بررسی 8 علائم مهم حمله قلبی در زنان که باید بدانید

بررسی 8 علائم مهم حمله قلبی در زنان که باید بدانید

در دهه‌های اخیر، پیشرفت‌های پزشکی در تشخیص و درمان بیماری‌های قلبی باعث کاهش نرخ مرگ‌ومیر شده است؛ بااین‌حال، زنان همچنان در معرض خطر بالایی برای حمله قلبی قرار دارند. برخلاف باور عمومی که حمله قلبی را بیشتر بیماری مردان می‌داند، آمارهای جهانی نشان می‌دهد که زنان نیز به همان اندازه درگیر این بیماری می‌شوند. تفاوت مهم اما در نحوه بروز علائم است. در بسیاری از موارد، نشانه‌های هشداردهنده حمله قلبی در زنان با الگوهای کلاسیک که بیشتر در مردان مشاهده می‌شود تفاوت دارد؛ همین امر موجب تاخیر در تشخیص و افزایش خطر مرگ یا آسیب دائمی به بافت قلب می‌شود.

آگاهی از علائم اختصاصی زنان، به‌ویژه در مراحل ابتدایی، می‌تواند نقش بسزایی در نجات جان آن‌ها ایفا کند. در این مقاله از آقای دارو، به بررسی دقیق  انواع، علل، و به‌ویژه نشانه‌های حمله قلبی در زنان می‌پردازیم.

حمله قلبی در زنان چیست؟ 

حمله قلبی حالتی اورژانسی است که در آن، به علت انسداد جریان خون در یکی از شریان‌های تغذیه‌کننده قلب، اکسیژن‌رسانی به عضله قلب مختل می‌شود. این اختلال اگر بیش از چند دقیقه ادامه یابد، می‌تواند به مرگ سلول‌های عضلانی قلب منجر شود و آسیب جدی، گاهی جبران‌ناپذیر به جا گذارد.

در زنان، مسیر بروز این انسداد گاهی با تفاوت‌هایی همراه است. برخی از زنان دچار تنگی در عروق ریز قلب می‌شوند، حالتی که کمتر در مردان دیده می‌شود. همچنین، شرایطی مانند پارگی خودبه‌خودی شریان‌های کرونر (که به SCAD معروف است) بیشتر در زنان جوان‌تر، مخصوصاً در دوره پس از زایمان مشاهده می‌گردد.

انواع حمله قلبی در زنان

حمله قلبی در زنان می‌تواند با مکانیسم‌های متفاوتی رخ دهد:

• حمله قلبی ناشی از انسداد شریان‌های اصلی

در این نوع، پلاک‌های چربی در دیواره رگ‌های کرونر تجمع پیدا کرده و منجر به انسداد نسبی یا کامل جریان خون می‌شوند. این نوع حمله در هر دو جنس شایع است و در بسیاری از موارد با علائم کلاسیک مانند درد قفسه سینه همراه است.

• پارگی خود‌به‌خودی شریان کرونر (SCAD)

نوعی نادر اما بسیار خطرناک از حمله قلبی است که بیشتر در زنان جوان، به‌ویژه در دوران بارداری یا پس از آن رخ می‌دهد. در این وضعیت، دیواره داخلی شریان به‌صورت ناگهانی پاره می‌شود و مسیر خون‌رسانی مسدود می‌گردد.

• حمله قلبی با عروق غیرمسدودشونده (MINOCA)

در این حالت، با اینکه بیمار دچار آسیب عضله قلب شده، اما شریان‌های اصلی مسدود نیستند. این نوع بیشتر در زنان دیده می‌شود و علت آن ممکن است التهاب عروق، اسپاسم شریانی یا اختلال در عملکرد ریزرگ‌ها باشد.

دلایل و عوامل زمینه‌ساز حمله قلبی در زنان

بسیاری از عوامل خطر حمله قلبی بین زنان و مردان مشترک است، اما در زنان برخی عوامل خاص‌تر و تأثیرگذارتر هستند. در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:

عوامل مشترک

• فشار خون بالا: به‌ویژه در صورت کنترل‌نشدن، خطر پارگی عروق یا انسداد را افزایش می‌دهد.
• چاقی و کم‌تحرکی: این دو عامل با بروز سایر عوامل خطر مانند دیابت و فشار خون بالا همراه‌اند.
• سیگار کشیدن: یک عامل خطر مهم در هر دو جنس است، اما در زنان اثر تخریبی بیشتری دارد.
• دیابت: افزایش قند خون مزمن موجب آسیب دیواره رگ‌ها و افزایش خطر تشکیل پلاک‌های چربی می‌شود.

عوامل خاص زنان

• استرس مزمن و اضطراب: تأثیر روانی بر قلب، به‌ویژه در زنان، جدی‌تر از آن است که تصور می‌شود.
• بارداری‌های پرخطر: شرایطی مانند فشار خون بارداری یا پره‌اکلامپسی می‌توانند تأثیرات قلبی بلندمدت داشته باشند.
• یائسگی: افت هورمون استروژن که در دوران یائسگی اتفاق می‌افتد، سبب کاهش محافظت طبیعی قلب در برابر کلسترول بد و تصلب شرایین می‌شود.
• بیماری‌های خودایمنی: مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید، که در زنان شایع‌تر است، خطر التهاب عروقی و انسداد شریان‌ها را افزایش می‌دهد.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله موادغذایی که قاتل فشار خون بالا هستند را نیز مطالعه نمایید.

علائم شایع حمله قلبی در زنان

یکی از پیچیده‌ترین جنبه‌های حمله قلبی در زنان، تنوع علائم و تفاوت آن با الگوهای سنتی است. برخلاف تصور عمومی، بسیاری از زنان دچار درد شدید قفسه سینه نمی‌شوند. در عوض، ممکن است با علائمی مبهم و پراکنده روبرو شوند که در ادامه توضیح داده می‌شود:

• ناراحتی یا درد قفسه سینه

شایع‌ترین علامت در هر دو جنس، اما در زنان ممکن است این درد خفیف‌تر، گذرا، یا حتی فقط احساس فشار یا سنگینی باشد. گاهی این درد به‌صورت سوزش (شبیه به رفلاکس معده) یا فشاری مبهم در مرکز سینه توصیف می‌شود.

• تنگی نفس

حتی بدون انجام فعالیت بدنی، ممکن است فرد احساس کند نمی‌تواند نفس عمیق بکشد یا دچار تنگی نفس هنگام دراز کشیدن شود. این نشانه به‌ویژه در زنان مسن بسیار شایع است.

خستگی شدید و بی‌دلیل

زنان ممکن است روزها یا حتی هفته‌ها قبل از حمله قلبی دچار خستگی غیرعادی شوند. این نوع خستگی حتی با استراحت نیز بهبود نمی‌یابد و اغلب با بی‌حالی و عدم تحمل فعالیت‌های ساده همراه است.

• درد در نقاط دیگر بدن

برخی از زنان احساس درد یا فشار را در شانه‌ها، گردن، فک، دندان‌ها، قسمت بالایی پشت یا بازوی چپ تجربه می‌کنند. این درد ممکن است ناگهانی، منتشر یا مداوم باشد.

• تهوع، استفراغ یا احساس سوءهاضمه

یکی از علائم گمراه‌کننده در زنان، ناراحتی معده است. این نشانه‌ها ممکن است با مشکلات گوارشی اشتباه گرفته شود، درحالی‌که می‌توانند از نشانه‌های اصلی حمله قلبی باشند.

• تعریق سرد

برخی از زنان به‌طور ناگهانی دچار تعریق شدید و سرد می‌شوند، حتی در حالت استراحت و در دمای متعادل. این تعریق ممکن است با احساس اضطراب یا حالت تهوع همراه باشد.

• اضطراب شدید

برخی زنان در آستانه حمله قلبی، دچار احساس عجیبی از ترس، نگرانی عمیق یا حتی حس نزدیک بودن مرگ می‌شوند. این حالت‌ها ممکن است به اشتباه به اختلالات روانی نسبت داده شوند.

• سرگیجه یا سبکی سر

احساس چرخش سر، عدم تعادل، یا حتی غش ممکن است در دقایق منتهی به حمله قلبی بروز کند. این حالت‌ها معمولاً در همراهی با سایر علائم به وجود می‌آیند.

روش‌های پیشگیری از حمله قلبی در زنان

برای کاهش خطر بروز حمله قلبی، به‌ویژه در زنان، رعایت اصول زیر بسیار مهم است:

• ترک مصرف سیگار و دخانیات
• مدیریت استرس و خواب کافی
• کنترل فشار خون و قند خون به‌طور منظم
• فعالیت بدنی منظم حداقل 150 دقیقه در هفته
• داشتن تغذیه سالم با کاهش چربی‌های اشباع و نمک
• انجام آزمایش‌های دوره‌ای قلب و بررسی سطح کلسترول

سخن پایانی

حمله قلبی در زنان چهره‌ای متفاوت و گاهی پنهان دارد. بسیاری از زنان علائم هشداردهنده را جدی نمی‌گیرند یا آن‌ها را به مشکلات روزمره نسبت می‌دهند. این بی‌توجهی می‌تواند پیامدهای سنگینی داشته باشد. اطلاع از علائم اختصاصی، آگاهی از عوامل خطر، و اقدام سریع در صورت بروز نشانه‌ها از مهم‌ترین گام‌ها در محافظت از سلامت قلب زنان است. یادگیری این نشانه‌ها نه‌تنها برای خود زنان، بلکه برای خانواده‌ها و اطرافیان آن‌ها نیز حیاتی است؛ چراکه مداخله به‌موقع می‌تواند تفاوت میان زندگی و مرگ باشد.