جهت انجام ام آر آی باید به چه نکاتی توجه کرد؟

ام آر آی یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یک تکنیک پزشکی تصویربرداری است که از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تهیه تصاویر دقیق از اندام‌ها و بافت‌ها در بدن استفاده می‌کند. دستگاه‌های MRI به شکل آهنرباهای بزرگ و لوله‌ای طراحی شده‌اند. وقتی بیمار در داخل دستگاه قرار می‌گیرد، میدان مغناطیسی موقتاً مولکول‌های آب را در بدن بیمار ترتیب می‌دهد و سپس امواج رادیویی سیگنال‌های ضعیفی را تولید می‌کنند که برای ایجاد تصاویر مقطعی استفاده می‌شوند. 

همچنین، دستگاه MRI قادر است تصاویر سه بعدی را از زوایای مختلف تولید کند. با استفاده از این روش، می‌توان بافت‌های داخلی بدن را مشاهده کرده و مشکلات و بیماری‌های اعضاء بدن را تشخیص داد. برخلاف روش‌های تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس مانند رادیوگرافی و سی تی اسکن که تحت تابش اشعه‌یونیزه قرار می‌گیرند و ممکن است به سلول‌ها آسیب برسانند، در MRI از اشعه ایکس استفاده نمی‌شود و بنابراین خطرات کمتری دارد. رعایت پروتکل‌های قبل از انجام MRI بسیار مهم است و عدم رعایت آنها می‌تواند خطراتی برای بیمار به همراه داشته باشید.

دستگاه ام ار ای چیست؟

دستگاه ام آر آی معمولاً شکل یک اتاقک کوچک با یک تونل درونی دارد. در جلوی این تونل یک تخت قرار دارد که می‌تواند حرکت کند. برای انجام ام آر آی، بیمار روی تخت دراز وار می‌کشد و سپس وارد تونل می‌شود. در طول فرآیند تصویربرداری، تخت بیمار در داخل تونل حرکت می‌کند. زمان انجام ام آر آی معمولاً بیشتر از سی تی اسکن است و معمولاً بین ۴۵ تا ۱۵ دقیقه است، اما گاهی ممکن است تا یک ساعت هم طول بکشد. در طول این مدت، بیمار باید آرام و بی‌حرکت باشد، زیرا حرکت بیمار می‌تواند سبب محو شدن و نامناسب شدن تصویر شود. 

بیمار می‌تواند به راحتی تنفس کند، با این حال، در برخی لحظات، تکنسین ممکن است از بیمار بخواهد تا برای چند لحظه نفس خود را نگه دارد. در طول ام آر آی، ممکن است صداهای بلندی از دستگاه بشنوید که طبیعی است و نباید نگرانی شما را به همراه داشته باشد. برخی از مراکز ممکن است قبل از آغاز ام آر آی، گوشی‌هایی را بر روی گوش‌های بیمار قرار دهند تا صدای کمتری به گوش او برسد. شما در اتاق ام آر آی تنها هستید، اما تکنسین مستلزم شما را می‌بیند و صدای شما را می‌شنود. بنابراین، هر زمان که به کمک نیاز داشتید، می‌توانید صحبت کنید و درخواست خود را بیان کنید.

نکات مهم پیش از انجام ام آر آی

به منظور داشتن نتایج دقیق و تشخیص صحیح از ام آر آی، بیماران باید قبل و در طول انجام آن، نکات زیر را رعایت کنند. بیماران باید در طول مدت تصویربرداری درون محفظه دستگاه کاملاً بی‌حرکت باشند. این فرآیند معمولاً 20-30 دقیقه طول می‌کشد. باید آگاه باشید که در طول انجام ام آر آی، صداهای بسیاری تولید می‌شود که طبیعی است. بنابراین، نگران نشوید یا ترسید. اگر احساس هراس یا اضطراب در محیط‌های تنگ دارید، قبل از شروع ام آر آی به پزشک یا پرستار خبر دهید. 

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله بررسی عوارض رادیو‌گرافی در دوران بارداری را مطالعه نمایید.

به دلیل قرار گرفتن در میدان مغناطیسی برای ام آر آی، وجود اشیاء فلزی ممکن است مخاطبه و خطرناک باشد. اگر دارای سمعک، باتری یا دریچه مصنوعی قلب، کاشت حلزون گوش، پلاتین و غیره هستید، حتماً پزشک را مطلع کنید. همچنین، از همراه داشتن وسایل الکترونیکی مانند تلفن همراه و زیورآلات و کارت‌های اعتباری خودداری کنید. اگر قصد انجام ام آر آی از سر یا صورت خود را دارید.

 از آرایش و استفاده از لنز تماس خودداری کنید. در برخی موارد، بیمار ممکن است قبل از انجام MRI بیهوش شود. لذا، بیمار باید طبق دستور پزشک، در یک بازه زمانی ناشتایی کند و هرگونه بیماری زمینه‌ای را به پزشک گزارش دهد. برای داشتن تصاویر بهتر، پزشک ممکن است استفاده از یک ماده حاجب را توصیه کند، که به بیمار تزریق می‌شود. در نتیجه، بیمار باید هرگونه حساسیت دارویی یا غذایی را به پزشک اعلام کند.

مراقبت های بعد از انجام ام آر آی

پس از انجام ام آر آی، بیمار می‌تواند لباس خود را تعویض کرده و از محل خارج شود. در صورتی که به بیمار آرامبخش داده شده باشد، پرسنل ممکن است تا یک یا دو ساعت بعد از دریافت آرامبخش، بیمار را تحت نظر خود نگه دارد تا کاملاً هوشیار شود. همچنین، در صورتی که از بیمار رگ‌گیری صورت گرفته باشد، قبل از خروج از مرکز، آنژیوکت (سرنگ) از رگ بیمار خارج می‌شود. 

در صورت تجربه علائمی مانند بثورات، خارش یا تنگی نفس به دلیل استفاده از ماده حاجب یا گادولینیوم که بسیار نادر است، قبل از خروج از مرکز تصویربرداری، مسئولان را از مشکل خود آگاه کنید. پس از انجام MRI، ممکن است از شما خواسته شود مایعات زیادی بنوشید؛ زیرا این اقدام باعث تسریع خروج ماده کنتراست از بدن شما می‌شود.

چگونه قبل از MRI آماده شویم؟

نگران نباشید! اگر عصبی هستید، نیازی به وحشت ندارید، سعی کنید به جای آن، انرژی خود را برای آماده شدن برای اسکن آینده به کار ببرید. در ادامه لیستی از آنچه باید قبل از انجام MRI انجام دهید، برای شما ذکر شده است:

• در صورت ابتلا به کلاستروفوبیا به پزشک خود اطلاع دهید

در طول اسکن MRI، شما در یک دستگاه بسته بندی شده به شکل لوله دراز قرار می‌گیرید. مدت زمانی که در آنجا به سپری می‌پردازید، ممکن است متفاوت باشد و ممکن است حتی تا یک ساعت هم برسد. اگر تا به حال با کلاستروفوبیا (ترس از فضاهای بسته) مواجه شده‌اید، ممکن است به شدت اضطراب کنید. برای بهبود این وضعیت، قبل از موعد خود با پزشک خود صحبت کنید و اضطراب و سابقه کلاستروفوبیا خود را توضیح دهید. آنها ممکن است دارویی تجویز کنند که می‌توانید قبل از انجام MRI مصرف کنید؛ این دارو به شما کمک می‌کند در طول عمل اسکن MRI آرام باشید.

• از جواهرات استفاده نکنید

پوشیدن فلز یکی از موارد حائز اهمیت است که نباید قبل از انجام MRI انجام داد. اصولاً MRI یک دستگاه با قدرت مغناطیسی بالاست و به همین دلیل فلزات جذب می‌کند. تکنسین‌های MRI می‌خواهند قبل از ورود به دستگاه، همه اشیاء فلزی از جمله جواهرات را کنار بگذارید. احتمالاً در طول اسکن اتفاق خاصی برای آنها نخواهد افتاد، اما همیشه بهتر است احتیاط کرده و خطر از دست رفتن آنها را به حداقل برسانید.

قبل از MRI از چه کارهایی  باید اجتناب کرد؟

حالا که شما کمی درباره آماده‌شدن برای MRI می‌دانید، بیایید به جزئیات مواردی که قبل از انجام آن را نباید انجام دهید بپردازیم. در زیر چند مورد از موارد اصلی آورده شده که باید از آن‌ها آگاه باشید

• پیرسینگ جدیدی نزنید

هنگام مراجعه به MRI، لازم است تمام سوراخ‌ها و جواهرات بدن را بردارید. استفاده از پیرسینگ‌های ریکاوری شده مشکلی در MRI ایجاد نمی‌کند، اما اگر پیرسینگ خیلی تازه باشد و هنوز به طور کامل بهبود نیافته باشد، در طول زمان MRI ممکن است به سرعت بسته شود. برای جلوگیری از دست دادن پیرسینگ، در هفته‌های قبل از انجام MRI، از انجام هر گونه پیرسینگ جدید خودداری کنید.

• دستورات پزشک را نادیده نگیرید

در صورتی که پزشک به شما توصیه می‌کند که از بعضی غذاها خودداری کنید یا قبل از MRI رژیم غذایی متفاوتی را امتحان کنید، حتماً به توصیه‌های او عمل کنید. به همین ترتیب، اگر پزشک از شما خواست بیشتر ورزش کنید، داروی جدید مصرف کنید، داروی قدیمی را قطع کنید یا به هر طریقی برنامه خود را تغییر دهید، باید عمل کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا مطمئن شوید که MRI شما به حداکثر روان انجام می‌شود و نتایج دقیقی ایجاد می‌کند که به پزشکان کمک می‌کند تا شما را بهتر درمان کنند.

•  برنامه خود را به هم نزنید

اگر پزشک شما هر گونه تغییری را به عنوان بخشی از آماده‌سازی برای اسکن MRI شما توصیه می‌کند، حتماً باید آن را رعایت کنید. اما اگر دستورالعمل خاصی دریافت نکردید، سعی کنید تا جای ممکن برنامه‌ای را در روزها و هفته‌های قبل از اسکن حفظ کنید. داروها را همانطور که معمولاً مصرف می‌کنید ادامه دهید و در فعالیت‌های روزمره خود متوقف نشوید. با حفظ سبک زندگی معمولی، می‌توانید مطمئن شوید که اسکن به حداکثر دقت انجام می‌شود و تغییرات در عادات شما نتایج را گمراه نمی‌کند.

در طول MRI چه انتظاری دارند؟

نگرانی و اضطراب قبل از MRI برای بسیاری از افراد رایج است. بهترین راه برای کاهش این نگرانی، داشتن تصویر واضحی از آنچه در روز آزمایش انتظار دارید است. اگرچه تجربه هر فرد ممکن است کمی متفاوت باشد، اما در اینجا به برخی نکات کلی در مورد چیزهایی که باید در هنگام انجام MRI انتظار داشته باشید، اشاره می‌کنیم.

•  زودتر برسید

وقتی بالاخره روز MRI فرا می‌رسد، سعی کنید زودتر از موعد مقرر در مکان حضور داشته باشید. اگر امکان دارد، حداقل نیم ساعت قبل از زمان تعیین شده به محل برنامه ریزی شده بروید تا به اندازه کافی زمان داشته باشید تا فرم‌های مورد نیاز را پر کنید. در انتظار پزشک بودن، کتاب یا مجله‌ای همراه داشته باشید که با آن مشغول شوید، زیرا تمرکز بر ساعت و صرف زمان در انتظار شما فقط اضافه به نگرانی‌تان می‌کند.

•  آماده شوید

وقتی تکنسین با شما تماس می‌گیرد و اطلاعات لازم را تکمیل می‌کنید، شما باید لباس بیمارستان را بپوشید. تمام اقلام فلزی مانند جواهرات، عینک، سنجاق سر، دندان مصنوعی، سمعک و حتی سوتین‌های دارای فنر را باید بردارید. مرکز بهداشتی یا مطب برای شما یک مکان امن برای نگهداری این اشیاء فراهم می‌کند و سپس یک کارمند شما را به داخل اتاق هدایت می‌کند.

 دستگاه MRI شبیه یک لوله بلند فلزی با سوراخ در یک طرف آن است. روی یک میز صاف که از سوراخ طرف لوله بیرون می‌آید غرفه کرده و جایی برای خوابیدن فراهم می‌کنند. سپس این میز به سمت داخل لوله حرکت کرده و در آنجا اسکن انجام می‌شود.

سخن پایانی 

در بعضی موارد، پزشکان ممکن است تصمیم بگیرند از رنگ کنتراست برای برجسته کردن بهتر بخش‌های خاصی از بدن در اسکن استفاده کنند. اگر پزشکان نیاز به تجویز این رنگ در مورد شما داشته باشند، آن را از طریق دستگاه IV در قسمت بالای بازو تزریق می‌کنند. 

همچنین برای انجام ام‌آرآی سر و صورت، لازم است از آرایش (که ممکن است حاوی سرب باشد) و استفاده از لنز چشم خودداری کنید؛ زیرا این امر می‌تواند منجر به اختلال در تصویربرداری شود. علاوه بر این، اطلاعاتی مانند هرگونه حساسیت غذایی و دارویی و همچنین ناشتا بودن حداقل چهار ساعت قبل از تزریق ماده حاجب (در صورت لزوم) باید قبل از اسکن به پرسنل اعلام شود. امیدواریم از این مطالب استفاده کافی را برده باشید.