کپسول کلیندامایسین؛ از بین برنده عفونت یا دشمن معده؟

کپسول کلیندامایسین؛ از بین برنده عفونت یا دشمن معده؟

کلیندامایسین (Clindamycin) یک آنتی‌بیوتیک خوراکی قوی بوده که برای درمان عفونت‌های باکتریایی جدی مورد استفاده قرار می‌گیر‌د، به‌ویژه زمانی که باکتری‌ها به داروهای قبلی مقاوم شده‌اند.

کلیندامایسین از خانواده لینکوزامیدهاست؛ گروهی از آنتی‌بیوتیک‌ها که با مهار ساخت پروتئین در باکتری‌ها، مانع رشد و تکثیر آن‌ها را می‌شوند. این دارو بیشتر زمانی تجویز می‌شود که عفونت یک عفونت ساده نباشد یا بدن به آنتی‌بیوتیک‌های ضعیف‌تر جواب نداده باشد.

اغلب کپسول کلیندامایسین برای عفونت‌های پوستی، دندانی، استخوانی، تنفسی و برخی عفونت‌های داخلی تجویز می‌شود و به‌خاطر قدرت اثرش، لازم است تحت نظر پزشک مصرف شود.

کپسول کلیندامایسین برای چیست؟

همانطور که گفتیم، کلیندامایسین یک آنتی‌بیوتیک از خانواده لینکوسامیدهاست که با متوقف نمودن پروتئین‌سازی در باکتری‌ها، رشد آن‌ها را قسع می‌کند. این دارو بیشتر برای کسانی تجویز می‌شود که به پنی‌سیلین حساسیت نشان می‌دهند یا با عفونت‌های بی‌هوازی مثل عفونت‌های عمیق دندان و استخوان روبرو هستند.

برخلاف بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌ها که دیواره سلولی باکتری را تخریب می‌کنند، مکانیسم اثر کلیندامایسین متفاوت است. این دارو به واحد 50S ریبوزوم باکتری متصل می‌گردد و جلوی تولید مجدد را می‌گیرد.

این ویژگی موجب شده تا کپسول کلیندامایسین 300 و دوز 150 میلی‌گرم، دارویی قوی علیه باکتری‌های گرم مثبت و برخی بی‌هوازی‌ها تبدیل گردد. پزشکان اغلب زمانی که پای استافیلوکوک اورئوس (باکتری عامل بسیاری از عفونت‌های پوستی و استخوانی) در میان باشد و بیمار نتواند آنتی‌بیوتیک‌های معمول را تحمل کند،  به سراغ دالاسین (نام تجاری معروف این دارو) می‌روند. اما شایان به ذکر است، این دارو روی ویروس‌ها (مثل سرماخوردگی یا آنفولانزا) هیچ اثری ندارد و مصرف بیجا تنها مقاومت بدنتان را بالا می‌برد.

 کلیندامایسین برای چه بیماری‌هایی تجویز می‌شود؟

این دارو کاربردهای گسترده‌ای دارد، اما نباید بدون تجویز مصرف شود. از اصلی‌ترین کاربردهای آن می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• بهبود عفونت‌های بافت نرم و پوست
• مقابله با عفونت‌های استخوان و مفاصل
• درمان برخی عفونت‌های دستگاه تنفسی (ریه)
• درمان واژینوز باکتریال و عفونت‌های لگنی در بانوان
• درمان عفونت دندان و لثه (آبسه و عفونت‌های ریشه)
• سرکوب باکتری‌های عامل جوش صورت (آکنه ولگاریس شدید)
• کمک درمان در بیماری‌هایی مثل توکسوپلاسموز (در ترکیب با سایر داروها)
• پیشگیری از عفونت اندوکاردیت (عفونت قلب) پیش از جراحی دندان در افراد حساس به پنی‌سیلین

آیا کلیندامایسین برای عفونت دندان مناسب است؟

در صورتی که دندان‌دردتان ناشی از عفونت باکتریایی باشد و به پنی‌سیلین آلرژی داشته باشید، این دارو گزینه عالی برای دندانپزشکان است. اغلب درد دندان وقتی غیرقابل تحمل می‌شود که عفونت به ریشه رسیده یا آبسه نموده است. باکتری‌های موجود در دهان اغلب از نوع بی‌هوازی هستند. 

کپسول کلیندامایسین قدرت نفوذ بالایی به بافت استخوانی فک دارد. یعنی برخلاف برخی داروها که تنها در خون می‌چرخند، این کپسول به طور مستقیم به محل جرم (فک و دندان) نفوذ می‌کند. برای خرید كپسول ديليست کلیک کنید. 

به طور معمول دندانپزشک برای یک دوره 7 تا 10 روزه، دوز 150 یا 300 میلی‌گرم را هر 6 یا 8 ساعت تجویز می‌نماید. حتی اگر بعد از دو روز دردتان ساکت شد، قطع کردن دارو بزرگترین خیانتی است که می‌توانید به دندان‌هایتان بکنید. قطع زودهنگام موجب می‌شود باکتری‌های ضعیف بمیرند اما قوی‌ترها باقی بمانند و دفعه بعد با هیچ دارویی کنترل نشوند.

طریقه مصرف صحیح؛ با آب فراوان یا معده خالی؟

کپسول را باید با یک لیوان کامل آب (200 سی‌سی) ببلعید و تا 40 دقیقه بعد از آن به هیچ وجه دراز نکشید. مصرف با غذا یا بدون غذا تفاوت زیادی در جذب ندارد، اما برای جلوگیری از معده‌درد، همراه غذا بهتر است.

یکی از شایع‌ترین اشتباهات مردم، خوردن کپسول با یک جرعه آب و سپس خوابیدن است. کلیندامایسین خاصیت اسیدی و تحریک‌کنندگی شدیدی برای مری دارد. در صورتی که دارو در مری گیر کند یا برگردد، می‌تواند موجب زخم‌های مری بسیار دردناک شود.

در صورتی که قرار است هر 8 ساعت بخورید، ساعت موبایل را کوک کنید. نظم در سطح خونی آنتی‌بیوتیک بسیار حائز اهمیت است. خوشبختانه این دارو مثل تتراسایکلین نیست که با لبنیات مشکل حاد داشته باشد، اما بهتر است فاصله زمانی کمی با مکمل‌های فیبردار داشته باشد تا جذبش مختل نشود.

بررسی دوزها براساس کاربرد کلیندامایسین

در این بخش برای اینکه گیج نشوید، تفاوت دوزها و نوع مصرف را برایتان آورده‌ایم:

مصرف  کلیندامایسین چه عوارضی دارد؟

تهوع، اسهال خفیف و طعم فلزی در دهان  از عوارض شایع کلیندامایسین است. اما اگر اسهال آبکی، خونی و شدید داشتید، مصرف را سریعا قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید (خطر کولیت کاذب). برای خرید لکورکس کلیک کنید.

همواره در آقای دارو گفته‌ایم که هر دارو در کنار فوایدش ممکن است عوارضی هم برای برخی افراد به همراه داشته باشد. عوارض گوارشی کلیندامایسین مشهور است؛ چون این دارو نمی‌تواند فرق باکتری بدِ دندان و باکتری خوب روده را تشخیص دهد. زمانی که باکتری‌های مفید روده کشته می‌شوند، فضا برای یک باکتری فرصت‌طلب به نام کلستریدیوم دیفیسیل باز می‌شود.

این باکتری سمی تولید می‌کند که منجر به بروز التهاب شدید روده (کولیت) می‌شود. علائم آن شامل دل‌پیچه شدید، تب و اسهال مکرر است. در صورتی که حین مصرف یا حتی هفته‌ها بعد از قطع دارو دچار این علائم شدید، به هیچ وجه قرص ضداسهال (مثل لوپرامید) نخورید؛ چون سم را در بدنتان حبس می‌کند. سریع به اورژانس بروید. سایر عوارض کمتر شایع شامل بثورات پوستی، خارش واژن (به دلیل عفونت قارچی ثانویه) و زردی پوست است.

کلیندامایسین برای جوش صورت

بسیاری از نوجوانان و حتی بزرگسالان به منظور خلاص شدن از شر جوش‌ها به سراغ این آنتی‌بیوتیک می‌روند. اما آیا خوردن کپسول راه درستی است؟ در اکثر موارد، پزشکان ترجیح می‌دهند از محلول یا ژل موضعی کلیندامایسین استفاده کنند. چرا باید کل بدن را درگیر عوارض دارو کنید وقتی مشکل فقط روی پوست صورت است؟

مصرف خوراکی (کپسول) اغلب برای آکنه‌های کیستیک و بسیار شدیدی نگه داشته می‌شود که به درمان‌های موضعی پاسخ نداده‌اند. استفاده طولانی‌مدت از آنتی‌بیوتیک خوراکی برای جوش، خطر مقاومت آنتی‌بیوتیکی را به شدت بالا می‌برد. پس لطفا برای چند تا جوش سرسیاه یا سرسفید معمولی، کبد و روده‌تان را با کپسول درگیر نکنید.

مصرف در بارداری و شیردهی بلامانع است؟

در بارداری (رده B) نسبتا بی‌خطر است اما فقط با دستور پزشک. در شیردهی توصیه نمی‌شود چون در شیر مادر ترشح می‌شود. در صورتی که باردار هستید و عفونت دندان یا واژن دارید، پزشک با سنجیدن سود و زیان ممکن است کلیندامایسین تجویز کند.

مطالعات حیوانی نقص جنینی نشان نداده‌اند، اما همیشه باید مراقب بود. شرایط در دوران شیردهی متفاوت است. دارو وارد شیر می‌شود و می‌تواند منجر به تغییر فلور روده نوزاد، اسهال یا برفک دهان او شود. اگر مجبور به مصرف هستید، ممکن است پزشک پیشنهاد دهد شیردهی را موقتا قطع کنید یا داروی بهتری جایگزین کنید.

تداخلات دارویی؛ چه چیزهایی را با هم نخوریم؟

در صورتی که همزمان با کپسول کلیندامایسین داروهای زیر را مصرف می‌کنید، حتماً پزشک را مطلع نمایید:

• واکسن‌های زنده: مثل واکسن حصبه؛ آنتی‌بیوتیک اثر واکسن را از بین می‌برد.
• اریترومایسین: این دو دارو اثر همدیگر را خنثی می‌کنند (آنتاگونیسم). هرگز با هم مصرف نکنید.
• شل‌کننده‌های عضلانی: کلیندامایسین می‌تواند اثر داروهای بیهوشی و شل‌کننده عضلات را تشدید کند (مهم برای کسانی که جراحی در پیش دارند).

این مقاله را از دست ندهید: آشنایی با مهم‌ترین عفونت‌هایی که از حیوانات خانگی به انسان منتقل می‌شوند

سوالات متداول 

1. آیا کلیندامایسین باعث لاغری می‌شود؟ 

خیر، این یک باور غلط است. اگر کسی با مصرف این دارو وزن کم کند، احتمالا به دلیل اسهال و مشکلات گوارشی ناشی از عوارض جانبی است، نه چربی‌سوزی. ین کاهش وزن ناسالم و خطرناک است.

2. اگر یک نوبت را فراموش کردیم چه کنیم؟ 

اگر نزدیک به نوبت بعدی نیست، بلافاصله بخورید. اما در صورتی که زمان کمی تا دوز بعدی مانده، دوز فراموش شده را رها کنید. هرگز دو کپسول را با هم نخورید.

3. دوره درمان چقدر است؟ 

بسته به نوع عفونت از 5 تا 14 روز متغیر است. برای جلوگیری از عود عفونت، حتی با وجود بهبودی ظاهری، دوره را کامل کنید.

4. آیا کلیندامایسین خواب‌آور است؟ 

خیر، این دارو اثر آرام‌بخشی یا خواب‌آوری ندارد. اگر احساس خستگی می‌کنید، شاید ناشی از خودِ عفونت باشد.

سخن پایانی

در نهایت، کپسول کلیندامایسین یک قرص مسکن معمولی نیست که هر وقت درد داشتید بخورید و نه یک مکمل زیبایی برای پوست. این دارو برای کشتن باکتری‌هاست. در صورتی که پزشک برایتان تجویز کرده، دقیق و کامل مصرف کنید و از عوارض گوارشی نترسید؛ چرا که برای همه پیش نمی‌آید. 

اگر تجربه‌ای از مصرف این دارو یا سوالی دارید که در مقاله به آن اشاره نکردیم، همین پایین در کامنت‌ها بنویسید. متخصصان ما به سوالات شما پاسخ خواهند داد.

منبع: drugs