همه چیز درباره کولیت روده؛ علل، علائم و روش‌های درمان

همه چیز درباره کولیت روده؛ علل، علائم و روش‌های درمان

امروزه، بیماری‌های مزمن و التهابی گوارشی به‌طور فزاینده‌ای در حال تکثیر و گشترش بوده و اثرات بسیار چشمگیری بر کیفیت زندگی افراد خواهد داشت. یکی از شناخته‌شده‌ترین و معروف‌ترین این بیماری‌ها، کولیت روده یا التهاب روده بزرگ به شمار می‌رود. این عارضه ممکن است در طی زمان سبب بروز درد، اختلال در گوارش، کاهش وزن و حتی مشکلات جدی‌تری همچون سرطان شود.

در این مقاله از مجله آقای دارو، به تمام نکات مهم درباره بیماری کولیت روده پرداخته، انواع آن را بررسی کنیم و به این سؤال پاسخ دهیم که آیا کولیت روده واقعاً خطرناک است؟ از سوی دیگر، راهکارهای درمان و پیشگیری از این بیماری را نیز مرور خواهیم کرد.

کولیت روده چیست؟

کولیت روده هر نوع التهاب در دیواره داخلی روده بزرگ محسوب می‌شود. این التهاب می‌تواند خفیف یا شدید، موقتی یا مزمن باشد. افراد مبتلا به این بیماری در اغلب موارد با علائمی مانند دردهای شکمی، کاهش وزن، اسهال مکرر، نفخ، بی‌اشتهایی و احساس ناتمام بودن اجابت مزاج مواجه هستند.

از نظر پزشکی، مهم‌ترین نوع کولیت، کولیت اولسراتیو (ulcerative colitis) بو‌ده که یک بیماری التهابی مزمن به شمار می‌رود و بخش‌هایی از روده بزرگ را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اغلب کولیت زمانی تشخیص داده خواهد شد که این علائم و نشانه‌ها به‌صورت مکرر و با شدت متغیر ادامه دار باشد.

این بیماری می‌تواند هم مردان و هم زنان را در هر گروه سنی تحت تاثیر خود قرار دهد، اما اغلب در بین جوانان بین 15 تا 30 سال بیشتر مشاهده خواهد شد. عواملی نظیر ژنتیک، تغذیه نامناسب، اختلالات سیستم ایمنی، استرس مزمن و مصرف برخی داروها می‌توانند در بروز یا تشدید این بیماری نقش بسزایی داشته باشند.

آشنایی با انواع مختلف کولیت روده

داشتن اطلاعات لازم و شناخت انواع کولیت به ما کمک شایانی کرده تا بهتر بتوانیم آن را مدیریت و درمان کنیم. در ادامه به مهم‌ترین انواع آن اشاره خواهیم نمود:

• کولیت میکروسکوپی

نوعی از کولیت به شمار می‌رود که علائم و نشانه‌‌های آن شبیه کولیت اولسراتیو می‌باشد، اما در بررسی‌های آندوسکوپی ظاهر طبیعی خواهد داشت و فقط در بافت‌برداری زیر میکروسکوپ تشخیص داده می‌شود این بیماری بیشتر در افراد مسن دیده شده و در اغلب موارد با اسهال مزمن همراه خواهد بود.

• کولیت اولسراتیو (زخمی)

این نوع از کولیت، پیشرونده محسوب شده و اغلب از انتهای روده بزرگ (رکتوم) شروع شده و به سمت بالا گسترش پیدا می‌نماید. در این بیماری، مخاط روده زخمی و دچار خونریزی خواهد شد. این نوع کولیت یکی از زیرمجموعه‌های بیماری‌های التهابی روده (IBD) به شمار می‌رود و نیاز به مدیریت مادام‌العمر دارد.

• کولیت عفونی

 کولیت عفونی ناشی از باکتری‌ها، ویروس‌ها یا انگل‌هایی به شمار می‌رود که روده را آلوده می‌کنند. این نوع کولیت اغلب به‌صورت حاد و با اسهال شدید، تب، و گاهی خون در مدفوع ایجاد می‌شود و معمولا با درمان دارویی بهبود پیدا می‌کند.

• کولیت ایسکمیک

این نوع کولیت زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به بخشی از روده کاهش پیدا می‌کند. این موضوع ممکن است در راستای جراحی، انسداد عروق یا اختلالات عروقی اتفاق بیفتد. خونریزی از مقعد، درد شکمی ناگهانی و حالت تهوع از نشانه‌های این نوع کولیت هستند.

• کولیت ناشی از دارو

برخی داروها از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و داروهای شیمی‌درمانی می‌توانند منجر به التهاب روده شوند. این نوع کولیت در اغلب موارد موقتی بوده و با قطع داروی عامل، بهبود می‌یابد.

آیا کولیت روده خطرناک است؟

بسته به نوع، شدت و نحوه مدیریت بیماری، کولیت روده می‌تواند خفیف و قابل‌کنترل یا بسیار خطرناک باشد. برخی از مهم‌ترین خطرات و عوارضی که ممکن است به صورت زیر باشد:

• خونریزی مزمن

زخم‌های شکل گرفته در روده ممکن است منجر به خونریزی داخلی شوند که در صورتی که ادامه‌دار باشد، می‌تواند منجر به کم‌خونی شود.

• سوراخ شدن روده

در موارد شدید و پیشرفته، دیواره روده ممکن است دچار آسیب شدید شده و سوراخ شود که وضعیتی اورژانسی و تهدیدکننده حیات است.

• مگاکولون سمی

این حالت نادر ولی بسیار خطرناک است. در آن روده بزرگ دچار اتساع شدید، التهاب سمی و فلج حرکتی می‌شود. بدون درمان سریع، ممکن است منجر به مرگ شود.

• خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ

افرادی که به مدت طولانی دچار کولیت اولسراتیو بوده‌اند (بیش از 8 تا 10 سال) در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان کولورکتال هستند.

• کم‌آبی و سوءتغذیه

بروز اسهال مکرر و همچنین مشکلات جذب مواد مغذی ممکن است منجر به کم‌آبی بدن و کاهش وزن شدید در افراد شود.

کولیت روده اگرچه در مراحل اولیه ممکن است کنترل‌پذیر باشد، اما در صورت بی‌توجهی می‌تواند تهدیدکننده و خطرناک به شمار رود.

روش‌های نوین درمان کولیت روده

درمان این بیماری میبایست تنها زیر نظر پزشک متخصص گوارش انجام شده و با توجه به نوع و شدت بیماری ممکن است روش‌های مختلفی پیشنهاد شود:

• رژیم غذایی

حذف غذاهای تحریک‌کننده نظیر غذاهای چرب، لبنیات، فست‌فودها و ادویه‌دار می‌تواند در پیشگیری از کولیت روده تاثیر بسزایی داشته باشد. مصرف غذاهای نرم، پخته، کم‌چرب و پر فیبر (در زمان خاموشی بیماری) از عوامل حساتی در پیشگیری کولیت روده محسوب می‌گردد. نوشیدن مایعات فراوان برای جبران کم‌آبی نیز می‌تواند در این راستا تاثیر گذار باشد.

• داروها

کورتون‌ها مانند پردنیزولون برای موارد حاد به شمار می‌رود. 

داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مثل آزاتیوپرین محسوب می‌شود. 

داروهای بیولوژیک مانند اینفیلیکسیمب برای موارد مقاوم به درمان نیز به شمار می‌رود.

مصرف داروهای ضدالتهاب اعم از مزالامین و سولفاسالازین به منظور کاهش التهاب در روده محسوب می‌شود. 

راهکارهای پیشگیری از کولیت روده

پیشگیری صددرصدی از این بیماری ممکن نیست، اما می‌توان با رعایت برخی اصول، احتمال ابتلا یا عود مجدد را کاهش داد:

• درمان جراحی

در صورتی که بیماری به داروها پاسخ درستی ندهد یا عوارضی همچون سوراخ شدن روده یا سرطان ایجاد شود، ممکن است پزشک جراحی برداشتن بخشی از روده را پیشنهاد دهد.

• کاهش استرس و اضطراب

استرس از عوامل مهم در تشدید بیماری‌های گوارشی است. تمرینات مدیتیشن، یوگا، تنفس عمیق و ورزش منظم می‌توانند نتیجه بخش باشند.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله موثرترین روش‌های درمان التهاب روده را نیز مطالعه نمایید.

• تغذیه سالم و متعادل

مصرف مواد غذایی طبیعی، تازه و غیرفرآوری‌شده نقش بسیار چشمگیری در سلامت روده دارد.

• ترک سیگار

مطالعات انجام شده حاکی از آن است که سیگار کشیدن با افزایش خطر کولیت به‌ویژه نوع اولسراتیو مرتبط است.

• مراجعه منظم به پزشک

در صورت وجود سابقه خانوادگی، یا بروز علائم اولیه باید حتماً به متخصص گوارش مراجعه نمود.

سخن پایانی

در نهایت، کولیت روده ممکن است در ابتدا بیماری ساده‌ای به‌نظر برسد، اما در صورت بی‌توجهی، می‌تواند پیامدهای خطرناکی برای سلامتی فرد داشته باشد. از آنجا که این بیماری اغلب مزمن و مادام‌العمر است، داشتن اطلاعات کافی از علائم، پیگیری مستمر پزشکی، رعایت تغذیه مناسب و کنترل استرس، گام‌های کلیدی در مسیر مدیریت آن هستند. به یاد داشته باشیم که سبک زندگی سالم، نقش پررنگی در پیشگیری از بیماری‌های التهابی ایفا می‌کند. در نهایت به منظور حفظ سلامت روده و افزایش کیفیت زندگی، آگاهانه‌تر زندگی کنیم. همچنین ساشه کلاژوکس بیوتی را نیز ببینید.