از علائم تا درمان پولیپ روده؛ هرآنچه باید بدانید

از علائم تا درمان پولیپ روده؛ هرآنچه باید بدانید

پولیپ روده یکی از مشکلات شایع و مهم دستگاه گوارش است که در آن توده‌هایی غیرطبیعی در دیواره داخلی روده بزرگ یا راست‌روده ایجاد می‌شود. این توده‌ها در اغلب موارد در ابتدا کوچک و بدون علامت هستند اما در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، ممکن است به سرطان کولورکتال تبدیل شوند که یکی از کشنده‌ترین انواع سرطان‌ها محسوب می‌شود. در این راستا، شناخت علائم پولیپ روده، انواع مختلف آن، راه‌های تشخیص دقیق، درمان‌های نتیجه بخش و روش‌های پیشگیری از اهمیت زیادی برخوردار است. 

در این مقاله از مجله آقای دارو، به طور کامل به بررسی تمامی نکات پولیپ روده خواهیم پرداخت تا به شما کمک کند بیشتر درباره این بیماری بدانید و بتوانید اقدامات لازم را به موقع انجام دهید.

پولیپ روده چیست؟

پولیپ روده به معنای رشد غیرطبیعی بافت در پوشش داخلی روده بزرگ (کولون) یا راست‌روده (رکتوم) است. این رشد سلولی می‌تواند به صورت برجسته یا صاف باشد و به طور معمول بافتی توده‌ای شکل ایجاد می‌کند که از نظر اندازه بسیار متنوع است. 

پولیپ‌ها اغلب بدون درد و علائم مشخص رشد می‌کنند، اما در صورتی که بدون درمان باقی بمانند، ممکن است دچار تغییرات سلولی شده و تبدیل به سرطان شوند؛ در نهایت، شناخت دقیق پولیپ روده و نوع آن برای پیشگیری و درمان بسیار حیاتی است.

آشنایی با انواع پولیپ‌های روده

پولیپ‌های روده انواع مختلفی دارند که هر کدام خطر متفاوتی برای تبدیل شدن به سرطان دارند. مهم‌ترین انواع پولیپ‌های روده عبارت‌اند از:

• پولیپ آدنوماتوز (Adenomatous polyps): این نوع پولیپ رایج‌ترین و از نظر سرطانی شدن خطرناک‌ترین محسوب می‌شود. به طور معمول به شکل توده‌هایی برآمده ظاهر می‌شوند و اگر به موقع برداشته نشوند، ممکن است به سرطان کولورکتال تبدیل شوند.
• پولیپ‌های سسیل سرتید (Sessile serrated polyps): این پولیپ‌ها اغلب در بخش راست روده یافت می‌شوند و به دلیل شکل صاف و گسترده‌شان، گاهی تشخیص آن‌ها دشوار است. این نوع پولیپ‌ها می‌توانند به سرطان تبدیل شوند، به خصوص اگر بزرگ باشند.
• پولیپ همارتوماتوز (Hamartomatous polyps): این پولیپ‌ها کمتر شایع هستند و معمولاً همراه با اختلالات ژنتیکی خاصی مانند سندروم پوتز-جگرز دیده می‌شوند. در این افراد خطر ابتلا به سرطان افزایش می‌یابد.
• پولیپ‌های هایپرپلاستیک (Hyperplastic polyps): این پولیپ‌ها در اغلب موارد کوچک و خوش‌خیم بوده و احتمال تبدیل آن‌ها به سرطان بسیار کم است، اما در برخی موارد خاص می‌توانند خطرناک باشند.

علائم پولیپ روده چیست؟

بسیاری از پولیپ‌های روده در مراحل اولیه بدون علامت هستند و فرد متوجه حضور آن‌ها نمی‌شود. اما برخی علائم هشداردهنده می‌توانند نشان‌دهنده وجود پولیپ باشند که شامل موارد زیر است:

• کاهش وزن بی‌دلیل و غیرقابل توجیه
• درد یا ناراحتی مزمن در ناحیه شکم یا کولیک‌های شکمی
• ضعف و خستگی ناشی از کم‌خونی به دلیل خون‌ریزی داخلی
• تغییرات مکرر در عادات دفع مانند اسهال یا یبوست طولانی مدت
• وجود خون در مدفوع که ممکن است به صورت خون قرمز روشن یا مدفوع سیاه رنگ ظاهر شود

در صورتی که این علائم را دارید، به خصوص در صورتی که با هم ترکیب شوند، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید و تحت بررسی‌های لازم قرار بگیرید.

عوامل خطر و دلایل بروز پولیپ روده

بروز پولیپ روده معمولاً نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. برخی از مهم‌ترین عوامل خطر در ادامه آمده است:

• سن بالا: احتمال ایجاد پولیپ روده با افزایش سن بیشتر می‌شود، مخصوصاً افراد بالای 50 سال بیشتر در معرض خطر هستند.
• چاقی و کم‌تحرکی: اضافه وزن و نداشتن فعالیت بدنی منظم ریسک ابتلا را بالا می‌برد.
• مصرف دخانیات و الکل: استعمال سیگار و مصرف الکل به طور قابل توجهی احتمال بروز پولیپ را افزایش می‌دهد.
• بیماری‌های التهابی روده: بیماری‌هایی مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون، ریسک ایجاد پولیپ و سرطان را افزایش می‌دهند.
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده نزدیک به پولیپ روده یا سرطان کولورکتال مبتلا باشد، احتمال ابتلای شما نیز افزایش می‌یابد.
• رژیم غذایی نامناسب: مصرف زیاد گوشت قرمز، غذاهای فرآوری‌شده، چربی‌های اشباع و کمبود فیبر می‌تواند خطر بروز پولیپ را افزایش دهد.

روش‌های تشخیص پولیپ روده

تشخیص به موقع پولیپ روده نقش حیاتی در پیشگیری از سرطان کولورکتال دارد. روش‌های مختلفی برای تشخیص وجود دارد که عبارتند از:

• آزمایشات ژنتیکی: برای کسانی که سابقه خانوادگی قوی دارند یا مبتلا به سندروم‌های ژنتیکی خاص هستند.
• آزمایش خون مخفی در مدفوع: این آزمایش ساده می‌تواند وجود خون مخفی در مدفوع را که نشانه پولیپ یا خون‌ریزی داخلی است، تشخیص دهد.
• سیگموئیدوسکوپی: بررسی ناحیه پایینی روده با لوله باریک‌تر که به‌خصوص برای مشاهده پولیپ‌های رکتوم و قسمت آخر روده استفاده می‌گردد.
• کولونوسکوپی: بهترین و دقیق‌ترین روش تشخیص پولیپ است که در آن با استفاده از یک لوله باریک مجهز به دوربین، کل روده بزرگ بررسی می‌شود. در حین کولونوسکوپی می‌توان پولیپ‌ها را نیز برداشت.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله همه چیز درباره کولیت روده؛ علل، علائم و روش‌های درمان را نیز مطالعه نمایید.

بهترین درمان‌های پولیپ روده

به منظور پولیپ روده اصلی‌ترین روش درمان است و به طور معمول طی کولونوسکوپی انجام می‌شود. انواع روش‌های درمانی  در این بخش بررسی خواهد شد:

• برداشت پولیپ به روش کولونوسکوپی: پولیپ با استفاده از ابزارهای مخصوص در همان جلسه کولونوسکوپی برداشته می‌شود و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا احتمال سرطانی بودن آن بررسی شود.
• برداشت مخاطی یا زیرمخاطی آندوسکوپی (EMR یا ESD): برای پولیپ‌های بزرگ‌تر یا دشوار، این روش‌ها به کار می‌روند که با دقت بیشتری پولیپ را جدا می‌کنند.
• جراحی: در مواردی که پولیپ بزرگ، سرطانی یا متعدد باشد و یا در محل‌هایی که برداشت آندوسکوپی ممکن نیست، جراحی برای حذف بخشی از روده لازم است.

روش‌های پیشگیری از پولیپ روده

به منظور پیشگیری از بروز پولیپ یا کاهش خطر پیشرفت آن به سرطان، اقدامات زیر توصیه می‌شود:

• حفظ وزن سالم و انجام ورزش منظم
• ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل
• کنترل بیماری‌های التهابی روده تحت نظر پزشک
• انجام غربالگری منظم کولونوسکوپی از سن 45-50 سال به بعد یا زودتر در صورت سابقه خانوادگی
• مصرف رژیم غذایی سرشار از فیبر، میوه و سبزیجات و کاهش مصرف گوشت قرمز و چربی‌های اشباع

در برخی موارد، مصرف داروهای پیشگیرانه تحت نظر پزشک می‌تواند مفید باشد

مراقبت‌های پس از درمان پولیپ روده

پس از برداشت پولیپ، لازم است تحت نظر پزشک برای پیگیری وضعیت خود باشید. بسته به اندازه، نوع و تعداد پولیپ‌ها، پزشک فواصل تکرار کولونوسکوپی را تعیین می‌نماید. رعایت سبک زندگی سالم و انجام معاینات دوره‌ای بهترین راه جهت جلوگیری از بازگشت پولیپ است.

سخن پایانی

پولیپ روده یک بیماری شایع و در عین حال خطرناک بوده که می‌تواند منجر به سرطان روده بزرگ شود. اما خوشبختانه با شناخت کامل علائم، انجام غربالگری‌های منظم و رعایت سبک زندگی سالم می‌توان این بیماری را به موقع شناسایی و درمان کرد. در صورتی که در خانواده‌تان سابقه پولیپ یا سرطان روده وجود دارد، حتماً به‌طور منظم به پزشک مراجعه نماییذ و از سلامتی روده‌های خود مراقبت کنید. همچنین محلول ضد شپش نایلیس را نیز ببینید.