از مهم‌ترین دلایل کولیک نوزاد تا عوارض آن

از مهم‌ترین دلایل کولیک نوزاد تا عوارض آن

کولیک نوزاد یکی از همان موضوع‌هایی است که نامش به ظاهر ساده است، اما حس و تجربه‌ای که به همراه دارد از یاد والدین نمی‌رود. مادر یا پدری را تصور کنید که تازه به آرامش چند دقیقه‌ای رسیده، اما ناگهان گریه‌ای طولانی فضای خانه را پر می‌کند. همین نقطه شروع بسیاری از شب‌هایی‌ست که زیر سایه کولیک در نوزادان سپری می‌شود. این مسئله همواذه فقط یک گریه معمولی نیست؛ ترکیبی از درد، بی‌قراری و اضطرابی است که خانواده را خسته می‌کند. شاید سخت باشد، اما فهمیدن دلیل‌ها و نشانه‌ها روش درمان را روشن‌تر می‌سازد.

منظور از کولیک چیست؟ 

کولیک نوزاد عبارت است از گریه‌های شدید، طولانی و بدون دلیل مشخص در نوزادی که ظاهرا سالم است و خوب وزن می‌گیرد. این وضعیت اغلب از دو تا سه هفته بعد از تولد شروع می‌شود و در شش هفته اول به اوج خود می‌رسد. نکته امیدوارکننده اینجاست که این وضعیت دائمی نبوده و اغلب تا 3 یا 4 ماهگی خودبه‌خود محو می‌شود.

پزشکان برای تشخیص قطعی، اغلب از این سه قانون  استفاده می‌کنند:

• گریه‌هایی که بیش از 3 ساعت در روز طول می‌کشد.
• بیش از 3 روز در هفته تکرار می‌شود.
• بیش از 3 هفته ادامه دارد.

علائم و نشانه‌های اصلی قولنج نوزادی

تشخیص تفاوت بین یک گریه معمولی و گریه ناشی از کولیک بسیار حائز اهمیت است. نوزاد درگیر این وضعیت، علائم فیزیکی خاصی نشان می‌دهد که با گریه نوزاد معمولی متفاوت است:

• زمان مشخص: برخلاف دل‌درد‌های معمولی، این حملات اغلب در ساعات پایانی عصر و شب (معروف به ساعات جادوگری) رخ می‌دهند.
• تغییر وضعیت بدن: نوزاد پاهایش را محکم به سمت شکم جمع می‌کند، مشت‌هایش را گره می‌کند و کمرش را قوس می‌دهد. این‌ها نشانه‌های واضحی از دل‌درد نوزادی هستند.
• چهره برافروخته: صورت نوزاد قرمز و گاهی کبود می‌شود، انگار تمام انرژی‌اش را صرف فریاد زدن می‌کند.
• نپذیرفتن آرامش: نه شیر خوردن، نه تکان دادن و نه تعویض پوشک، هیچکدام بلافاصله او را آرام نمی‌کند.

چرا کودک دچار کولیک می‌شود؟ 

علم پزشکی هنوز نتوانسته یک دلیل واحد برای کولیک کودک بداند، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از عوامل در بروز کولیک نقش دارند. 

• سیستم عصبی نابالغ: نوزادان با سیستم عصبی کامل به دنیا نمی‌آیند. دنیای بیرون پر از نور، صدا و حس‌های جدید است. برخی متخصصان معتقدند کولیک در واقع واکنش نوزاد به اضافه‌بار حسی است. او در پایان روز توان پردازش این‌همه اطلاعات را ندارد و با گریه سیستمش را ریست می‌کند.
• میکروبیوم روده: تعادل باکتری‌های خوب و بد در روده نوزاد هنوز برقرار نشده است. مطالعات نشان داده نوزادان کولیکی اغلب تنوع باکتریایی کمتری در روده‌شان دارند که باعث تولید گاز بیشتر می‌شود.
• حساسیت‌های غذایی: گاهی پروتئین‌های گاوی موجود در شیر خشک یا رژیم غذایی مادر، باعث التهاب خفیف و دل‌درد نوزادیمی‌شود.
• بلعیدن هوا: نوزادانی که موقع شیر خوردن عجله دارند یا پستانک نامناسب استفاده می‌کنند، هوای زیادی می‌بلعند که تبدیل به حباب‌های گاز دردناک می‌شود. برای خرید قرص بایونا برن کلیک کنید.

رژیم غذایی مادر و تاثیر آن بر کولیک

در صورتی که نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند، اولین سوالی که به ذهن مادر می‌رسد این است که چی خوردم که بچم اینطوری شد؟ واقعیت این است که هر غذایی به طور مستقیم وارد شیر نمی‌شود، اما ترکیبات نفاخ می‌توانند تاثیرگذار باشند. اصلاح رژیم غذایی مادر یکی از اولین اقدامات مهم است.

نکته طلایی: حذف کامل همه چیز اشتباه است. مادر برای شیردهی به انرژی نیاز دارد. روش صحیح این است که مواد مشکوک را یکی‌یکی به مدت 3 روز حذف کنید و رفتار نوزاد را بسنجید.

تکنیک‌های طلایی برای آرام کردن نوزاد کولیکی

زمانی کخ نوزاد وسط حمله کولیک است، استدلال منطقی کارساز نیست. شما به روش‌های عملی نیاز دارید. این روش‌ها بارها توسط والدین باتجربه تست شده‌اند:

1. تکنیک قنداق کردن 

نوزادان عاشق حس فشردگی هستند، چون یادآور محیط رحم است. قنداق کردن دست‌های نوزاد (نه خیلی سفت که به لگن آسیب بزند) جلوی پرش‌های ناگهانی دست و پای او را می‌گیرد و حس امنیت به وی می‌دهد.

2. صدای سفید 

سکوت مطلق برای نوزادی که 9 ماه در شکم مادر صدای جریان خون را شنیده، ترسناک است. صدای سشوار، جاروبرقی یا اپلیکیشن‌های تولید صدای سفید می‌تواند معجزه کند. صدا باید ممتد و یکنواخت باشد.

3. وضعیت و حالت

این یک روش عالی برای ماساژ نوزاد و خروج گاز است. نوزاد را به شکم روی ساعد دست خود بخوابانید، به طوری که سرش سمت آرنج و دست و پایش آویزان باشد. با دست دیگر پشتش را ماساژ دهید. فشار ملایم ساعد شما روی شکم نوزاد، به تسکین درد شکم کمک می‌کند.

4. حرکت و ریتم

نوزادان کولیکی عاشق حرکت هستند. گهواره‌های برقی، تاب دادن ملایم در آغوش یا حتی یک دور کوتاه با ماشین می‌تواند گریه را قطع کند. لرزش خفیف ماشین برای بسیاری از نوزادان حکم داروی بیهوشی را دارد!

5. قطره کولیک و پروبیوتیک‌ها

استفاده از قطره کولیک حاوی دایمتیکون یا سایمتیکون می‌تواند حباب‌های گاز را بشکند. همچنین، قطره‌های حاوی پروبیوتیک (مانند لاکتوباسیلوس رویteri) اخیرا نتایج درخشانی در کاهش زمان گریه نشان داده‌اند. البته هیچگاه بدون مشورت پزشک دارو ندهید.

تفاوت کولیک و رفلاکس: اشتباه نگیرید

بسیاری از والدین رفلاکس (بازگشت اسید معده) را با قولنج اشتباه می‌گیرند. درمان این دو کاملاً متفاوت است. دانستن تفاوت‌ها از درمان‌های اشتباه و پرهزینه جلوگیری می‌کند.

در صورتی که علائم ستون دوم را می‌بینید، احتمالا مشکل فرزندتان رفلاکس است و نیاز به درمان دارویی متفاوتی دارد.

شیر خشک مخصوص کولیک واقعا موثر است؟

برای نوزادانی که شیر خشک می‌خورند، تغییر نوع شیر می‌تواند یک راه حل نتیجه بخش باشد. شیر خشک مخصوص کولیک (اغلب با برچسب Comfort یا AC) فرمولاسیونی دارد که پروتئین‌هایش هیدرولیز شده (خرد شده) هستند و هضم راحت‌تری دارند. همچنین قند لاکتوز در این شیرها کمتر است.

اما دقت کنید؛ تغییر مداوم برند شیر خشک می‌تواند معده نوزاد را حساس‌تر کند. در صورتی که پزشک تغییر شیر را توصیه نمود، حداقل دو هفته به شیر جدید زمان بدهید تا اثرش را نشان دهد. برای خرید اسلیپ پدیابست کلیک کنید.

چه زمانی باید نگران شویم؟ 

درست است که کولیک خطرناک نیست، اما هر گریه‌ای هم قولنج نیست. اگر موارد زیر را دیدید، سریعا به پزشک مراجعه کنید:

• تب بالای 38 درجه
• استفراغ سبز یا خونی
• گریه‌ای که بر اثر افتادن یا ضربه شروع شده
• کاهش اشتها و خشک بودن پوشک برای مدت طولانی
• مدفوع خونی یا ژله‌ای (می‌تواند نشانه انسداد روده باشد)

سخن پایانی

کولیک نوزاد تجربه‌ای است که شاید کوتاه باشد، اما اثر آن روی آرامش خانه و ذهن والدین ماندگار می‌ماند. این ماجرا بخشی از رشد نوزاد است، اما این واقعیت از سختی شب‌های طولانی کم نمی‌کند. آنچه اهمیت دارد دانستن علائم، دلیل‌ها و راهکارهاست؛ ترکیبی که کمک می‌کند احساس کنی کنترل بیشتری بر اوضاع دارید. هرچند هیچ نسخه قطعی وجود ندارد، درک کولیک کودکان و استفاده از روش‌های درست آرام‌سازی می‌تواند روزها و شب‌ها را قابل مدیریت‌تر نماید.

زمانی که این دوره گذشت، تنها چیزی که باقی می‌ماند تجربه‌ای عمیق و رشد‌یافته است؛ تجربه‌ای که نشان می‌دهد حتی سخت‌ترین مراحل هم پایان دارند. آنچه در ذهن والدین می‌ماند، نه گریه‌ها، بلکه لحظه‌هایی است که یاد می‌گیرند با آرامش بیشتری در کنار کودکشان باشند؛ حتی اگر راه رسیدن به آن آرامش از دل کولیک کودکان عبور کند.

این مقاله را از دست ندهید: تفاوت قطره کولیکز و کولیک اید؛ مقایسه دو قطره ضد نفخ نوزاد

سوالات متداول 

1. آیا کولیک باعث آسیب مغزی به نوزاد می‌شود؟ 

خیر، ابدا. با اینکه شنیدن صدای گریه شدید برای والدین زجرآور است، اما کولیکهیچ آسیب جسمی یا مغزی بلندمدتی به نوزاد نمی‌زند.

2. بهترین قطره برای درمان کولیک نوزاد چیست؟ 

هیچ بهترین مطلقی وجود ندارد. قطره‌های حاوی دایمتیکون، گریپ‌میکسچر (بدون جوش شیرین و الکل) و قطره‌های پروبیوتیک رایج هستند. اثربخشی هر کدام روی بدن هر نوزاد متفاوت است.

3. آیا قنداق کردن برای همه نوزادان کولیکی مفید است؟ 

برای اکثرشان بله، اما اگر نوزاد شما با قنداق بیشتر بی‌قراری کرد و تلاش کرد دستانش را آزاد کند، اصرار نکنید. برخی نوزادان آزادی عمل را ترجیح می‌دهند.

4. کولیک تا چند ماهگی ادامه دارد؟ 

باید بدانید که در اکثر نوزادان تا 3 ماهگی علائم فروکش می‌کند و تا 4 ماهگی تقریباً به طور کامل از بین می‌رود.

5. آیا تغذیه مادر در دوران بارداری روی کولیک نوزاد اثر دارد؟ 

تحقیقات ارتباط مستقیمی بین تغذیه بارداری و قولنج نوزادی پیدا نکرده‌اند. تمرکز باید روی رژیم دوران شیردهی باشد.

منبع: mayoclinic