معرفی 8 تا از بهترین پمادها برای زخم بستر

معرفی 8 تا از بهترین پمادها برای زخم بستر

زخم بستر که به آن زخم فشاری نیز گفته شده، یکی از مشکلات پوستی و بافتی جدی است که به طور معمول در افرادی با تحرک محدود رخ می‌دهد؛ از جمله افراد مسن، بیمارانی که برای مدت طولانی در بستر هستند یا افرادی که به دلیل آسیب‌های نخاعی توانایی جابه‌جایی ندارند. این نوع زخم‌ها در صورت عدم اقدام به درمان درست و به‌موقع می‌توانند به بروز درد مزمن، عفونت‌های شدید و حتی مشکلات سیستمی منجر شوند. 

انتخاب داروی موضعی مناسب، نقش بسیار چشمگیری در بهبود سریع‌تر و پیشگیری از گسترش این زخم‌ها خواهد داشت. در این مقاله از آقای دارو، شما را با ایمن‌ترین و بهترین پمادها برای زخم بستر آشنا خواهیم نمود تا بتوانید بهترین گزینه را متناسب با شرایط فردی انتخاب نمایید.

زخم بستر چیست و چرا رخ می‌دهد؟

زخم بستر یا زخم فشاری، نوعی آسیب پوستی و بافتی محسوب می‌شود که در نتیجه‌ی فشار طولانی‌مدت و تکرارشوند بر بخش‌های خاصی از بدن به‌وجود می‌آید. این فشار در نهایت منجر به بروز اختلال در جریان خون‌رسانی به پوست و بافت‌های عمقی‌تر شده و به‌ مرور زمان موجب تخریب سلولی و ایجاد زخم می‌گردد. 

به طور معمول، این نوع زخم‌ها در نواحی‌ای پدیدار می‌شوند که برجستگی استخوانی بیشتری داشته و تماس مستقیمی با سطح بستر یا ویلچر دارند؛ از جمله نواحی‌ای همچون ناحیه‌ی خاجی (پایین کمر)،آرنج‌ها، پاشنه‌های پا، نشیمنگاه و پشت سر. در صورتی که اقدامات پیشگیرانه به‌موقع و در زمان درست انجام نشود، این زخم‌ها می‌توانند به مراحل پیشرفته‌تری برسند و خطر عفونت‌های جدی را به‌همراه داشته باشند.

مهم‌ترین عوامل ایجاد زخم بستر

• عدم تامین کافی مواد مغذی و کم‌آبی مزمن، توان دفاعی و بازسازی پوست بدن را کم می‌کند.
• بی‌تحرکی در طولانی‌مدت با ایجاد فشار مداوم بر بافت‌های پوستی، امکان آسیب و تحلیل آن‌ها را بالا می‌برد.
• با نازک‌تر شدن لایه‌های پوستی در افراد سالمند، بافت‌ها در برابر فشار و اصطکاک آسیب‌پذیرتر می‌شوند.
• عدم توجه به نظافت و مراقبت‌های پوستی، شرایط محیطی مساعدی جهت شکل‌گیری ضایعات فشاری ایجاد می‌نماید.
• اختلال در گردش خون نواحی تحت فشار، توانایی سلول‌ها برای ترمیم را مختل نموده و خطر بروز زخم را تا حد زیادی بالا می‌برد

پماد برای درمان زخم بستر: چرا مهم است؟

کمک گرفتن از کرم‌های تخصصی با فرمولاسیون بهینه در روند بازسازی بافت آسیب‌دیده بسیار موثر بوده و از تکثیر باکتری‌ها جلوگیری نماید. تعیین کرم درمانی ایده‌آل برای ضایعات فشاربستری مستلزم ارزیابی دقیق نوع ضایعه، وضعیت بالینی بیمار، درجه پیشرفت زخم و خصوصیات ویژه پوست است.

معرفی بهترین پمادها برای زخم بستر عمیق 

در ادامه به 8 مورد از مهم‌ترین و بهترین پمادهایی که بر اساس بررسی‌های متعدد، تجربه پزشکان و رضایت بیماران موثرترین عملکرد را داشته‌اند معرفی خواهیم کرد:

پماد تتراسایکلین

• ترکیب فعال: آنتی‌بیوتیک تتراسایکلین
• کارکرد: مهار رشد باکتری‌های مولد عفونت و جلوگیری از توسعه التهاب
• موارد مصرف: مناسب جهت مراحل ابتدایی ضایعات فشاری با نشانه‌های قرمزی و تورم

پماد عسل طبی (Medical Grade Honey)

• خواص اصلی: فعالیت ضد میکروبی قوی، خواص التیام‌بخش و مسکن
• اثرات درمانی: بالا بردن تکثیر سلول‌های پوستی و کاهش التهاب اطراف زخم
• مناسبت مصرف: به‌ویژه در بیماران دیابتی که در ترمیم زخم مشکل دارند

پماد نیتروفورانتوئین (فورتامین)

• ترکیب فعال: آنتی‌بیوتیک موضعی نیتروفورانتوئین
• مزایا: خنثی‌سازی بوی بد، نامطبوع زخم و کنترل باکتری‌های گرم منفی
• کاربرد: ایده‌آل برای ضایعاتی که ترشح بدبو و ناخوشایند دارند

پماد سیلور سولفادیازین

• عناصر کلیدی: نقره کلاکتیو و سولفادیازین
• کاربرد: ضدعفونی کننده سوختگی‌ها و زخم‌های عفونی زخم بستر
• ویژگی بارز: فعالیت ضد ویروسی و ضد قارچی در کنار خاصیت ضدباکتری

پماد اکسید روی (Zinc Oxide)

• خواص درمانی: دارای ضد التهابی قوی و تشکیل سد محافظ روی پوست
• مزیت: کاهش احساس سوزش و تقویت بازسازی طبیعی بافت
• نکته کاربردی: بهتر است در کنار پانسمان مناسب استفاده گردد

پماد آلفا (Alpha)

• ماده مؤثر: عصاره بابونه همراه با ویتامین‌های A و E
• کارکرد: تسریع ترمیم لایه‌های اپیدرمی و جلوگیری از خشکی پوست
• موارد مصرف: ضایعات سطحی در فاز بهبود زخم

پماد آنتی‌بیوتیکی ترکیبی (نئوسپورین، جنتامایسین و …)

• ویژگی: طیف گسترده مقابله با انواع باکتری‌های گرم منفی و مثبت 
• کاربرد: ضایعات باز با ترشحات واضح
• برتری: کاهش سریع بار میکروبی در اطراف زخم و پیشگیری از عفونت فراگیر

پانسمان‌های هیدروژل و هیدروکلوئید

• نقش: حفظ رطوبت بهینه در محل زخم و جلوگیری از خشک شدن بافت نکروتیک
• نمونه‌های مطرح: Intrasite Gel، Purilon
• موارد مصرف: مناسب جهت زخم‌های خشک یا بافت‌های نکروتیک

انتخاب بهترین پماد برای زخم بستر بر اساس درجه زخم

زخم بستر به طور معمول به چهار درجه تقسیم می‌گردد:

• گرید 1

پوست در ناحیه ‌ای که تحت فشار است، دچار تغییر رنگ می‌شود اما هیچ‌گونه پارگی یا از دست رفتگی بافت مشاهده نمی‌گردد. در این مرحله از زخم بستر، استفاده از پماد اکسید روی یا کرم‌های حاوی عصاره بابونه و ویتامین‌های A و E بهترین انتخاب به منظور محافظت از پوست و پیشگیری از پیشرفت ضایعه است.

• گرید 2

بروز تاول، فرورفتگی و خراش سطحی در لایه رویی اپیدرم رخ می‌دهد. در این شرایط خاص، پماد عسل طبی با خواص ضد میکروبی و مرطوب‌کننده قوی، یا کرم تتراسایکلین به منظور کنترل التهاب و جلوگیری از گسترش باکتری‌ها پیشنهاد می‌گردد.

• گرید 3

زخم تا عمق بافت چربی زیرپوستی امتداد یافته و لایه‌های زیرین اپیدرم آسیب دیده‌اند. در این مرحله از بیماری، ترکیب سیلور سولفادیازین به‌دلیل اثر ضدمیکروبی قدرتمند و پماد نیتروفورانتوئین (فورتامین) به منظور کنترل بو و خنثی‌سازی باکتری‌های گرم منفی اولویت دارد.

• گرید 4

تخریب بافت تا لایه‌های عضلانی یا حتی استخوان گسترش یافته است. درمان ایجاد این ضایعات نیازمند تجویز پمادهای آنتی‌بیوتیکی ترکیبی با طیف وسیع همراه با پانسمان‌های تخصصی جهت محافظت و پشتیبانی از فرایند ترمیم عمقی است.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله صفر تا صد زخم بستر و علل آن را نیز مطالعه نمایید.

 مقایسه بهترین پمادها برای زخم بستر

نکات کلیدی در استفاده از پماد زخم بستر

• به‌منظور جلوگیری از تحریکات پوستی و بروز خشکی، از پمادهای حاوی الکل استفاده نشود.
• مصرف مکمل‌های تقویتی نظیر ویتامین C و عنصر روی می‌تواند روند بازسازی بافت را تسریع نماید.
• در صورت تشدید نشانه‌ها و علائم عفونت یا وخامت وضعیت زخم، فوراً با پزشک معالج تماس حاصل گردد.
• پیش از هر اقدام درمانی، ناحیه زخم باید با محلول سرم فیزیولوژی به‌خوبی پاک و ضدعفونی انجام گیرد.
• در طول دوره درمان، جابجایی موقعیت بیمار میبایست هر دو ساعت یک‌بار انجام گیرد تا فشار از روی ناحیه آسیب‌دیده برداشته شود.

چه زمانی برای زخم بستر به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که علائم و نشانه‌های زیر ظاهر شد، نیاز به مداخله پزشکی خواهد داشت:

• در صورت پیشروی ضایعه به لایه‌های عمیق‌تر بافتی، نیاز به ارزیابی پزشکی ویژه وجود دارد.
• بروز تب یا علائم سیستمیک عفونت (همچون لرز یا تعریق شدید) مستلزم دخالت سریع درمانی خواهد بود.
• چنانچه خروج ترشحات چرکی همراه با بوی بسیار بد و ناخوشایند مشاهده شود، میبایست فوراً به پزشک متخصص مراجعه کرد.
• در صورتی که طی یک تا ده روز از شروع درمان با پماد هیچ نشانه‌ای از التیام دیده نشود، حتماً باید تحت نظر پزشک متخصص قرار گرفت.

سخن پایانی

در نهایت، انتخاب کرم درمانی مناسب برای زخم بستر میبایست براساس بررسی دقیق ویژگی‌های زخم انجام گیرد. در مواردی که ضایعه در لایه‌های سطحی پوست قرار داشته و فاقد علائم عفونت شدید باشد، به‌کارگیری پمادهای ساده ضدباکتری یا محصولات طبیعی نظیر عسل مدیکال گرید می‌تواند با تامین نمودن رطوبت مورد نیاز و کنترل میکروب‌ها روند ترمیم را تسریع نماید. 

اما هنگامی که عمق ضایعه به بافت‌های زیرین گسترش یافته یا شواهدی از رشد عوامل عفونی مشاهده می‌گردد، نیاز به استفاده از فرمولاسیون‌های خاص مانند سیلور سولفادیازین و آنتی‌بیوتیک‌های ترکیبی ضروری بوده تا ضمن مهار گسترهٔ وسیع میکروب‌ها، خطر انتشار عفونت به حداقل میزان خود برسد. همچنین پماد ترمیم کننده الفا را نیز ببینید.

سوالات پرتکرار پماد مناسب زخم بستر

آیا صرف استفاده از کرم موضعی کفایت می‌کند؟

درمان زخم بستر نیازمند یک رویکرد چند وجهی است؛ مراقبت دقیق از پوست، تغذیه متوازن و تغییر موقعیت بیمار در فواصل منظم مکمل استعمال پماد بوده و نباید تنها به کرم درمانی اکتفا نمود.

آیا عسل معمولی خانگی برای درمان مناسب است؟

عسل خوراکی موجود در بازار فاقد استانداردهای درمانی بوده و برای کاربرد موضعی کافی نخواهد بود؛ تنها عسل پزشکی با گرید مدیکال گرید ضمانت‌گر خواص ضدباکتری و ترمیمی موردنیاز است.

آیا زخم بستر قابلیت بهبود کامل دارد؟

در صورت تشخیص درست و زودهنگام، پیاده‌سازی درمان‌های تخصصی و رعایت پروتکل‌های مراقبتی، امکان ترمیم کامل ضایعه و بازگشت بافت سالم وجود دارد.