شربت دکسترومتورفان پی؛ قاتل سرفه یا داروی پرخطر؟

شربت دکسترومتورفان پی

شربت دکسترومتورفان پی (Dextromethorphan P) برای چیست؟ شاید هیچ‌چیز کلافه‌کننده‌تر از آن لحظه‌ای نباشد که سرفه‌های متعدد و گرفتگی بینی اجازه نمی‌دهند حتی به راحتی نفس بکشید.  شربت دکسترومتورفان پی ترکیبی از بهبود سرفه و باز کردن راه تنفسی است. اما صبر کنید؛ این دارو یک شربت شیرین نیست که با قاشق چای‌خوری سر بکشید. وجود حرف P در کنار نام این دارو، معادلات را تغییر می‌دهد و هشدارهای جدیدی را به همراه می‌آورد که اگر ندانید، ممکن است به جای درمان، دردسر هم اضافه کنید.

در این مقاله ار مجله آقای دارو، تمام موارد و نکات این دارو را بررسی خواهیم کرد. از دوزهای دقیقی که پزشکان می‌گویند تا تداخلاتی دارویی بسیار مهم.

شربت دکسترومتورفان پی چیست و چه تفاوتی با نوع معمولی دارد؟

شربت دکسترومتورفان پی یک داروی ترکیبی است؛ شامل دکسترومتورفان برای سرکوب سرفه خشک و سودو افدرین برای رفع گرفتگی و احتقان بینی. تفاوت اصلی آن با نوع معمولی، وجود سودو افدرین است که منجر به باز شدن مجاری تنفسی می‌شود.

بسیاری از افراد به اشتباه بر این باورند که تمام شربت‌های سرفه عملکرد یکسانی دارند. اما در دنیای فارماکولوژی، جزئیات مهم هستند. دکسترومتورفان به تنهایی روی مرکز سرفه در بصل‌النخاع (در مغز) اثر می‌گذارد و آستانه تحریک سرفه را بالا می‌برد. این یعنی مغز شما کمتر فرمان سرفه کن صادر می‌کند.

اما وقتی پسوند پی(P) به میان می‌آید، اوضاع فرق می‌کند. این حرف مخفف Pseudoephedrine (سودو افدرین) است. این ماده یک منقبض‌کننده عروق سمپاتومیمتیک است. زمانیکه شما سرما می‌خورید، رگ‌های خونی داخل بینی متورم می‌شوند و راه هوا را می‌بندند. سودو افدرین این رگ‌ها را تنگ کرده و تورم را کاهش می‌دهد. 

در نهایت، شربت دکسترومتورفان پی هم سرفه خشک را ساکت می‌کند و هم کیپی بینی ناشی از سینوزیت یا سرماخوردگی را از بین می‌برد. این ویژگی آن را از اکسپکتورانت‌ها (که خلط‌آور هستند) کاملا متمایز می‌سازد.

فواید و خواص دکسترومتورفان پی

در بخش از مقاله، مهم‌ترین اثرات این اکسیر دارویی را مرور می‌کنیم:

• رفع احتقان و گرفتگی بینی و سینوس‌ها
• کاهش فشار در مجاری استاش گوش میانی
• بهبود کیفیت خواب شبانه با کاهش رفلکس سرفه
• سرکوب سریع سرفه‌های خشک و غیرمولد (بدون خلط)
• کمک به تنفس راحت‌تر در بیماران مبتلا به آلرژی فصلی
• تاثیرگذاری نسبتا سریع (معمولا 15 تا 30 دقیقه پس از مصرف)

چگونه دکسترومتورفان پی را مصرف کنیم؟ 

میزان مصرف دقیق به سن و وزن بستگی دارد. هیچگاه بدون پیمانه مدرج دارو را مصرف نکنید. دوز معمول برای بزرگسالان هر 6 ساعت 5 تا 10 میلی‌لیتر است. دقت کنید که این جدول بر اساس استانداردهای عمومی فارماکوپه تنظیم شده است، اما نظر پزشک شما همواره در الویت شما باشد.

 استفاده خودسرانه برای کودکان زیر 6 سال به دلیل وجود سودو افدرین و خطر تشنج یا ضربان قلب نامنظم، ممنوع است.

بهترین زمان مصرف و نحوه نگهداری  ضدسرفه دکسترومتورفان پی

بهترین زمان مصرف پیش از خواب (برای کاهش سرفه شبانه) یا بعد از غذا (برای کاهش عوارض گوارشی) است. دارو باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود.

بهترین زمان مصرف شربت دکسترومتورفان پی

 به منطور جذب بهتر و جلوگیری از آسیب به معده، پیشنهاد می‌شود شربت دکسترومتورفان پی را با یک لیوان کامل آب میل نمایید. این کار به رقیق شدن ترشحات نیز کمک می‌کند. دارو را در کابینت حمام نگهداری نکنید؛ رطوبت و تغییر دما ساختار شیمیایی آن را تخریب می‌کند. 

دمای بین 20 تا 25 درجه سانتی‌گراد ایده‌آل است. همچنین پس از باز کردن درب شربت، حداکثر تا یک ماه قابلیت مصرف ایمن دارد و بعد از آن باید دور ریخته شود، حتی اگر تاریخ انقضای روی جعبه باقی‌مانده باشد. برای مشاهده قیمت و خرید شربت کاف پدیابست کلیک کنید.

آشنایی با عوارض شربت dextromethorphan p

خواب‌آلودگی، سرگیجه، خشکی دهان و تپش قلب از شایع‌ترین عوارض هستند. در موارد نادر، توهم یا بی‌قراری شدید نیز از سوی مصرف کنندگان گزارش شده است.

 از آنجا که شربت دکسترومتورفان پی حاوی دو ماده اصلی اثرگذار است، عوارض احتمالی آن کمی پیچیده‌تر از شربت‌های گیاهی است:

• سیستم عصبی: دکسترومتورفان می‌تواند موجب گیجی و خواب‌آلودگی خفیف شود. اما سودو افدرین موجود در آن، خاصیت محرک دارد و ممکن است در برخی افراد باعث بی‌خوابی، عصبی شدن و بی‌قراری شود. این یک پارادوکس دارویی است که واکنش بدن شما تعیین‌کننده آن است.
• دستگاه گوارش: حالت تهوع، استفراغ و دردهای شکمی خفیف ممکن است رخ دهد. مصرف دارو با غذا می‌تواند این عوارض را کاهش دهد.
• قلب و عروق: به دلیل وجود بخش پی (ضد احتقان)، افزایش فشار خون و تپش قلب در افراد حساس بسیار محتمل است.
• علائم نادر اما خطرناک: در صورتی که دچار لرزش شدید، راش پوستی، مشکل در ادرار کردن (به خصوص در مردان با پروستات بزرگ) یا تاری دید شدید، مصرف را قطع و سریعا به اورژانس مراجعه نمایید.

چه کسانی نباید از این شربت استفاده کنند؟ 

بیماران با فشار خون بالا، مشکلات قلبی، دیابت کنترل نشده و کسانی که داروهای ضد افسردگی MAOI مصرف می‌کنند، نباید از این دارو استفاده کنند.مکانیسم اثر سودو افدرین منجر به تنگ شدن عروق می‌شود؛ در نهایت در این موارد احتیاط کنید:

• گلوکوم (آب سیاه): فشار داخلی چشم را افزایش می‌دهد.
• بیماران قلبی: ریسک آریتمی و سکته را در افراد مستعد بالا می‌برد.
• مشکلات تیروئید: پرکاری تیروئید با مصرف این دارو تشدید می‌شود.
• فشار خون بالا: این دارو مثل بنزین روی آتش برای فشار خون است. می‌تواند منجر به بحران فشار خون شود.
• مصرف‌کنندگان داروهای MAOI: در صورتی که در 14 روز گذشته داروهای ضد افسردگی مثل فنلزین یا ترانیل سیپرومین مصرف کرده‌اید، خوردن دکسترومتورفان پی می‌تواند کشنده باشد (سندرم سروتونین).

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله معرفی 12 راهکار برای درمان سرفه کودکان در خانه را نیز مطالعه نمایید.

تداخلات دارویی شربت  ضدسرفه دکسترومتورفان پی

 الکل، داروهای خواب‌آور، سایر داروهای سرماخوردگی و داروهای کاهش فشار خون با دکسترومتورفان پی تداخل دارند. ترکیب داروها در بدن شبیه ترکیب مواد شیمیایی در آزمایشگاه است.

• الکل و آرام‌بخش‌ها: مصرف همزمان باعث تشدید شدید خواب‌آلودگی و سرکوب تنفسی می‌شود که بسیار خطرناک است.
• سایر داروهای سرماخوردگی: بسیاری از قرص‌های سرماخوردگی خودشان حاوی استامینوفن یا سودو افدرین هستند. مصرف همزمان یعنی دوز تکراری و مسمومیت کبد یا کلیه.
• داروهای فشار خون: سودو افدرین اثر داروهای فشار (مثل لوزارتان یا کاپتوپریل) را خنثی می‌کند و فشار خونتان را بالا می‌برد.

مصرف شربت دکسترومتورفان پی در بارداری و شیردهی بلامانع است؟

در سه ماهه اول بارداری به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. در دوران شیردهی نیز به دلیل ترشح در شیر مادر و احتمال بی‌قراری نوزاد، بهتر است مصرف نشود.

دکسترومتورفان در رده C بارداری قرار دارد (یعنی ضرر آن رد نشده است). اما مشکل اصلی بخش سودو افدرین است که در سه ماهه اول با خطر گاستروشکیزیس (نقص دیواره شکمی جنین) مرتبط دانسته شده است. 

در دوران شیردهی نیز، سودو افدرین می‌تواند حجم شیر مادر را کاهش دهد و منجر به تحریک‌پذیری و گریه غیرعادی نوزاد شود. همیشه، تاکید می‌کنم، همیشه پیش از مصرف هر دارویی در این دوران با پزشک زنان خود مشورت نمایید. درمان‌های خانگی مثل بخور سرد شاید گزینه بی‌‌خطرتری باشند. برای مشاهده قیمت و خرید قرص ویتامین سی یورو ویتال کلیک کنید.

سخن پایانی

در نهایت، شربت دکسترومتورفان پی یک داروی موثر و نتیجه بخش است که پزشکان بسیاری به مصرف آن‌ توصیه می‌کنند. در این مقاله از مجله آقای دارو، دانستیم که این شربت فقط برای سرفه خشک و گرفتگی بینی است و برای سرفه‌های خلط‌دار یا افراد با فشار خون بالا، نتیجه‌ای که نداشته عوارض هم دارد. در

سوالات متداول

1. آیا شربت دکسترومتورفان پی خلط‌آور است؟ 

خیر، این دارو ضد سرفه است و جلوی سرفه را می‌گیرد. اگر سرفه شما خلط‌دار است، مصرف این دارو منجر به تجمع خلط در ریه و عفونت بیشتر می‌شود. برای سرفه خلط‌دار باید از اکسپکتورانت یا گایافنزین استفاده کنید.

2. چه مدت طول می‌کشد تا دارو اثر کند؟ 

اغلب بین 15 تا 30 دقیقه پس از مصرف، اثرات آن شروع شده و تا حدود 4 تا 6 ساعت باقی می‌ماند.

3. آیا می‌توان دوز فراموش شده را جبران کرد؟ 

خیر، در صورتی که زمان دوز بعدی نزدیک است، دوز قبلی را رها نمایید. هرگز برای جبران، دو پیمانه را همزمان نخورید زیرا ریسک تپش قلب و مسمومیت بالا می‌رود.

4. تفاوت آن با شربت دیفن هیدرامین چیست؟ 

دیفن هیدرامین یک آنتی‌هیستامین است که بیشتر خواب‌آور است و ترشحات را خشک می‌کند، اما دکسترومتورفان پی به طور تخصصی روی مرکز سرفه و گرفتگی بینی تمرکز دارد و کمتر از دیفن هیدرامین خواب‌آور است (هرچند هنوز ممکن است خواب‌آلودگی ایجاد کند).

5. آیا این شربت تست اعتیاد را مثبت می‌کند؟ 

مصرف دوزهای درمانی معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما دکسترومتورفان در دوزهای بسیار بالا می‌تواند ساختاری شبیه به مواد مخدر پیدا کند و در برخی کیت‌های تست سریع، پاسخ مثبت کاذب ایجاد کند. سودو افدرین نیز جزو مواد ممنوعه در تست‌های دوپینگ ورزشکاران حرفه‌ای است.

منبع: wikipedia