معرفی 12 راهکار برای درمان سرفه کودکان در خانه

درمان سرفه کودکان در خانه

آیا دیدن سرفه‌های پی در پی کودکتان شما را نگران کرده است؟ برای تسکین آن به دنبال راهی فوری هستید؟ درمان سرفه کودکان یکی از دغدغه‌های اصلی پدران و مادرانی محسوب می‌شود که نیمه‌شب‌ها، صدای سرفه خشک فرزندشان را می‌شنوند. بسیاری تصور می‌کنند سرفه همیشه یک وضعیت اضطراری است. 

جالب است بدانید که سرفه یک مکانیسم دفاعی مهم بدن است. سرفه‌های ناشی از سرماخوردگی‌های ویروسی یا آلرژی‌ها، اغلب نیازی به درمان‌های دارویی پیچیده ندارند. درمان سرفه کودکان با اطلاعات کافی، می‌تواند در محیط امن خانه انجام گیرد. با این وجود، باید بدانیم چه زمانی سرفه علامت خطری جدی است.  

در اکثر موارد، درمان سرفه کودکان از راه راهکارهای خانگی امکان‌پذیر است. در این مقاله از مجله آقای دارو، 12 روش نتیجه بهش برای تسکین سرفه کودک شما را معرفی می‌کنیم. این راهکارها با هدف کاهش تحریک گلو، رقیق‌سازی مخاط و تقویت سیستم ایمنی کودک گفته می‌شوند.

تشخیص نوع سرفه و خطرات جدی

سرفه تنها یک علامت محسوب نمی‌شود. سرفه یک رفلکس محافظتی است. این واکنش مهم به پاکسازی مجاری هوایی کمک می‌کند. از سوی دیگر، سرفه از ورود ذرات مضر به ریه‌ها جلوگیری می‌کند. سرفه‌های گاه به گاه در کودکان کاملا طبیعی هستند. اما تشخیص دقیق نوع سرفه، گام اول درمان سرفه کودکان به روشی هدفمند است.   

سرفه خشک یا خلط‌دار؟

سرفه را می‌توان بر اساس وجود یا عدم وجود خلط دسته‌بندی نمود. این تقسیم‌بندی به ما کمک می‌کند تا درمان مناسب را انتخاب کنیم.   

سرفه خشک

• احساس غلغلک در گلو ایجاد می‌کند.   
• اغلب بدون خروج خلط یا مخاط از بینی است.   
• ناشی از تحریک گلو یا عفونت‌های ویروسی است.

سرفه خلط‌دار 

• با خروج خلط یا بلغم از گلو همراه است.   
• نشان‌دهنده عفونت‌های مجاری تنفسی است.   
• معمولا در سرماخوردگی، برونشیت یا ذات‌الریه دیده می‌شود.   

علاوه بر این، صدای سرفه می‌تواند راهنمای ما برای شناسایی بیماری‌های خاص باشد. والدین باید به صدای سرفه توجه ویژه‌ای داشته باشند.

سرفه‌هایی که باید جدی بگیرید

برخی صداهای غیرعادی سرفه، نشانگر بیماری‌های جدی‌تر و خطرناک‌تر هستند. این صداها نیاز به اقدام سریع پزشکی دارند.   

• سرفه کروپ (خروسک): این سرفه صدایی شبیه «پارس سگ» دارد. این نوع سرفه اغلب در شب‌ها تشدید می‌شود. نفس کشیدن کودک در این حالت ممکن است صدادار باشد.   
• سرفه ذات‌الریه: این سرفه در کودکان، صدایی شبیه غرغر دارد. ذات‌الریه معمولاً با خلط همراه است.   
• سرفه آسم: سرفه خس خس مانند یکی از علائم آسم است. این سرفه ممکن است در شب بدتر شود. همچنین، سرفه‌ای که با افزایش فعالیت بدنی در حین بازی تشدید شود، می‌تواند نشانه آسم باشد.   
• سیاه سرفه: با سرفه‌های پشت سر هم و ممتد مشخص می‌شود. این سرفه‌ها به دنبال خود، صدای بلند دم (Whoop) ایجاد می‌کنند.   

علائم خطرناک و زمان مراجعه به پزشک

تشخیص زودهنگام علائم هشداردهنده، حیاتی است. وجود هر یک از موارد زیر نیازمند مراجعه فوری به پزشک است.   

  این علائم هشدار می‌دهند که عفونت ممکن است باکتریایی یا درگیر کننده ریه‌های تحتانی باشد.

بررسی 12 راهکار موثر درمان سرفه کودکان در خانه

درمان سرفه کودکان در محیط خانه نیازمند دقت و استفاده از روش‌های مبتنی بر شواهد علمی است. قبل از شروع درمان‌های خانگی، رعایت نکات ایمنی زیر بسیار مهم است. عدم رعایت این نکات می‌تواند خطرات جدی برای کودک به همراه داشته باشد.

• ممنوعیت عسل: عسل برای کودکان زیر 1 سال مطلقا ممنوع است. این ممنوعیت برای جلوگیری از خطر نادر بوتولیسم است.  
• پرهیز از آسپرین: استفاده از آسپرین در افراد زیر 18 سال ممنوع است. این کار خطر سندرم ری را افزایش می‌دهد.  
• احتیاط با بخورهای روغنی: استفاده مستقیم از پماد ویکس یا روغن اکالیپتوس روی بینی کودکان خردسال توصیه نمی‌شود. این مواد ممکن است تولید مخاط را افزایش داده و تنفس را بدتر کنند.  
• داروهای بدون نسخه: داروهای شیمیایی ضد سرفه بدون تجویز پزشک ممنوع هستند. این امر به ویژه برای کودکان زیر 6 ماه صادق است. برای خرید شربت پدی کاف کلیک کنید.

در ادامه، 12 روش مؤثر و ایمن درمان سرفه کودکان در منزل را بررسی خواهیم کرد:

1. عسل تسکین دهنده قوی مخاط

عسل طبیعی دارای خواص پوششی و تسکین دهنده است. مطالعات نشان داده‌اند که عسل در تسکین سرفه، مؤثرتر از برخی داروهای ضد سرفه مانند دکسترومتورفان عمل می‌کند.  

• دو قاشق چای‌خوری عسل استفاده کنید.
• آن را در آب گرم یا دمنوش گیاهی ملایم حل کنید.  
• بهترین زمان مصرف، قبل از خوابیدن کودک است.
• این روش تنها برای کودکان بالای یک سال مجاز است.  

2. مایعات ولرم (هیدراتاسیون و رقیق‌سازی)

هیدراته ماندن بدن در زمان سرفه یا سرماخوردگی بسیار مهم است. مایعات کمک می‌کنند تا مخاط غلیظ رقیق شود و دفع آن آسان‌تر گردد.  

• آب یا سایر مایعات ولرم را به صورت منظم به کودک بدهید.  
• نوشیدن مایعات هم‌دمای اتاق در کاهش آبریزش بینی و عطسه مؤثر است.  
• نوشیدنی‌های گرم، علائم عمومی سرماخوردگی (مانند لرز و خستگی) را کاهش می‌دهند.  
• سوپ مرغ گرم التهاب مجاری تنفسی فوقانی را کم می‌کند.  

3. بخور سرد

رطوبت‌رسانی به مجاری تنفسی یکی از پایه‌های درمان سرفه کودکان است. دستگاه بخور سرد، رطوبت پایدار و امنی به هوای اتاق اضافه می‌کند.  

• بخور سرد رطوبت پایدار به هوا می‌افزاید.
• مجاری تنفسی خشک و تحریک شده کودک مرطوب باقی می‌ماند.  
• این کار در بهبود سرفه خشک و گرفتگی تنفس مؤثر است.  
• تمیز نگه داشتن دستگاه بخور برای جلوگیری از رشد قارچ‌ها ضروری است.

4. بالا آوردن سر کودک

وقتی کودک دراز می‌کشد، احتقان بینی و تجمع ترشحات پشت حلق اغلب بدتر می‌شود. این امر سرفه‌های شبانه را تشدید می‌کند.  

• هنگام خواب، سر کودک را کمی بالاتر قرار دهید.
• از یک بالش اضافی یا بالا آوردن تشک در ناحیه سر استفاده کنید.  
• این وضعیت از بازگشت ترشحات پشت حلق و ریفلاکس اسید جلوگیری می‌کند.
• این تکنیک احتقان بینی و سرفه شبانه را کاهش می‌دهد.  

5. غرغره آب نمک

غرغره کردن یکی از موثرترین روش‌ها برای درمان گلودرد و سرفه خلط‌دار است.  

• نصف قاشق چای‌خوری نمک را در یک فنجان آب گرم حل کنید.  
• آب نمک بلغم و مخاط انتهای گلو را رقیق و کاهش می‌دهد.  
• این روش تنها برای کودکانی که توانایی غرغره و عدم بلع دارند، مجاز است.
• انجام غرغره چند بار در روز تا بهبود سرفه توصیه می‌شود.  

6. دمنوش ریشه گل ختمی

ریشه گل ختمی سابقه طولانی در درمان سرفه و گلودرد دارد.  

• این گیاه حاوی ماده‌ای به نام موسیلاژ (لعاب گیاهی) است.  
• موسیلاژ یک لایه محافظ و تسکین دهنده روی گلو ایجاد می‌کند.
• تحریک و غلغلک ناشی از سرفه خشک با این پوشش کاهش می‌یابد.  
• به صورت دمنوش ۱۰ دقیقه‌ای تهیه و مصرف می‌شود.
• برای مقابله با عوارض جانبی احتمالی معده، مایعات بیشتری بنوشید.  

7. زنجبیل تازه

زنجبیل به دلیل داشتن خواص ضد التهابی قدرتمند شناخته شده است. این خاصیت به خصوص برای سرفه‌های خشک و آسمی مفید است.  

• زنجبیل تازه حاوی ترکیبات ضد التهابی است.
• این ترکیبات غشای مخاطی دستگاه تنفسی را شل می‌کنند.  
• دمنوش زنجبیل ملایم (20 تا 40 گرم در آب داغ) تهیه کنید.  
• مصرف زنجبیل ممکن است در برخی موارد باعث ناراحتی معده شود؛ افزودن عسل می‌تواند این عارضه را خفیف کند.  

8. دمنوش یا شربت آویشن (بهترین خلط‌آور گیاهی)

آویشن یک گیاه دارویی رایج و تأیید شده برای سرفه، برونشیت و مشکلات تنفسی است.  

• شربت‌های حاوی آویشن و عشقه مؤثرتر از دارونما، سرفه حاد را تسکین می‌دهند.  
• این گیاه دارای خاصیت خلط‌آور قوی و آنتی‌اکسیدانی است.
• برای درمان سرفه کودکان خلط‌دار، آویشن انتخابی قدرتمند است.
• 2 قاشق چایخوری آویشن خشک را در آب داغ دم کنید.  
• در مصرف دمنوش آویشن (حداکثر 120 میلی‌لیتر در روز) باید احتیاط کرد.  

9. بروملین

بروملین آنزیمی است که از میوه آناناس استخراج می‌شود. این آنزیم به دلیل خواص ضد التهابی و توانایی در حل کردن مخاط شناخته شده است.  

• بروملین دارای خواص ضد التهابی و خلط‌آور است.
• به از بین بردن مخاط غلیظ و خروج آن از بدن کمک می‌کند.  
• مصرف مکمل بروملین باید حتماً با مشورت پزشک صورت گیرد.
• این ماده با داروهای رقیق‌کننده خون یا برخی آنتی‌بیوتیک‌ها تداخل دارد.  

10. کنترل ریفلاکس اسید

بازگشت اسید معده به مری (ریفلاکس) یکی از علل پنهان و شایع سرفه خشک مزمن است.  

• پرهیز از غذاهایی که ریفلاکس معده را تحریک می‌کنند، سرفه را متوقف می‌سازد.  
• محرک‌های اصلی شامل کافئین، شکلات، مرکبات و غذاهای چرب هستند.  
• درمان سرفه کودکان ناشی از ریفلاکس، نیازمند تغییرات دقیق در رژیم غذایی است.
• سعی کنید کودک دو تا سه ساعت قبل از خواب چیزی نخورد.

11. نارون قرمز لغزنده

این گیاه به طور سنتی برای مشکلات تنفسی و گوارشی استفاده می‌شده است. مکانیسم اثر آن مشابه ریشه گل ختمی است.

• مانند گل ختمی، حاوی مقادیر بسیاری موسیلاژ است.  
• این ماده به تسکین التهاب گلو و سرفه کمک می‌کند.
• احتیاط جدی: گیاه نارون قرمز می‌تواند در جذب برخی داروها تداخل ایجاد کند.  
• پیش از مصرف این دمنوش، مشورت با متخصص بسیار حیاتی است.

12. پروبیوتیک‌ها

پروبیوتیک‌ها، باکتری‌های مفیدی هستند که مستقیما سرفه را درمان نمی‌کنند. نقش آن‌ها در تقویت سیستم ایمنی است.  

• پروبیوتیک‌ها سیستم ایمنی روده را متعادل و تقویت می‌کنند.  
• سیستم ایمنی قوی، بهتر با عوامل عفونی مبارزه می‌کند.  
• باکتری لاکتوباسیلوس ممکن است در پیشگیری از عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی (سرماخوردگی) مؤثر باشد.  
• منابع غذایی آن شامل ماست‌های حاوی کشت‌های فعال زنده و کفیر است.  
• مصرف مکمل‌های پروبیوتیک باید به صورت منظم برای کمک به پیشگیری از عفونت‌های مکرر انجام شود.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله برونشیت و پنومونی در کودکان | تفاوت، علائم و درمان قطعی را نیز مطالعه نمایید.

مدیریت تغذیه در کودکان مبتلا به سرفه‌

توجه به رژیم غذایی می‌تواند به کاهش سرفه‌های ناشی از تحریک گوارشی کمک کند. پرهیز از محرک‌ها در اینجا کلید اصلی است.

 سخن پایانی

درمان سرفه کودکان می‌تواند با روش‌های خانگی نیز انجام گیرد. در اینجا 12 راهکار خانگی را بررسی کردیم که بسیاری از افراد از آن نتیجه گرفته‌اند. توصیه می‌شود همواره روش‌های ایمن را امتحان کنید و از درمان‌های پرخطر یا غیرضروری دوری کنید.

گرچه سرفه یک پاسخ طبیعی بدن است، اما تداوم آن یا همراهی با علائم خطر (مانند تب بالا، استفراغ شدید یا مشکلات تنفسی) زنگ هشداری جدی است. در صورتی که علائم بهبود نیافت، یا سرفه بیش از 14 روز ادامه داشت، مشورت با پزشک ضروری است. برای خرید شربت بنفشه باریج کلیک کنید.

سوالات متداول

1. چه مدت سرفه در کودکان طبیعی است؟

سرفه ناشی از سرماخوردگی تا 14 روز طبیعی است. سرفه‌های طولانی‌تر از دو هفته باید توسط پزشک بررسی شوند.

2. آیا آنتی‌بیوتیک برای سرفه کودکان نیاز است؟

خیر. سرفه‌های ویروسی با آنتی‌بیوتیک درمان نمی‌شوند. آنتی‌بیوتیک فقط در صورت تشخیص عفونت باکتریایی تجویز می‌شود.

3. بهترین نوع بخور (سرد یا گرم) کدام است؟

بخور سرد ایمن‌تر و برای استفاده طولانی‌مدت (مانند شب) توصیه می‌شود. بخار گرم حمام می‌تواند تسکین موقت ایجاد کند.

4. آیا می‌توان از روغن اکالیپتوس در بخور استفاده کرد؟

بخور اکالیپتوس خواص ضد التهابی دارد. اما استفاده از اسانس‌های روغنی مستقیم در بخور یا نزدیک بینی کودک باید با احتیاط فراوان و مشورت پزشک صورت گیرد.

5. چه موقع سرفه شبانه خطرناک است؟

سرفه‌ای که کودک را از خواب بیدار نماید و با تنفس سخت، سریع یا خس‌خس همراه باشد، نیاز به توجه فوری دارد.

منبع: childrens.com