خطرناک‌ترین عوارض آب‌ نخوردن: چرا نباید آب را فراموش کنید؟

خطرناک‌ترین عوارض آب‌ نخوردن: چرا نباید آب را فراموش کنید؟

آب به عنوان مایع حیات، نقشی حیاتی در حفظ سلامت و عملکرد صحیح بدن انسان دارد. این مایع نه تنها جزء اصلی تشکیل‌دهنده بافت‌های مختلف بدن است، بلکه در فرآیندهای بیوشیمیایی و متابولیکی نیز نقش کلیدی ایفا می‌کند. برای مثال، مغز انسان حدود 75 درصد آب دارد و این میزان آب به حفظ عملکرد شناختی و حافظه کمک می‌کند. به علاوه، کبد و قلب نیز به شدت وابسته به آب هستند؛ کبد برای تصفیه سموم و قلب برای پمپاژ خون به تمامی نقاط بدن به آب نیاز دارد. علاوه بر این، آب به عنوان یک حلال طبیعی در بدن عمل می‌کند و به انتقال مواد مغذی و اکسیژن به سلول‌ها کمک می‌کند. به علاوه، آب در تنظیم دمای بدن و حفظ تعادل الکترولیت‌ها نقش دارد. به همین دلیل، کمبود آب می‌تواند منجر به مشکلات متعددی مانند خستگی، سردرد، و کاهش تمرکز شود.

آب‌ نخوردن یا کم آبی بدن چیست؟

در طول روز، همه ما به طور طبیعی مقداری آب از بدن خود را از طریق فعالیت‌هایی مانند اشک، تعریق، ادرار و مدفوع از دست می‌دهیم. علاوه بر این، آب موجود در بدن می‌تواند از سطح پوست تبخیر شود و در حین تنفس نیز به شکل بخار از بدن خارج گردد. در اغلب موارد می‌توانیم این مایعات و املاح از دست رفته را با مصرف یک رژیم غذایی متعادل و مناسب جبران کنیم.

با این حال، در شرایط خاصی مانند تب، استفراغ، اسهال یا فعالیت‌های ورزشی شدید، افراد، به ویژه کودکان و بزرگسالان، ممکن است مقدار زیادی از آب و املاح خود را از دست بدهند. همچنین، برخی بیماری‌ها می‌توانند نوشیدن مایعات را برای افراد دشوار سازند. در صورتی که فرد نتواند مایعات از دست رفته را به طور مؤثر جایگزین کند، ممکن است دچار کم آبی شود که این وضعیت می‌تواند عوارض جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد. در نهایت، حفظ تعادل مایعات در بدن و توجه به نشانه‌های کم آبی، به ویژه در شرایط خاص، امری بسیار مهم است.

بررسی مهم‌ترین علل کم آبی بدن

گاهی اوقات کاهش آب بدن به دلایل بسیار ساده و پیش‌بینی‌پذیر اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال، ممکن است به دلیل ابتلا به یک بیماری خاص یا به خاطر مشغله‌های روزمره فراموش کنید که آب بنوشید. از سوی دیگر، در سفر ممکن است به آب آشامیدنی سالم دسترسی نداشته باشید.

دلایل دیگری که می‌توانند منجر به کمبود آب در بدن شوند عبارتند از:

• اسهال و استفراغ: اسهال حاد و شدید می‌تواند به طور ناگهانی و در مدت زمان کوتاهی مقدار زیادی آب و الکترولیت‌ها را از بدن خارج کند. اگر این وضعیت با استفراغ همراه باشد، میزان مایعات و مواد معدنی از دست رفته بیشتر خواهد بود.
• تب: به طور کلی، هر چه دمای بدن افزایش یابد، احتمال کم آبی نیز بیشتر می‌شود. در صورتی که تب با اسهال و استفراغ همراه باشد، وضعیت به شدت وخیم‌تر خواهد شد.
• تعریق بیش از حد: در حین تعریق، آب بدن کاهش می‌یابد. اگر فعالیت‌های شدید بدنی انجام دهید و پس از آن مایعات را جایگزین نکنید، بدن ممکن است دچار کم آبی شود. همچنین، هوای گرم و مرطوب می‌تواند میزان تعریق و آب از دست رفته را افزایش دهد.
• افزایش حجم ادرار: این مسئله می‌تواند ناشی از دیابت تشخیص‌داده‌نشده یا کنترل‌نشده باشد. برخی داروها، مانند  برخی داروهای فشار خون و داروهای ادرارآور نیز می‌توانند منجر به افزایش حجم ادرار و در نتیجه کم آبی بدن شوند.

با توجه به این عوامل، ضروری است که به نشانه‌های کم آبی توجه کرده و در صورت لزوم اقدامات لازم را برای جبران مایعات از دست رفته انجام دهید.

کدام افراد بیشتر در معرض خطر کم آبی بدن هستند؟

برخی گروه‌ها به طور خاص در معرض خطر کم آبی قرار دارند:

• نوزادان و کودکان: به دلیل وزن کم و حساسیت بالای بدنشان، این گروه به از دست دادن حتی مقادیر کمی از مایعات بسیار حساس هستند و این می‌تواند به سرعت به مشکلات جدی منجر شود.
• ورزشکاران: این افراد در طول فعالیت‌های ورزشی طولانی مدت، مقادیر زیادی از مایعات بدن خود را از طریق تعریق از دست می‌دهند و باید به تأمین مایعات کافی توجه ویژه‌ای داشته باشند.
• افرادی که به مدت طولانی بیمار بوده‌اند: افرادی که با بیماری‌هایی مانند دیابت دست و پنجه نرم می‌کنند یا به الکل وابستگی دارند، ممکن است بیشتر در معرض خطر کم آبی باشند.
• افراد مسن: سالمندان ممکن است در شناسایی علائم کم آبی دچار مشکل شوند و به همین دلیل نیاز به توجه بیشتری دارند تا از این وضعیت جلوگیری شود.

توجه به این گروه‌ها و نیازهای خاص آن‌ها در زمینه تأمین آب بدن، می‌تواند به حفظ سلامتی و جلوگیری از عوارض ناشی از کم آبی کمک کند.

آشنایی عوارض آب‌ نخوردن

در ادامه به بررسی  عوارض آب‌ نخوردن خواهیم پرداخت:

• مشکلات کلیوی 

نوشیدن آب کافی به عملکرد صحیح کلیه‌ها کمک می‌کند. کلیه‌ها مسئول دفع سموم، اوره و نمک از بدن هستند. در صورتی که کلیه‌ها نتوانند به درستی کار کنند، ممکن است مشکلاتی مانند سنگ کلیه بروز کند. حفظ سلامت کلیه‌ها به تعادل متابولیک بدن کمک کرده و از بروز اختلالات و بیماری‌های مزمن جلوگیری می‌کند.

• آلرژی و آسم

زمانی که بدن آب خود را از دست می‌دهد، راه‌های هوایی برای ذخیره آب محدود می‌شوند و این می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند آسم و آلرژی شود. تحقیقات نشان داده‌اند که کم آبی می‌تواند باعث تبدیل برخی گلبول‌های سفید به هیستامین شود، که این امر واکنش‌های آلرژیک را تشدید می‌کند. با تأمین آب کافی، تولید هیستامین کاهش یافته و علائم تنفسی بهبود می‌یابند.

• گرسنگی کاذب

احساس تشنگی ممکن است به مغز سیگنال‌های نادرستی ارسال کند و به اشتباه فرد را به سمت گرسنگی سوق دهد. در مواردی که بدن کم آب می‌شود، تمایل به مصرف غذاهای نمکی افزایش می‌یابد. بنابراین، اگر دوباره احساس گرسنگی کردید، یک لیوان آب بنوشید و ببینید آیا این احساس برطرف می‌شود یا خیر. برخی افراد در زمان کم آبی به مصرف غذاهای شیرین تمایل پیدا می‌کنند که این در اغلب موارد به دلیل مشکلات در تولید گلیکوژن است.

• آرتریت

کم آبی می‌تواند به بروز آرتریت روماتوئید منجر شود که موجب درد در مفاصل می‌شود. مصرف آب و تأمین املاح مورد نیاز بدن می‌تواند به کاهش علائم این بیماری کمک کند.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله مهم‌ترین رابطه‌ی ویتامین‌ها و تقویت سلامت روده و دستگاه گوارش را نیز مطالعه نمایید.

• فشار خون بالا

نوشیدن آب ناکافی می‌تواند حجم خون در رگ‌ها را کاهش دهد. برای حفظ عملکرد صحیح اندام‌ها در شرایط کم آبی، بدن هورمونی به نام هیستامین ترشح می‌کند که منجر به انقباض عروق و در نتیجه افزایش فشار خون می‌شود. تأمین آب کافی به بهبود گردش خون کمک کرده و تجمع سموم و مواد مضر که می‌توانند فشار خون را افزایش دهند، کاهش می‌دهد.

• شوک حجم خون کم

عدم دریافت آب کافی می‌تواند منجر به کاهش حجم خون شود. کاهش شدید حجم خون می‌تواند به شوک هیپوولومیک منجر شود که افت فشار خون را به همراه دارد و تأثیر منفی بر میزان اکسیژن بدن می‌گذارد. در صورت کمبود مایعات، قلب نمی‌تواند به درستی خون را در بدن پمپاژ کند و در صورت عدم درمان کم آبی، شوک هیپوولومیک ممکن است به نارسایی اعضای بدن منجر شود.

• تشنج

تعدادی از عوامل می‌توانند باعث بروز تشنج شوند، اما یکی از علل شایع آن عدم تعادل الکترولیت‌ها در بدن است. الکترولیت‌ها در انتقال سیگنال‌های الکتریکی بین سلول‌ها نقش دارند. زمانی که سطح الکترولیت‌ها در بدن نامتعادل باشد، ممکن است بدن به این وضعیت با تشنج واکنش نشان دهد.

با توجه به این عوارض، تأمین آب کافی برای حفظ سلامت بدن و عملکرد صحیح آن بسیار حائز اهمیت است.

آیا  آب‌ نخوردن  باعث سردرد می‌شود؟

حتی کمبود خفیف آب در بدن می‌تواند منجر به سردرد و احساس سبکی سر شود. معمولاً علائم دیگر ناشی از کم آبی شامل خستگی، سرگیجه، تشنگی شدید و خشکی دهان است که معمولاً با سردرد همراه می‌شود. سردردهای ناشی از کم آبی معمولاً با استفاده از روش‌های خانگی مانند نوشیدن آب، استراحت و مصرف مسکن‌های بدون نسخه بهبود می‌یابند.

توجه به این علائم و تأمین مایعات کافی می‌تواند به جلوگیری از بروز مشکلات جدی‌تر کمک کند.

چه زمانی برای کم آبی بدن به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که در خود یا اطرافیانتان علائم زیر را مشاهده کردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:

• نمی‌توانید مایعات را به راحتی مصرف کنید.
• به مدت 24 ساعت یا بیشتر دچار اسهال هستید.
• دچار مدفوع خونی یا مدفوعی به رنگ سیاه هستید.
• در چنین شرایطی، مشاوره پزشکی ضروری است تا از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری شود.
• احساس تحریک‌پذیری، بی‌حوصلگی و خواب‌آلودگی بیشتری نسبت به حالت معمول دارید و فعالیت‌های شما کاهش یافته است.

سخن پایانی

بخش قابل توجهی از بدن انسان از آب تشکیل شده است و می‌توان گفت که تمامی اجزای بدن مقداری آب دارند. بنابراین، تأمین آب کافی در بدن برای سلامت انسان بسیار حیاتی است. در صورت کمبود آب، افراد ممکن است با مشکلات متعددی مواجه شوند که عوارض ناشی از کم آبی می‌تواند بسیار جدی و خطرناک باشد. از این رو، همواره باید به تأمین مایعات مورد نیاز بدن توجه داشته باشید. در صورتی که به نوشیدن آب به میزان کافی عادت ندارید، باید بدانید که این موضوع می‌تواند عواقب خطرناکی به همراه داشته باشد. همچنین سافت ژل نوروبیوژل دانا را نیز ببینید.