مهم‌ترین علائم وجود التهاب در بدن را می‌دانید؟

مهم‌ترین علائم وجود التهاب در بدن را می‌دانید؟

در بدن انسان، همواره فرآیندهای گوناگونی برای حفظ تعادل، سلامت و بقا در حال انجام است. یکی از این فرآیندهای مهم که نقش بسیار کلیدی در عملکرد سیستم ایمنی ایفا می‌کند، التهاب (Inflammation) است. التهاب، در اصل یک واکنش طبیعی بدن در برابر عوامل آسیب‌زا مانند میکروب‌ها، ویروس‌ها، سموم، سلول‌های سرطانی و حتی آسیب‌های فیزیکی به شمار می‌رود. به کمک این مکانیسم، بدن تلاش می‌کند که محل آسیب را ترمیم کرده، با عوامل بیماری‌زا مبارزه نماید و مانع گسترش عفونت شود.

اما مشکل زمانی آغاز می‌شود که التهاب به‌صورت مزمن و طولانی‌مدت در بدن باقی بماند. این التهاب‌های خاموش و پنهان می‌توانند در پس پرده، زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌های خطرناک نظیر بیماری‌های قلبی، دیابت، چاقی مفرط، آلزایمر و حتی برخی سرطان‌ها شوند. از همین رو، آگاهی از علائم و نشانه‌های التهاب در بدن و شناسایی به‌موقع آن، یکی از اصلی‌ترین راهکارهای پیشگیری از این بیماری‌هاست.

منظور از التهاب چیست؟

به طور کلی، التهاب به مجموعه‌ای از واکنش‌های پیچیده بدن گفته می‌شود که در پاسخ به آسیب‌های فیزیکی، شیمیایی یا بیولوژیکی بروز پیدا می‌کند. این فرآیند با آزاد شدن مواد شیمیایی ویژه از سلول‌های آسیب‌دیده یا سلول‌های ایمنی آغاز می‌شود که نتیجه آن، گشاد شدن عروق خونی و افزایش جریان خون در ناحیه آسیب‌دیده است.

این روند به بدن کمک می‌نماید تا هرچه سریع‌تر سلول‌های دفاعی و ترمیم‌کننده را به محل مورد نظر بفرستد. با این وجود، در صورتی که علت التهاب از بین نرود یا اگر سیستم ایمنی دچار اختلال شود، این واکنش ادامه پیدا می‌کند و به‌تدریج به تخریب بافت‌های سالم می‌انجامد.

بررسی انواع التهاب در بدن انسان

• التهاب حاد (Acute Inflammation)

این نوع التهاب بسیار سریع ظاهر شده و در اغلب موارذ ظرف چند ساعت تا چند روز از بین می‌رود. زخم‌های سطحی پوست، عفونت‌های ویروسی کوتاه‌مدت و واکنش‌های آلرژیک نمونه‌هایی از التهاب حاد هستند. در این شرایط بدن به‌سرعت بهبود می‌یابد و آسیب جبران می‌گردد.

• التهاب مزمن (Chronic Inflammation)

بر خلاف نوع حاد، التهاب مزمن تدریجی و طولانی‌مدت است و گاه سال‌ها در بدن باقی می‌ماند. این نوع التهاب معمولاً بدون علامت مشخص و واضح آغاز می‌شود اما با گذر زمان می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌هایی چون آرتریت روماتوئید، دیابت نوع دو، تصلب شرایین، آلزایمر، پوکی استخوان و حتی انواع سرطان گردد.

علائم و نشانه‌های هشداردهنده وجود التهاب در بدن

شناخت دقیق علائم و نشانه‌های التهاب می‌تواند کمک نماید تا پیش از بروز بیماری‌های مزمن، بتوان اقدام‌های لازم را انجام داد. این علائم می‌تواند بسته به نوع التهاب و محل بروز آن متفاوت باشد.

• خستگی مزمن و بی‌حالی دائمی

اگر بدون دلیل واضحی مدام احساس خستگی، خواب‌آلودگی یا ضعف شدید دارید، احتمال دارد التهاب مزمن در بدن شما وجود داشته باشد. در این شرایط حتی با استراحت کافی و خواب شبانه نیز این حس رفع نمی‌شود.

• بروز مشکلات گوارشی مکرر

نفخ، دل‌درد، اسهال یا یبوست، احساس پری و ناآرامی گوارشی از دیگر علائم التهاب پنهان در بدن است. بیماری‌هایی نظیر کولیت اولسراتیو و کرون نیز حاصل التهاب مزمن در دستگاه گوارش هستند.

• دردهای پراکنده در بدن و مفاصل

یکی از نشانه‌های کلاسیک التهاب، دردهای عضلانی و مفصلی بدون علت مشخص است. این دردها ممکن است به صورت تیر کشیدن، سفتی مفاصل به‌ویژه در صبح یا احساس کوفتگی در کل بدن خود را نشان دهد.

• تغییرات ناگهانی در وزن بدن

برخی افراد با التهاب مزمن بدون تغییر در میزان کالری دریافتی یا فعالیت بدنی، دچار اضافه وزن یا کاهش وزن غیرمنتظره می‌شوند. علت این تغییرات، اختلال در متابولیسم ناشی از عملکرد غیرطبیعی هورمون‌ها است.

• ضعف حافظه و افت تمرکز

یکی از پیامدهای مهم التهاب مزمن، تاثیر منفی بر مغز است. کندی تفکر، کاهش تمرکز، فراموشی‌های کوتاه‌مدت و احساس "مه‌آلود بودن ذهن" از نشانه‌های مهم التهاب مغزی است.

• مشکلات پوستی مداوم

بروز جوش و آکنه، خشکی بیش از حد پوست، خارش، قرمزی، التهاب یا بروز بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس می‌تواند نشانه وجود التهاب در بدن باشد. پوست به عنوان بزرگ‌ترین عضو بدن، اغلب علائم التهابی را سریع‌تر نمایان می‌کند.

• خواب ناآرام و بی‌کیفیت

کسانی که با التهاب مزمن روبه‌رو هستند در اغلب موارد از مشکلات خواب شکایت دارند. خواب سبک، کابوس ، بیدار شدن‌های پی‌درپی در شب یا بی‌خوابی مزمن می‌تواند نتیجه التهاب باشد.

• خونریزی و التهاب لثه‌ها

التهاب لثه، تورم، قرمزی یا خونریزی هنگام مسواک زدن از نشانه‌های التهاب مزمن در سیستم ایمنی است و نباید ساده انگاشته شود.

• عفونت‌های مکرر

ضعف سیستم ایمنی بدن در اثر التهاب موجب افزایش دفعات ابتلا به عفونت‌ها می‌گردد. سرماخوردگی‌های پیاپی، تبخال‌های مکرر یا عفونت‌های دستگاه ادراری می‌تواند هشدار دهنده التهاب پنهان در بدن باشد.

• تغییر خلق‌وخو و افزایش اضطراب

اختلالات خلقی، اضطراب‌های بی‌دلیل، تحریک‌پذیری، افسردگی و بی‌حوصلگی مفرط می‌تواند ناشی از التهاب در سیستم عصبی باشد.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله علت تورم روی مچ پا؛ روش‌های خانگی باور نکردنی اما موثر را نیز مطالعه نمایید.

چرا التهاب مزمن تهدیدی جدی برای سلامتی است؟

باقی ماندن التهاب در بدن می‌تواند منجر به ایجاد بیماری‌های مزمن، جدی و گاه لاعلاج شود. تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که التهاب مزمن یکی از ریشه‌های اصلی بروز عوامل زیر خواهد بود:

• دیابت نوع دو
• بیماری‌های قلبی و سکته مغزی
• چاقی مفرط و سندرم متابولیک
• اختلالات مغزی مانند آلزایمر، پارکینسون
• سرطان‌های مختلف (به‌ویژه کولون، معده، سینه)
• بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید

چگونه می‌توان التهاب در بدن را کنترل کرد؟

• تغذیه سالم و ضدالتهاب

داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه، سبزی، دانه‌های روغنی، ماهی‌های چرب، زردچوبه، زنجبیل، چای سبز و روغن زیتون می‌تواند به کاهش التهاب کمک چشمگیری نماید. در مقابل میبایست مصرف قند، غذاهای فرآوری‌شده، نوشابه‌های شیرین، چربی‌های ترانس و فست‌فودها را به حداقل رساند.

• مدیریت استرس

استرس و اضطراب مزمن سطح هورمون کورتیزول را افزایش داده و زمینه التهاب را فراهم می‌سازد. تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، تمرین تنفس عمیق، ماساژ و خواب کافی می‌تواند موثر باشد.

• کنترل وزن بدن

چاقی به‌ویژه چاقی شکمی یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش التهاب است. کاهش وزن اضافی، التهاب بدن را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

• فعالیت فیزیکی منظم

انجام ورزش‌های هوازی، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و یوگا نه‌تنها سلامت قلب را تقویت می‌کنند، بلکه در مهار التهاب نیز نتیجه بخش هستند.

• آزمایش‌های تشخیصی منظم

اندازه‌گیری فاکتورهایی نظیر CRP بالا حساسیت (hs-CRP)، سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (ESR)، شمارش گلبول‌های سفید و فریتین می‌تواند وجود التهاب پنهان در بدن را مشخص نماید.

• ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل

سیگار کشیدن در کنار مصرف مفرط الکل از جمله عوامل موثر در بالا بردن التهاب مزمن در بدن هستند.

سخن پایانی 

در پایان باید گفت التهاب اگرچه نقش بسیار مهمی در دفاع از بدن دارد، اما التهاب مزمن و کنترل‌نشده می‌تواند یکی از مخرب‌ترین عوامل برای سلامتی باشد. داشتن اطلاعات کافی و آگاهی از علائم هشداردهنده و اقدام به موقع می‌تواند مانع پیشرفت بسیاری از بیماری‌های خطرناک گردد. با اصلاح سبک زندگی، تغذیه مناسب، فعالیت بدنی، مدیریت استرس در کنار مشاوره با پزشک می‌توان التهاب را به‌درستی کنترل نمود. همچنین سرم ویتامین سی مدیلن را نیز ببینید.