مهم‌ترین علائم تنبلی تخمدان: از تغییرات هورمونی تا باروری

مهم‌ترین علائم تنبلی تخمدان را بشناسید!

تنبلی تخمدان یا پلی کیستیک اوواری (PCOS) یکی از شایع‌ترین اختلالات هورمونی در زنان است که می‌تواند تاثیرات زیادی بر سلامت جسمی و روحی آن‌ها بگذارد. این بیماری، که بیشتر در سنین باروری مشاهده می‌شود، از علائم مختلفی برخوردار است و ممکن است بسیاری از زنان را دچار نگرانی و استرس کند.

 اگرچه علت اصلی این اختلال هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است، اما تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که عوامل ژنتیکی، هورمونی و حتی سبک زندگی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند. در این مقاله از آقای دارو، به بررسی علائم تنبلی تخمدان، انواع آن، راه‌های پیشگیری و درمان خواهیم پرداخت.

تنبلی تخمدان چیست؟

تنبلی تخمدان یا PCOS یک اختلال هورمونی است که منجر به رشد غیرطبیعی و تعداد زیاد کیست‌ها در تخمدان‌ها می‌شود. این وضعیت به‌ طور معمول با بالا بودن سطح هورمون‌های مردانه (آندروژن) در بدن همراه است که می‌تواند به بروز علائم مختلفی منجر شود. این اختلال می‌تواند مشکلاتی اعم از قاعدگی‌های نامنظم، عدم تخمک‌گذاری، رشد موی زائد و مشکلات باروری را ایجاد نماید.

بررسی انواع تنبلی تخمدان

PCOS به‌طور کلی به دو نوع عمده تقسیم    می‌شود:    

• نوع کلاسیک:

 این نوع از تنبلی تخمدان شامل علائم شایع و رایج است که اغلب در سنین نوجوانی یا اوایل دهه بیست زندگی خود را نشان می‌دهد. علائم شامل قاعدگی‌های نامنظم، افزایش وزن، آکنه و رشد موی زائد است.

• نوع مخفی: 

در این نوع از PCOS، علائم ممکن است کمتر مشهود باشد و ممکن است فرد بدون داشتن علائم بالینی به مشکلات تخمدانی و هورمونی دچار شود. این نوع معمولاً در زنان با سن بالاتر از 30 سال یا در زنان غیر باردار تشخیص داده می‌شود.

مهم‌ترین علائم تنبلی تخمدان

تنبلی تخمدان با مجموعه‌ای از علائم همراه است که ممکن است در هر زن متفاوت باشد. این علائم می‌توانند بر ابعاد مختلف زندگی فرد اثر بگذارند. مهم‌ترین علائم عبارتند از:

• آکنه و مشکلات پوستی

 بالا رفتن سطح هورمون‌های مردانه می‌تواند به بروز آکنه و سایر مشکلات پوستی منجر شود.

• رشد موی زائد

رشد غیرطبیعی موها در نواحی مانند صورت، سینه و شکم یکی دیگر از علائم شایع تنبلی تخمدان است.

• سردرد و تغییرات خلقی

 برخی از زنان مبتلا به PCOS ممکن است سردردهای میگرنی و تغییرات خلقی مانند استرس‌و اضطراب و افسردگی را تجربه کنند.

• قاعدگی‌های نامنظم

 یکی از بارزترین علائم تنبلی تخمدان، قاعدگی‌های نامنظم است. زنان مبتلا به PCOS ممکن است دوره‌های قاعدگی بسیار طولانی یا با فواصل زیاد تجربه نمایند.

• عدم تخمک‌گذاری

 به علت اختلال در هورمون‌ها، تخمدان‌ها قادر به تخمک‌گذاری منظم نیستند. این موضوع می‌تواند به مشکلات باروری منجر شود.

• کاهش میزان باروری

مشکلات هورمونی که موجب اختلال در تخمک‌گذاری می‌شوند، می‌توانند به کاهش باروری و مشکلات مربوط به بارداری منجر شوند.

راهکارهای پیشگیری از PCOS 

علت دقیق PCOS هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است، اما برخی از عواملی که می‌توانند به پیشگیری از بروز این اختلال کمک کنند عبارتند از:

1. رژیم غذایی سالم: رعایت یک رژیم غذایی متعادل که شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های کم‌چربی باشد می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به PCOS کمک کند. همچنین مصرف قند و چربی‌های ناسالم باید محدود شود.
2. کنترل استرس: استرس می‌تواند بر تعادل هورمون‌ها تاثیر منفی بگذارد و سبب تشدید علائم PCOS شود. استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند یوگا و مدیتیشن می‌تواند به کاهش استرس کمک چشمگیری کند.
3. ورزش منظم: ورزش کردن به‌طور منظم می‌تواند به تنظیم سطح هورمون‌ها، کاهش وزن و بهبود علائم کمک کند. فعالیت‌هایی مانند شنا، پیاده‌روی یا دویدن می‌توانند بسیار موثر باشند.
4. مشاوره ژنتیک: در صورتی که در خانواده شما سابقه PCOS وجود دارد، مشاوره ژنتیک می‌تواند به شما کمک کند تا خطر ابتلا به این بیماری را بهتر درک کنید.

روش‌های درمان تنبلی تخمدان

درمان تنبلی تخمدان در اغلب موارد به هدف کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی انجام می‌شود. درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• جراحی: در برخی موارد نادر، جراحی می‌تواند برای حذف کیست‌ها یا بازسازی تخمدان‌ها انجام شود.
• مراقبت‌های روان‌شناختی: در صورت بروز اضطراب یا افسردگی ناشی از علائم، مشاوره و درمان‌های روان‌شناختی می‌توانند موثر باشند.
• داروهای هورمونی: مصرف داروهایی مانند قرص‌های ضد بارداری می‌تواند به تنظیم قاعدگی و کاهش علائم مرتبط با افزایش سطح آندروژن کمک کند. این داروها همچنین می‌توانند از بروز کیست‌ها در تخمدان‌ها جلوگیری نمایند.
• داروهای کاهش‌دهنده موهای زائد: داروهایی مانند اسپیرونولاکتون می‌توانند برای کاهش رشد موی زائد تجویز شوند.
• داروهای کمک به تخمک‌گذاری: در زنانی که دچار مشکلات باروری هستند، داروهایی مانند کلومیفن سیترات یا متفورمین می‌تواند جهت تحریک تخمک‌گذاری تجویز شود.
   

خطرات و عوارض تنبلی تخمدان چیست؟

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک اگر درمان نشود، می‌تواند خطرات و عوارض بلندمدتی برای سلامتی به‌همراه داشته باشد. برخی از مهم‌ترین خطرات آن عبارتند از:

• بسیاری از افراد مبتلا به تنبلی تخمدان مقاومت به انسولین دارند که در بلندمدت می‌تواند به دیابت نوع 2 منجر شود.
• به دلیل عدم تخمک‌گذاری منظم، زنان مبتلا به این بیماری ممکن است با مشکلات ناباروری مواجه شوند و باردار شدن برای آن‌ها دشوار باشد.
• افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک ممکن است دچار آپنه خواب شوند که می‌تواند منجر به اختلال در خواب و مشکلات تنفسی شبانه شود.
• تغییرات هورمونی و مقاومت به انسولین می‌تواند سبب افزایش سطح کلسترول بد (LDL) و فشار خون بالا شود که خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
• عدم تخمک‌گذاری منظم و عدم تعادل هورمونی، سبب ضخیم شدن دیواره رحم و افزایش خطر سرطان آندومتر (رحم) می‌شود.
• تغییرات هورمونی و علائمی مانند افزایش وزن و موهای زائد می‌تواند منجر به کاهش اعتماد به‌ نفس، افسردگی و استرس و  اضطراب شود.

کنترل و درمان زودهنگام این بیماری از طریق تغییرات سبک زندگی، دارو و مدیریت علائم می‌تواند خطرات بلندمدت را کاهش داده و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

چطور تنبلی تخمدان را تشخیص‌ دهیم؟

پزشک با بررسی علائم، تجویز برخی از آزمایش‌ها و معاینات و سونوگرافی می‌‌تواند تنبلی تخمدان را تشخیص دهد. در ادامه این روش‌های تشخیص را لیست کرده‌ایم:

همچنین پیشنهاد  می‌شود مقاله بهترین آزمایش هورمونی برای ریزش مو در زنان چیست؟ را نیز مطالعه نمایید.

پزشک متخصص نخست از شما در مورد علائم تنبلی تخمدان مانند آکنه، رشد موهای زائد صورت و بدن ، افزایش وزن‌ و الگوی سیکل های قاعدگی می‌پرسد. از سوی دیگر، آزمایش خون برای بررسی مشکلات تیروئیدی و پرولاکتین و در صورت نیاز هورمون های مردانه، تجویز می شود.

در صورت نیاز پزشک، آزمایش خون به منظور بررسی سطح کلسترول، انسولین و تری گلیسیرید برای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط مانند بیماری قلبی و دیابت تجویز‌ می‌کند. نمونه گیری از دیواره ی رحم نیز طبق صلاح دید پزشک ممکن است انجام شود. از سونوگرافی نیز برای بررسی فولیکول‌های غیرطبیعی و سایر مشکلات مربوط به تخمدان‌ها و رحم استفاده می‌شود.
 

سخن پایانی

تنبلی تخمدان یک اختلال هورمونی بشمار می‌رود که می‌تواند تاثیرات چشمگیری بر زندگی زنان بگذارد. علائم این بیماری ممکن است متفاوت باشند و در هر فرد شدت متفاوتی داشته باشند. با این وجود، خوشبختانه پیشرفت‌های پزشکی و درمان‌های موجود می‌توانند به کنترل این علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. زنان مبتلا به PCOS باید به‌طور منظم تحت نظر پزشک باشند و اقدامات پیشگیرانه مانند رژیم غذایی سالم، ورزش و مدیریت استرس را در زندگی خود گنجانده تا از بروز علائم و مشکلات جدی‌تر جلوگیری نمایند. همچنین قرص آهن مکسوفر را نیز  ببینید.