کلوپیدوگرل؛ دارویی که یک لخته کوچک را به یک اتفاق بزرگ تبدیل نمی‌کند

کلوپیدوگرل؛ دارویی که یک لخته کوچک را به یک اتفاق بزرگ تبدیل نمی‌کند

کلوپیدوگرل یک داروی ضدپلاکت است؛ به این معنا که مانع چسبیدن پلاکت‌های خون به یکدیگر می‌شود. پلاکت‌ها نقش چشمگیری در توقف خونریزی دارند، اما همین ویژگی در شرایط خاص می‌تواند خطرناک شود. زمانی که پلاکت‌ها بی‌موقع فعال شوند، لخته‌ای تشکیل می‌دهند که راه جریان خون را می‌بندد.

پزشکان کلوپیدوگرل را به منظور کاهش خطر سکته قلبی، سکته مغزی و انسداد عروق تجویز می‌نمایند، به‌ویژه در کسانی که سابقه بیماری قلبی-عروقی دارند یا استنت قلبی برایشان گذاشته شده است. این دارو اغلب به‌عنوان پیشگیری او درمان طولانی‌مدت استفاده می‌شود، نه یک مسکن.

کلوپیدوگرل چیست؟

هنگامی که دیواره رگ‌های خونی آسیب می‌بیند، سلول‌هایی به نام پلاکت به سرعت دست به کار می‌شوند تا با چسبیدن به یکدیگر، جلوی خونریزی را بگیرند. اما زمانی که این فرآیند طبیعی در داخل عروق قلب یا مغز رخ می‌دهد و منجر به فاجعه می‌شود.

کلوپیدوگرل یک داروی ضد پلاکت قوی بوده که به طور مستقیم بر روی گیرنده‌های ویژه‌ای روی سطح پلاکت‌ها اثر می‌گذارد. این دارو رقیق‌کننده خون به معنای کاهش غلظت مایع خون نیست؛ بلکه مانع از چسبندگی پلاکت‌ها می‌شود.

نام تجاری معروف این دارو پلاویکس است، اما عملکرد ماده موجود در آن در تمام برندها یکسان است. این دارو به طور معمول برای کسانی تجویز می‌شود که سابقه حملات قلبی داشته‌اند یا جریان خون در رگ‌هایشان با اختلال مواجه است.

چه کسانی به کلوپیدوگرل نیاز دارند؟

کلوپیدوگرل برای همه افراد مناسب نبوده و به همین دلیل باید با نسخه و تشخیص متخصص مصرف شود. بیشترین کاربرد آن در این گروه‌ها دیده می‌شود:

• افرادی با سابقه سکته قلبی
• بیماران دارای سکته مغزی ایسکمیک
• بیماران مبتلا به بیماری عروق محیطی
• کسانی که آنژیوپلاستی یا استنت‌گذاری انجام داده‌اند

در بسیاری از این موارد، کلوپیدوگرل به‌تنهایی یا همراه با داروهای ضدپلاکت دیگر تجویز می‌گردد تا ریسک انسداد عروقی به حداقل میزان خود برسد.

چرا پزشک کلوپیدوگرل تجویز می‌کند؟

اغلب تجویز این دارو نشان‌دهنده یک ریسک بالا برای تشکیل لخته در بیمار است. در بسیاری از موارد، بیمارانی که دچار آنژین ناپایدار (درد قفسه سینه) هستند یا گردش خون ضعیفی در پاها دارند (بیماری عروق محیطی)، افراد اصلی مصرف این دارو محسوب می‌شوند. هدف اصلی، خریدن زمان برای قلب و مغز شماست تا بدون انسداد ناگهانی به فعالیت خود ادامه دهند. مقاله آنژین صدری؛ درد قفسه سینه‌ای که قلب با آن هشدار می‌دهد  را نیز مطالعه نمایید. 

پیشگیری از لخته مجدد با کلوپیدوگرل

یکی از بزرگترین ترس‌های بیماران قلبی، تکرار حادثه است. آمارها حاکی از آن است که ریسک سکته دوم در ماه‌های اول پس از سکته اولیه بسیار افزایش می‌یابد. در اینجا مصرف منظم کلوپیدوگرل به شدت اهمیت پیدا می‌کند.

این دارو با سرکوب فعالیت‌های افراطی پلاکت‌ها، شانس تشکیل مجدد لخته را تا حد قابل توجهی کم‌ می‌کند. این دارپ یک مسکن یا ویتامین نیست که بتوانید هر وقت دلتان خواست آن را قطع نمایید؛ قطع خودسرانه آن هم می‌تواند دروازه‌ای برای بازگشت سریع بیماری باشد.

نقش کلوپیدوگرل پس از فنرگذاری قلب

در صورتی که اخیرا عمل آنژیوپلاستی انجام داده‌اید و پزشک استنت (فنر) در رگ قلب شما کار گذاشته شده است، این دارو حکم اکسیژن را برای آن استنت دارد. بدن انسان به طور طبیعی استنت فلزی یا دارویی را به عنوان یک جسم خارجی می‌شناسد و سعی می‌کند با پلاکت‌ها به آن حمله کند که منجر به گرفتگی داخل استنت می‌گردد.

مصرف همزمان کلوپیدوگرل و آسپرین (درمان دوگانه ضد پلاکت) تنها راهی است که استنت را باز نگه می‌دارد تا زمانی که لایه‌ای از سلول‌های طبیعی روی آن را بپوشاند.

نحوه مصرف و دوزهای استاندارد کلوپیدوگرل

استانداردترین دوز مصرفی برای نگهداری طولانی‌مدت، قرص‌های 75 میلی‌گرم است که اغلب یک مرتبه در روز مصرف می‌شود. با این وجود، در شرایط اورژانسی یا بلافاصله پس از سکته، پزشک ممکن است یک دوز بارگیری سنگین مانند 300 یا 600 میلی‌گرم را یکجا تجویز کند تا دارو سریعاً به سطح اثرگذاری در خون برسد.

زمان مصرف دارو چندان به پر یا خالی بودن معده بستگی ندارد، اما نظم در ساعت مصرف بسیار حائز اهمیت است. اگر هر روز ساعت 8 صبح دارو را می‌خورید، بدن شما الگوی تاثیر دارو را تنظیم می‌کند. تغییر مداوم ساعت مصرف می‌تواند نوساناتی در سطح دارو ایجاد کند که مطلوب نیست. برای خرید کوکیوتن قرمز 100 کلیک کنید.

چه زمانی مصرف کلوپیدوگرل خطرناک می‌شود؟

در صورتی که قرار است جراحی دندانپزشکی یا هر عمل جراحی دیگری انجام دهید، جراح باید بداند شما این دارو را مصرف می‌کنید. اغلب پزشکان توصیه می‌کنند 5 تا 7 روز پیش از جراحی‌های بزرگ، مصرف کلوپیدوگرل قطع شود؛ چرا که قدرت لخته شدن خون شما به شدت پایین آمده و حتی یک جراحی ساده می‌تواند منجر به خونریزی‌های غیرقابل کنترل شود.

تفاوت کلوپیدوگرل با آسپرین و پلاویکس چیست؟

برتی بسیاری از بیماران سوال است که آیا می‌توان از جایگزین‌های گیاهی استفاده کرد؟ یا فرق این دارو با آسپرین چیست؟ آسپرین و این دارو هر دو ضد پلاکت هستند اما مکانیسم اثر متفاوتی داشته و روش‌های متفاوتی را در پلاکت مسدود می‌کنند.

پزشکان اغلب به منظور اثرگذاری بیشتر، این دو را با هم تجویز می‌نمایند. پلاویکس نیز فقط نام تجاری و برند اصلی شرکت سازنده (Sanofi) است و از نظر فرمول شیمیایی تفاوتی با نسخه ژنریک کلوپیدوگرل ندارد، هرچند برخی پزشکان معتقدند برند اصلی کیفیت و جذب بهتری دارد.

عوارض و نکات مهم درباره کلوپیدوگرل

همیشه در آقای دارو گفته‌ایم که هیچ داروی قلبی بدون عارضه نیست. شایع‌ترین شکایت بیماران مصرف‌کننده، کبودی‌های آسان روی پوست است. ممکن است با کوچکترین ضربه به دست یا پا، لکه‌های بنفش بزرگی ببینید.

این موضوع نشان می‌دهد دارو کارش را درست انجام می‌دهد، اما لازم است مراقب ضربات باشید. خونریزی لثه در زمان مسواک زدن یا خونریزی بینی که دیر بند می‌آید نیز از عوارضی است که اغلب دیده می‌شود.

اما علائمی وجود دارد که نیازمند مراجعه فوری به اورژانس است:

• استفراغ خونی یا چیزی شبیه تفاله قهوه
• مدفوع سیاه رنگ و قیری (نشانه خونریزی معده)
• سردردهای ناگهانی و بسیار شدید (احتمال خونریزی مغزی)
• لکه‌های قرمز ریز زیر پوست که شبیه راش پوستی هستند (پورپورای ترومبوتیک)

نکات کلیدی درباره داروهای ضد پلاکت

مصرف داروهای ضد پلاکت نیازمند انجام برخی نکات است. استفاده از مسواک‌های نرم جهت جلوگیری از خونریزی لثه بسیار حائز اهمیت است. از سوی دیگر، در استفاده از وسایل تیز مثل چاقوی آشپزخانه یا ابزار باغبانی باید دوچندان دقت کنید.

نکته مهم دیگر رژیم غذایی است. برخلاف وارفارین، کلوپیدوگرل تداخل غذایی شدید با سبزیجات ندارد، اما گریپ‌فروت می‌تواند بر آنزیم‌های کبدی که مسئول فعال‌سازی دارو هستند اثر بگذارد. لازم است مصرف گریپ‌فروت را محدود نمایید. به علاوه، مصرف الکل همراه با این دارو می‌تواند خطر زخم معده را به شدت بالا ببرد. برای خرید قرص کروم و ویتامین b3 یوروویتال کلیک کنید.

تداخلات دارویی مهم کلوپیدوگرل

داروی کلوپیدوگرل می‌تواند با برخی داروها تداخل داشته باشد و در نهایت اثرش کم یا زیاد شود. داروهای کاهنده اسید معده، برخی مسکن‌ها و داروهای ضدانعقاد از جمله مواردی هستند که لازم است محتاطانه مصرف شوند.

همواره لازم است پزشک متخصص از تمام داروهای مصرفی شما اطلاع داشته باشد، حتی داروهایی که بدون نسخه تهیه می‌شوند.

آیا نگران تداخل داروهای فعلی خود با این قرص هستید؟ پیشنهاد می‌کنیم لیستی از تمام داروهای مصرفی خود را تهیه نمایید و در ویزیت بعدی به پزشک نشان دهید، یا در صورتی که سوالی در این باره دارید، در قسمت کامنت‌ها مطرح کنید تا بررسی کنیم.

سخن پایانی

در نهایت، گاهی یک لخته خون بدون درد، بدون هیچگونه نشانه و بدون صدا شکل می‌گیرد. کلوپیدوگرل برای وقتی است که هنوز اتفاقی نیفتاده، اما وقوع آن محتمل است.

این دارو با مهار فعالیت پلاکت‌ها، جلوی زنجیره‌ای را می‌گیرد که می‌تواند به انسداد عروق قلب یا مغز منجر شود. نکته‌ای که کمتر به آن‌ توجه می‌شود این است که کلوپیدوگرل دارویی وابسته به نظم است؛ اثرش به مصرف مداوم و درست گره خورده، نه به مصرف مقطعی.

سوالات متداول

آیا مصرف طولانی مدت این دارو باعث پوکی استخوان می‌شود؟

خیر، تاکنون شواهد علمی معتبری مبنی بر تاثیر منفی مستقیم این دارو بر تراکم استخوان یافت نشده است. نگرانی اصلی خونریزی است، نه استخوان‌ها.

آیا می‌توان همزمان مکمل‌های ویتامین مصرف کرد؟

اکثر مولتی‌ویتامین‌ها بی‌خطر هستند، اما لازم است از مصرف دوزهای بالای ویتامین E و امگا 3 (روغن ماهی) بدون مشورت پزشک خودداری نمایید؛ چرا که هر دو خاصیت رقیق‌کنندگی خفیف دارند و اثر دارو را تشدید می‌کنند.

اگر دچار زخم معده شویم چه کنیم؟

پزشک ممکن است داروی محافظ معده (مانند پانتوپرازول که تداخل کمتری نسبت به امپرازول دارد) تجویز کند. هرگز بدون دستور پزشک دارو را قطع نکنید، حتی در صورتی که معده درد دارید.

 منبع: mayoclinic