نوع درد منجر شوند، ولی هلیکوباکتر پیلوری به عنوان شایع‌ترین عامل شناخته می‌شود.

مهم‌ترین علائم معده ‌درد عصبی

درد معده ناشی از استرس در اغلب موارد، به‌طور ناگهانی در شرایط پرتنش و استرس‌زا بروز نموده و علائم آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کاهش اشتهای ناگهانی
• حالت تهوع بدون وقوع استفراغ
• احساس فشار یا سوزش در ناحیه معده
• تورم و تولید صداهای غیرعادی از شکم
• بالا رفتن شدت علائم در زمان اضطراب یا استرس روانی
• مواجهه با مشکلات گوارشی مانند اسهال یا یبوست موقت

مهم‌ترین علائم معده ‌درد میکروبی

درد معده ناشی از عفونت میکروبی اغلب با علائمی مانند موارد زیر همراه است:

• تهوع و استفراغ مکرر
• کاهش سریع وزن بدن
• احساس خستگی و ضعف شدید
• اسهال شدید یا دفع خون در مدفوع
• درد شدید و پیوسته در قسمت بالای شکم
• افزایش دما و لرزش بدن در صورت ابتلا به عفونت‌های جدی

راه‌های تشخیص معده‌ درد عصبی یا میکروبی

به منظور تشخیص دقیق و درست نوع درد معده، مراجعه به پزشک ضروری خواهد بود. پزشک با توجه به تاریخچه پزشکی، معاینه بالینی و در صورت نیاز، انجام آزمایشات تخصصی، نوع درد را تشخیص خواهد داد.

روش‌های تشخیص درد معده ناشی از استرس

• بررسی سابقه اضطراب و استرس بیمار
• معاینه بدنی برای رد وجود علائم التهاب
• ارزیابی اختلالات روان‌تنی در صورت لزوم

روش‌های تشخیص درد معده ناشی از عفونت میکروبی

• انجام آزمایش خون و مدفوع
• آندوسکوپی در صورت بروز علائم شدید
• آزمایش تنفسی برای شناسایی هلیکوباکتر پیلوری
• کشت باکتری از نمونه معده برای شناسایی عامل عفونت

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله دلایل غیرمنتظره برای درد معده پس از وعده غذایی را نیز مطالعه نمایید.

روش‌های درمان معده درد عصبی یا میکروبی

درمان درد معده ناشی از استرس

درمان درد معده عصبی عمدتاً بر مدیریت عوامل روانی متمرکز است:

• مدیریت استرس
• انجام ورزش‌های سبک 
• داشتن خواب منظم و کافی
• استفاده از داروهای کمکی
• داروهای ضد اسپاسم معده
• اجتناب از موقعیت‌های استرس‌زا
• خوردن وعده‌های غذایی سبک و منظم
• انجام تمرینات مدیتیشن، تنفس عمیق و یوگا
• اجتناب از مصرف غذاهای تند، چرب یا اسیدی
• مصرف داروهای ضد اضطراب (طبق تجویز پزشک)
• مصرف پروبیوتیک‌ها برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش

درمان معده‌درد میکروبی

در صورتی که درد معده ناشی از عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی باشد، درمان دارویی اهمیت زیادی خواهد یافت.

• آنتی‌بیوتیک‌ها (در صورت وجود عفونت باکتریایی)

به منظور درمان هلیکوباکتر پیلوری به طور معمول، از ترکیب دو آنتی‌بیوتیک همراه با مهارکننده اسید معده استفاده می‌گردد.

• اجتناب از خوردن غذاهای خام یا نپخته

مصرف غذاهایی نظیر ماست پروبیوتیک، سوپ و برنج سفید برای بهبود وضعیت گوارشی مفید هستند.

• داروهای کاهش اسید معده

داروهایی نظیر مهارکننده‌های پمپ پروتون (مانند امپرازول یا پنتوپرازول) و آنتی‌اسیدها جهت کاهش ترشح اسید و سوزش معده موثر و مفید هستند.

• رژیم غذایی مناسب

مصرف مقدار زیادی آب جهت هیدراته نگه داشتن بدن توصیه می‌شود.

چگونه بفهمیم معده‌درد عصبی داریم یا میکروبی؟

یکی از سوالات پرتکرار بیماران این است که چطور تشخیص دهیم معده‌درد عصبی یا میکروبی داریم؟

نقش تغذیه در کنترل معده‌درد عصبی یا میکروبی

داشتن تغذیه مناسب و سالم می‌تواند به عنوان یک روش کمکی نتیجه بخش در کاهش علائم درد معده ناشی از استرس یا عفونت عمل نماید.

• میوه‌هایی مانند موز و سیب پخته
• مواد غذایی مفید برای درد معده عصبی
• دمنوش‌هایی مانند بابونه، نعناع و رازیانه
• سوپ مرغ و پوره سیب‌زمینی برای آرامش معده
• ماست پروبیوتیک کم‌چرب جهت تقویت سلامت گوارش
• نوشیدن مقدار زیادی آب برای پیشگیری از کم‌آبی بدن
• مواد غذایی مفید برای درد معده ناشی از عفونت میکروبی
• مصرف غذاهای پخته و اجتناب از مواد خام برای حفظ راحتی معده

آیا معده‌درد عصبی می‌تواند منجر به زخم معده شود؟

بله، استرس طولانی‌مدت و غیرقابل کنترل می‌تواند موجب افزایش ترشح اسید در معده و در نهایت منجر به بروز زخم معده شود. از این رو، درمان سریع و مناسب درد معده ناشی از استرس بسیار حیاتی است.

پیشگیری از معده‌درد عصبی یا میکروبی

• حفظ یک سبک زندگی سالم و متعادل
• یادگیری تکنیک‌های مؤثر در کاهش استرس
• مراجعه به روانشناس در مواقع ضروری به منظور مدیریت بهتر مشکلات روانی

روش‌های پیشگیری از درد معده ناشی از عفونت میکروبی

• مصرف آب سالم و از منابع معتبر
• شستشوی منظم دست‌ها قبل از صرف غذا
• اجتناب از خوردن غذاهای آلوده یا مشکوک

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که یکی از علائم و نشانه‌هایی که در ادامه آمده است را تجربه کردید، ضروری است که فوراً با پزشک متخصص خود مشورت نمایید:

• تب بالا یا استفراغ مداوم
• کاهش وزن بدون دلیل واضح
• مشاهده خون در مدفوع یا استفراغ
• درد شدید و مداوم در قسمت بالای شکم

سخن پایانی

در نهایت، درد معده ناشی از استرس یا عفونت میکروبی از جمله مشکلات گوارشی رایج محسوب می‌شود، اما نحوه درمان و مدیریت آن‌ها تفاوت‌های چشمگیری دارد. تشخیص دقیق و به‌موقع، رعایت یک سبک زندگی سالم، اصلاح رژیم غذایی و دریافت مشاوره پزشکی در زمان مناسب، از جمله عوامل کلیدی در کنترل و بهبود این مشکلات به شمار می‌آیند. در صورتی که دچار درد معده هستید، نباید آن را نادیده بگیرید؛ پیگیری سریع و مراجعه به پزشک می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر و پیچیده‌تر جلوگیری نماید. 

در کنار درمان‌های دارویی، اقدامات پیشگیرانه و تغییرات در عادات روزانه می‌توانند به کاهش علائم و پیشگیری از تکرار آن‌ها کمک چشمگیری کنند. در نهایت، توجه به علائم و اقدام به‌موقع برای درمان، اهمیت زیادی دارد تا از ایجاد عوارض بلندمدت یا آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود. همچنین قرص لاکتوگام را نیز ببینید.