چگونه جذب روده را بالا ببریم؟ علت جذب نشدن مواد مغذی در بدن

چگونه جذب روده را بالا ببریم؟ علت جذب نشدن مواد مغذی در بدن

صحت و سلامتی انسان در گرو هماهنگی و عملکرد صحیح اندام‌های داخلی بدن خواهد بود و در میان آن‌ها، دستگاه گوارش نقش بسیار چشمگیری بر عهده دارد. ما روزانه مواد غذایی متنوعی مصرف می‌کنیم تا انرژی مورد نیاز، مواد مغذی و ترکیبات ضروری برای ادامه‌ی حیات را تامین نماییم، اما این مواد بدون جذب در بدن ما در نهایت هیچ فایده‌ای نخواهند داشت. جذب مواد مغذی، مرحله‌ای کلیدی و اصلی از فرآیند گوارش محسوب می‌شو‌د که بیشتر آن در روده‌ی باریک انجام می‌گیرد. نحوه عملکرد درست این بخش از بدن می‌تواند نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در پیشگیری از بروز برخی بیماری‌ها، بالا بردن سطح انرژی روزانه، تقویت سیستم ایمنی و حتی سلامت روان داشته باشد.

در این مقاله از مجله آقای دارو، به بررسی نحوه انجام جذب روده‌ای، انواع آن و همچنین راهکارهای افزایش جذب روده را بررسی خواهیم کرد تا بتوانید گامی درست موثر در بهبود کیفیت زندگی و سلامت خود بردارید.

منظور از جذب روده‌ای چیست؟

جذب روده‌ای به روندی گفته شده که طی آن ترکیبات مفید حاصل از تجزیه‌ی غذا همچون قندها، ویتامین‌ها، اسیدهای چرب، اسیدهای آمینه و آب و املاح، از راه دیواره‌ی روده وارد خون یا لنف می‌شوند. این فرآیند به بدن اجازه می‌دهد تا از منابع غذایی بیشترین بهره را ببرد.

انجام جذب بیشتر در روده‌ی باریک انجام می‌شود که ساختاری تخصصی و بسیار موثر دارد. همانطور که می‌دانید، دیواره‌ی داخلی روده‌ی باریک با میلیون‌ها پرز و میکروپرز پوشیده شده که سطح تماس با غذا را به شدت بالا می‌برند. در واقع، این افزایش سطح، امکان جذب بهتر و سریع‌تر را فراهم می‌آورد.

بررسی انواع جذب در بخش‌های مختلف روده‌ی باریک

روده‌ی باریک از سه بخش اصلی تشکیل شده است که هر کدام در جذب مواد خاصی نقش چشمگیری ایفا می‌کنند:

• دوازدهه (دوئودنوم): این قسمت نخستین بخش از روده‌ی باریک خواهد بود که غذا پس از خروج از معده وارد آن می‌شود. شیره‌های گوارشی از لوزالمعده و صفرا از کیسه صفرا در این مرحله ترشح شده و به تجزیه‌ی کامل چربی‌ها، پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها کمک بسیاری می‌کنند.
• درازروده (ایلئوم): وظیفه‌ی اصلی و مهم این بخش، جذب ویتامین B12، نمک‌های صفراوی و ترکیبات خاصی از چربی‌ می‌باشد. نقش تکمیلی ایلئوم در فرآیند جذب، آن را به بخش مهمی در پایان مسیر گوارش تبدیل می‌نماید.
• تهی‌روده (ژژونوم): این بخش اغلب مسئول جذب قندهای ساده، اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب می‌باشد. بالاترین مقدار جذب مواد مغذی در این قسمت صورت گرفته و در این راستا آسیب به آن می‌تواند عوارض جدی مانند سوءتغذیه ایجاد نماید.

نحوه عملکرد جذب مواد مغذی در روده

برای ساز و کار‌های جذب مواد مغذی لازم است ابتدا با مکانیزم‌های اصلی آن آشنا شویم:

• انتشار ساده: بعضی مواد مثل آب، اکسیژن و برخی ویتامین‌های محلول در چربی از طریق غشای سلولی بدون نیاز به انرژی عبور می‌کنند. این انتقال زمانی موثر خواهد بود که غلظت مواد خارج از سلول بیشتر از داخل باشد.
• انتقال فعال: مواد مغذی مهم مانند گلوکز، اسیدهای آمینه و برخی املاح معدنی به کمک پروتئین‌های حامل و با صرف انرژی (ATP) به داخل سلول‌های روده منتقل می‌شوند.
• انتشار تسهیل‌شده: این مکانیزم مشابه انتشار ساده می‌باشد، اما به کمک حامل‌های ویژه‌ای انجام می‌شود که حرکت مواد خاصی را تسهیل می‌کنند.

در نهایت، این فرآیندها در کنار هم، سبب می‌شود بدن ما بتواند اغلب تمام مواد مفید غذا را جذب نماید، به شرطی که عملکرد روده مختل نشده باشد.

چگونه جذب روده را افزایش دهیم؟

در ادامه راهکارهایی سا‌ه، کاربردی و قابل اجرا اما نتیجع بخش برای تقویت عملکرد روده و بهبود جذب مواد مغذی معرفی خواهد شد:

• رژیم غذایی سرشار از فیبرهای محلول و نامحلول

فیبرهای غذایی به طور مستقیم در جذب شرکت نمی‌کنند، اما نقش حیاتی در حرکت مناسب غذا در طول دستگاه گوارش دارند. فیبرهای محلول مانند آنچه در جو دوسر، حبوبات و سیب یافت می‌شود به تعادل میکروبیوم روده کمک می‌کنند. فیبرهای نامحلول مانند سبوس گندم، به حرکت مکانیکی غذا و جلوگیری از یبوست کمک می‌کنند.

• مصرف پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها

میکروبیوم یا فلور میکروبی روده شامل میلیاردها باکتری مفید است که به تجزیه‌ی غذا، تولید ویتامین‌ها و مبارزه با عوامل بیماری‌زا کمک می‌کنند. مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک (مثل ماست پروبیوتیک، کفیر، ترشی طبیعی) و پری‌بیوتیک (مثل سیر، موز، پیاز، کنگر) به حفظ این تعادل کمک زیادی می‌کند.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله علت بواسير در مردان و بهترین راهکارهای درمانی را نیز مطالعه نمایید.

• نوشیدن آب کافی در طول روز

مصرف آب کافی به هضم بهتر غذا کمک خواهد کرد، بلکه حرکت غذا در روده و جذب بهتر مواد محلول در آب مانند ویتامین‌های گروه B و C را تسهیل می‌‌نماید. کم‌آبی بدن می‌تواند منجر به سفت شدن مدفوع، یبوست و در نتیجه اختلال در جذب گردد.

• کاهش مصرف قندهای ساده و چربی‌های ناسالم

رژیم غذایی پر از قندهای ساده و چربی‌های اشباع (مثل نوشابه، فست‌فود، کیک صنعتی) سبب آسیب به باکتری‌های مفید روده خواهد شد. همچنین، این نوع غذاها التهاب مزمن را بالا برده و محیط روده را جهت جذب موثر نامناسب می‌کنند.

• ورزش منظم و سبک

حرکت بدن، به خصوص انجام فعالیت‌های هوازی همانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و یوگا منجر به بهبود جریان خون در دستگاه گوارش و تقویت حرکات روده‌ای (پریستالسیس) می‌شود. این حرکت نه تنها سبب جلوگیری از یبوست، بلکه سبب بهبود عملکرد سلول‌های جذب‌کننده نیز می‌شود.

• مدیریت و کاهش استرس

استرس و اضطراب یکی از عوامل مهم اختلال در عملکرد روده محسوب می‌شود. دستگاه گوارش ارتباط نزدیکی با مغز ایفا می‌کند(محور مغز - روده) و استرس می‌تواند منجر به بیماری‌هایی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) شود. استفاده از تکنیک‌هایی نظیر مراقبه، موسیقی آرامش‌بخش، تنفس عمیق و حتی مشاوره‌ی روان‌شناسی می‌تواند در کاهش این تاثیرات مفید باشد.

• خواب کافی و منظم

تحقیقات جدید حاکی از آن است که خواب ناکافی می‌تواند به اختلال در تنظیم هورمون‌های گوارشی و فلور میکروبی منجر شود. سعی کنید هر شب بین 7 تا 8 ساعت خواب با کیفیت داشته باشید تا سلامت گوارشی شما تضمین گردد.

سخن پایانی

در نهایت، بدن ما همان چیزی را می‌سازد که جذب می‌کند، نه صرفاً آنچه می‌خوریم. حتی بهترین رژیم غذایی هم در صورت عدم جذب صحیح، سودی برای بدن نخواهد داشت. در این راستا، توجه به سلامت روده و بالا رفتن کیفیت جذب آن، یکی از مهم‌ترین قدم‌ها در مسیر حفظ سلامت عمومی و پیشگیری از بیماری‌هاست.

با رعایت توصیه‌هایی ساده ولی موثر مثل نوشیدن آب کافی، رژیم متعادل، ورزش و حفظ آرامش ذهنی می‌توان عملکرد روده را به شکل محسوسی بهبود بخشید. بهتر است این موارد را به سبک زندگی روزمره‌ی خود وارد نمایید و به بدن‌تان فرصت دهید تا از هر لقمه غذا، نهایت بهره را ببرد. همچنین قرص جویدنی هپاتوهیل را نیز ببینید.