تفاوت قرص ال دی با دزوسپتیو؛ کامل‌ترین نکاتی که باید بدانید

تفاوت قرص ال دی با دزوسپتیو

تفاوت قرص ال دی با دزوسپتیو چیست؟ آیا تا به حال برای شماهم پیش آمده که هنگام انتخاب یک قرص ضدبارداری ترکیبی، میان گزینه‌های موجود در بازار پزشکی دچار ابهام شده‌ باشید؟ تفاوت قرص ال دی با دزوسپتیو برای هر فردی که به دنبال پیشگیری از بارداری یا درمان‌های هورمونی است، بسیار حائز اهمیت است. انتخاب بین نسل‌های مختلف قرص‌های هورمونی، بر سلامت قلب و عروق، سلامت پوست و کیفیت کلی زندگی فرد اثرات مستقیمی بر‌جای خواهد داشت.

به طور خلاصه، تفاوت قرص ال دی با دزوسپتیو به عنوان داروهای ضدبارداری در نسل پروژستین آن‌ها تعریف می‌شود. قرص ال دی (LD) حاوی لوونورژسترل است که به عنوان پروژستین نسل دوم شناخته می‌شود. این دارو به دلیل فعالیت آندروژنیک بیشتر، کمترین ریسک لخته شدن خون (ترومبوآمبولی وریدی یا VTE) را در میان قرص‌های ترکیبی خوراکی داراست. 

در مقابل، قرص دزوسپتیو (مانند مارولون) حاوی دزوژسترل است که پروژستین نسل سوم محسوب می‌شود. دزوژسترل برتری قابل توجهی در کاهش عوارض پوستی مانند آکنه و پرمویی دارد. با این حال، شواهد بالینی نشان می‌دهند که دزوسپتیو ریسک لخته خون را تقریبا 1.7 برابر بیشتر از ال دی افزایش می‌دهد. 

در نهایت، با شناخت دقیق خطرات احتمالی لخته شدن خون در برابر مزایای زیبایی‌شناختی صورت گیرد. در این مقاله از مجله آقای دارو، تمام جوانب تفاوت قرص ال دی با دزوسپتیو را بررسی خواهیم کرد تا انتخابی بی‌خطر و متناسب با نیازهای فردی صورت پذیرد.   

تفاوت قرص ال دی با دزوسپتیو در ترکیبات

شناخت تفاوت این دو داروی پرمصرف نیازمتد آشنایی با ترکیب شیمیایی هریک از آن‌هاست. هر قرص ضدبارداری ترکیبی (COC) دارای دو جزء اصلی است: استروژن (اغلب اتینیل استرادیول یا EE) و پروژستین. در حالی که دوز استروژن در قرص‌های نوین اغلب مشابه است، نوع پروژستین تعیین‌کننده اصلی ویژگی‌های دارو و عوارض جانبی آن است.

آشنایی پروژستین‌های نسل دوم و سوم

قرص‌های ضدبارداری خوراکی بر اساس زمان معرفی و ویژگی‌های شیمیایی پروژستین خود دسته‌بندی می‌شوند.

قرص ال دی (Ovosept LD)

این قرص در ایران حاوی لوونورژسترل بوده که یک پروژستین نسل دوم محسوب ‌می‌شود. لوونورژسترل برای سال‌های طولانی استاندارد طلایی پیشگیری از بارداری بوده است. نسل دوم نسبت به نسل اول (مانند نوراتیندرون) عوارض جانبی کمتری دارند، اما هنوز خاصیت آندروژنیک (مشابه هورمون‌های مردانه) قابل توجهی را از خود نشان می‌دهند.

قرص دزوسپتیو (Desoceptive/Marvelon)

این قرص حاوی دزوژسترل است که یک پروژستین نسل سوم محسوب می‌شود. هدف اصلی از توسعه پروژستین‌های نسل سوم، کاهش عوارض آندروژنیک نامطلوب مرتبط با پروژستین‌های نسل دوم (مانند ال دی) بود.   

جالب توجه است که برخلاف تصور عموم افراد که تفاوت ال دی و دزوسپتیو را تنها در میزان دوز کلی هورمون می‌دانند، هر دو قرص LD (اووسپت ال دی) و دزوسپتیو (دزوسپتیو رایج در بازار) حاوی دوز یکسانی از استروژن هستند. هر دوی آن‌ها حاوی 39 میکروگرم اتینیل استرادیول (EE) هستند. همچنین دوز جرمی پروژستین در هر دو حدود 150 میکروگرم (0.15 میلی‌گرم) است. این شباهت دوز است که تاکید می‌کند، تفاوت اصلی در ساختار مولکولی پروژستین‌هاست.   

مقایسه ریسک ترومبوآمبولی وریدی 

مهم‌ترین جنبه در مقایسه قرص‌های ضدبارداری ترکیبی، بررسی خطر لخته شدن خون (ترومبوآمبولی وریدی یا VTE) خواهد بود. این عارضه جدی، اگرچه نادر است، اما می‌تواند منجر به سکته مغزی، حمله قلبی یا آمبولی ریه شود.   

ریسک لخته شدن خون 

این یک واقعیت بسیار پر اهمیتی است که قرص‌های حاوی لوونورژسترل (مثل قرص ال دی) به طور کلی پایین‌ترین ریسک لخته شدن خون را در میان تمام قرص‌های ضدبارداری ترکیبی خوراکی از خود نشان می‌دهند. این مشخصه ایمنی برجسته، لوونورژسترل را به یک انتخاب استاندارد برای زنانی تبدیل نموده است که عوامل خطر زمینه‌ای برای ترومبوز ندارند.   

اما در مورد دزوژسترل (دزوسپتیو)، وضعیت متفاوت است. مطالعات مشاهده‌ای وسیعی که ایمنی نسل‌های مختلف پروژستین‌ها را مقایسه کرده‌اند، حاکی از آن است که قرص‌های حاوی دزوژسترل و ژستودن (هر دو نسل سوم) خطر وقوع VTE را تقریبا 1.7 برابر در مقایسه با قرص‌های حاوی لوونورژسترل افزایش می‌دهند.   

افزایش ریسک VTE مرتبط با دزوژسترل، به ویژه در دوره ابتدایی شروع مصرف دارو و در نخستین سال استفاده مشهودتر است. این افزایش ریسک بدان معناست که هرچند قرص‌های نسل سوم مزایای پوستی قابل توجهی دارند، اما از نظر ایمنی قلبی-عروقی، لوونورژسترل همچنان پیشتاز است. 

این پارادوکس ایمنی موجب می‌شود تا پزشکان در تجویز دزوسپتیو برای بیمارانی که دارای فاکتورهای خطر لخته شدن خون (مانند چاقی، سابقه فامیلی VTE، یا بی‌حرکتی طولانی مدت) هستند، با احتیاط بیشتری عمل کنند. برای خرید قرص فمی سنس کلیک کنید.

مکانیسم‌های بیوشیمیایی و اثرگذاری بر SHBG

دزوژسترل (دزوسپتیو) و لوونورژسترل (ال دی) از راه اثرگذاری بر گلوبولین متصل شونده به هورمون جنسی (SHBG) در کبد عمل می‌کنند. هر دو پروژستین منجر به سرکوب سطح SHBG می‌شوند، اما افزودن اتینیل استرادیول به ترکیب، موجب افزایش شدید SHBG می‌شود. 

مطالعات نشان داده‌اند که این افزایش در زنانی که دزوژسترل مصرف می‌کنند، به میزان قابل توجهی بیشتر از زنانی است که لوونورژسترل مصرف می‌کنند. این تفاوت در افزایش SHBG نه تنها با مزایای پوستی دزوژسترل مرتبط است، بلکه می‌تواند در تغییرات متابولیک و ریسک بالاتر ترومبوآمبولی در این نسل از پروژستین‌ها نقش داشته باشد.   

 فواید غیرضدبارداری برای پوست، آکنه و عوارض جانبی

بخش مهمی از دلیل مصرف‌کنندگان، به ویژه زنان جوان، به سمت قرص‌های نسل سوم، مربوط به مزایای زیبایی‌شناختی آن‌هاست. این جنبه، یکی از واضح‌ترین نقاط تفاوت قرص ال دی با دزوسپتیو محسوب می‌شود. دزوژسترل و لوونورژسترل کدام برای پوست و مو بهتر است؟

برتری دزوسپتیو در مقابله با آکنه

لوونورژسترل (LD) یک پروژستین نسل دوم محسوب می‌شود که دارای خاصیت آندروژنیک (شبه مردانه) بیشتری بوده که این ویژگی می‌تواند در برخی مصرف‌کنندگان منجر به افزایش تولید سبوم (چربی پوست)، تشدید آکنه و پرمویی (هیرسوتیسم) شود. در حقیقت، لوونورژسترل ممکن است برای زنانی که به طور ذاتی مستعد آکنه هستند، وضعیت پوستی را بدتر نماید.   

در مقابل، دزوژسترل (دزوسپتیو) به دلیل خاصیت انتخابی بالای پروژستینی، کمترین فعالیت آندروژنیک را در مقایسه با نسل دوم دارد. این خاصیت ضدآندروژنیک، دلیل بهتر بوده دزوسپتیو در حوزه درماتولوژی است.   

مکانیسم علمی کاهش آکنه

دزوژسترل با افزایش قابل توجه تولید گلوبولین متصل شونده به هورمون جنسی (SHBG) در بدن عمل می‌کند.SHBG مانند یک عامل اتصال‌دهنده عمل نموده و تستوسترون آزاد و فعال در جریان خون را جذب و غیرفعال می‌کند. از آنجا که تستوسترون آزاد عامل اصلی تحریک غدد چربی (سبوم) و ایجاد آکنه است، کاهش سطح این هورمون آزاد توسط دزوژسترل منجر به کاهش چشمگیر آکنه و علائم هیرسوتیسم می‌شود. 

در این راستا، دزوسپتیو برای زنانی که علاوه بر پیشگیری از بارداری، به دنبال درمان اختلالات پوستی ناشی از آندروژن اضافی (مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک) هستند، توسط متخصص تجویز می‌گردد.   

سایر مزایای بالینی و متابولیک

دزوژسترل علاوه بر مزایای پوستی، ممکن است اثرات مثبت‌تری بر متابولیسم چربی‌ها (کلسترول) داشته و با کاهش وزن کمتری همراه باشد. این تفاوت‌های ظریف در مشخصات متابولیک نیز در انتخاب دارو توسط پزشک متخصص اثرگذار است.   

در خصوص تنظیم قاعدگی و درمان کیست، هر دو قرص LD و دزوسپتیو کارآمد هستند. هر دو قادرند برای منظم کردن چرخه‌های قاعدگی، کاهش شدت خونریزی و تسکین دردهای شدید قاعدگی (دیسمنوره) استفاده شوند.   

نکات کلیدی مصرف، عوارض  و موارد منع مصرف مشترک

صرف نظر از تفاوت قرص ال دی با دزوسپتیو در نوع پروژستین، هر دو داروی ترکیبی هستند و پروتکل‌های مصرف و هشدارهای ایمنی مشابهی دارند که رعایت آن‌ها ضروری است.

نحوه مصرف دزوسپتیو (21 روزه)

قرص دزوسپتیو (مانند ال دی) به صورت بسته‌های 21 تایی عرضه می‌شود.

• شروع مصرف: مصرف قرص از روز پنجم قاعدگی آغاز می‌شود.   
• دوره فعال: روزانه یک قرص در ساعت مشخصی مصرف می‌شود و این روال به مدت 21 روز متوالی ادامه می‌یابد.   
• دوره استراحت: پس از اتمام 21 قرص، دوره استراحت 7 روزه آغاز می‌شود. خونریزی قاعدگی (خونریزی ترک دارو) طی این 7 روز رخ خواهد داد.   
• شروع دوره جدید: بسته جدید باید در روز هشتم آغاز شود، حتی در صورتی که خونریزی هنوز به طور کامل متوقف نشده باشد.   

عوارض شایع مشترک هورمونی

معمولاً بدن در ابتدای مصرف قرص‌های هورمونی نیاز به سازگاری دارد. عوارض زیر در 2 تا 3 ماه اول مصرف ال دی و دزوسپتیو بسیار شایع هستند و اغلب خودبه‌خود برطرف می‌شوند :   

• حساس شدن سینه‌ها: تورم و احساس درد در سینه.   
• نوسانات خلق‌وخو و سردرد: تغییرات خلقی، افسردگی و سردرد.   
• لکه‌بینی (Spotting): خونریزی‌های سبک و نامنظم در فواصل بین دوره‌های قاعدگی. این لکه‌بینی در اوایل مصرف دزوسپتیو نیز مشاهده می‌شود. 
• علائم گوارشی: حالت تهوع و استفراغ، به ویژه در هفته‌های اول. مصرف قرص همراه با غذا می‌تواند این ناراحتی‌های گوارشی را کاهش دهد. 

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله عوارض قرص ال دی | 10 عارضه مهم که باید جدی بگیرید را نیز مطالعه نمایید.

موارد منع مصرف 

از آنجایی که هر دو قرص LD و دزوسپتیو ترکیبی هستند (حاوی استروژن)، موارد منع مصرف مشترک و بسیار مهمی دارند که باید جدی گرفته شوند. عدم رعایت این موارد می‌تواند خطر سکته مغزی، حمله قلبی و ترومبوز را به شدت افزایش دهد.   

• سرطان‌های وابسته به هورمون: مانند سرطان پستان. 
• اختلالات کبدی: بیماری‌های شدید کبدی یا سابقه تومورهای کبدی.
• فشار خون کنترل نشده: افراد دارای فشار خون بالا یا سردردهای میگرنی شدید.   
• سابقه ترومبوآمبولی: سابقه وجود لخته شدن خون (VTE، آمبولی ریه) یا هر گونه بیماری قلبی و عروقی.   
• مصرف سیگار: خانم‌های بالای 35 سال که روزانه بیش از 5 نخ سیگار می‌کشند. در این شرایط باید به دنبال روش‌های فاقد استروژن بود.   

سؤالات متداول تفاوت قرص ال دی و دزوسپتیو 

1. آیا دزوسپتیو باعث لکه بینی می‌شود؟

بله، لکه‌بینی یا خونریزی نامنظم (Spotting) در ماه‌های ابتدایی مصرف دزوسپتیو، به دلیل تنظیمات هورمونی بدن، کاملاً رایج است و معمولاً با ادامه درمان برطرف می‌شود.   

2. آیا قرص ال دی و دزوسپتیو برای اورژانس تفاوتی دارند؟

هر دو قرص‌های LD و دزوسپتیو می‌توانند به عنوان ضدبارداری اورژانسی استفاده شوند، اما پروتکل و تعداد قرص‌های مصرفی آن‌ها برای این منظور متفاوت است و حتما باید تحت نظر پزشک تعیین شود.

3. آیا دزوسپتیو برای درمان کیست تخمدان مناسب است؟

بله، دزوسپتیو یک قرص هورمونی مؤثر است که به طور گسترده برای تنظیم چرخه‌های قاعدگی، کاهش خونریزی و مدیریت علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) تجویز می‌شود.   

4. در‌صورتی که مصرف قرص دزوسپتیو فراموش شود، چه باید نمود؟

در صورتی که یک قرص فراموش شد، باید بلافاصله پس از یادآوری آن را مصرف نمود و قرص بعدی را سر ساعت معمول خود خورد. اگر فراموشی بیش از یک نوبت طول بکشد، نیاز به مشاوره فوری پزشکی و استفاده از روش پشتیبان (مانند کاندوم) است.   

5. آیا ال دی یا دزوسپتیو باعث کاهش میل جنسی می‌شوند؟

تغییرات هورمونی ناشی از مصرف قرص‌های ضدبارداری می‌تواند در برخی افراد منجر به کاهش میل جنسی شود ، اما این عارضه در همه افراد رخ نمی‌دهد.   

سخن پایانی

در آخر، در خصوص تفاوت قرص ال دی با دزوسپتیو، باید گفت که این دو دارو، رویکردهای متفاوتی برای پیشگیری هورمونی دارند. ال دی با پروژستین نسل دوم (لوونورژسترل)، یک پروفایل ایمنی تثبیت شده در برابر ترومبوز وریدی دارد و یک گزینه پایه و مطمئن برای بیمارانی است که فاقد ریسک فاکتورهای ترومبوز هستند. این دارو اولویت را بر ایمنی درازمدت قرار می‌دهد.

در مقابل، دزوسپتیو با پروژستین نسل سوم (دزوژسترل)، یک راه‌حل تخصصی برای زنانی بوده که با چالش‌های آندروژنیک (مانند آکنه مقاوم به درمان و پرمویی) دست و پنجه نرم می‌کنند. این انتخاب، مزایای قابل توجهی را در بهبود کیفیت پوست و مو به همراه دارد، اما متخصصان باید همواره توجه داشته باشند که این مزیت در ازای پذیرش ریسک کمی بالاتر از لخته شدن خون (تقریبا 1.7 برابر ال دی) به دست می‌آید.   

انتخاب میان ال دی و دزوسپتیو باید یک تصمیم کاملا شخصی‌سازی شده باشد. متخصص زنان با در نظر گرفتن تاریخچه پزشکی کامل بیمار، ارزیابی عوامل خطر VTE (از جمله سابقه خانوادگی، شاخص توده بدنی و وضعیت سیگار کشیدن) و سنجش هدف اصلی بیمار از مصرف (پیشگیری، تنظیم قاعدگی یا درمان آکنه) ایمن‌ترین و مؤثرترین گزینه را تجویز خواهد نمود. برای خرید اکتیوا ولبیینگ وومن کلیک کنید.